Wyrok SN z dnia 1 czerwca 2023 r., sygn. I PSKP 11/22
Zawarcie kolejnych umów o pracę w ramach prac interwencyjnych, w wypełnieniu kolejnych umów starosty z pracodawcą o zorganizowanie prac interwencyjnych dla osoby niepełnosprawnej, nie jest objęte ograniczeniem w zawieraniu umów o pracę na czas określony z art. 25(1) Kodeksu pracy.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Robert Stefanicki (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
SSN Jarosław Sobutka
w sprawie z powództwa E.C.
przeciwko Urzędowi Miasta M.
o ustalenie zatrudnienia na czas nieokreślony,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 1 czerwca 2023 r.,
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Płocku
z dnia 22 kwietnia 2021 r., sygn. akt VI Pa 58/20,
I. oddala skargę kasacyjną,
II. nie obciąża powódki kosztami postępowania kasacyjnego strony pozwanej.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Ciechanowie wyrokiem z 24 lipca 2020 r. ustalił, że umowa o pracę zawarta 4 stycznia 2018 r. pomiędzy powódką E.C. a pozwanym Urzędem Miasta M., obowiązująca od 20 stycznia 2018 r., była umową o pracę na czas nieokreślony. Sąd ustalił, że Starosta M. i Urząd Miasta M. jako pracodawca zawarli 30 września 2015 r., a potem 6 lipca 2016 r. i 7 kwietnia 2017 r. umowy o zorganizowanie zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych dla osoby niepełnosprawnej na stanowisku – pomoc administracyjna w Urzędzie Miasta M. Na podstawie tych umów pozwany pracodawca zawarł z powódką kolejno 4 umowy o pracę na czas określony, po których od 20 stycznia 2018 r. powódka została zatrudniona na umowę o pracę na czas określony, bez uprzedniej umowy o zorganizowanie zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, a po niej na kolejną umowę na czas określony od 1 stycznia 2019 r. do 31 sierpnia 2019 r. na tym samym stanowisku.
W niespornym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał na przepisy art. 189 k.p.c. oraz art. 251 k.p. i nie podzielił stanowiska strony pozwanej, iż umowy o pracę zawarte z powódką na czas określony w ramach prac interwencyjnych wyłączone są spod zakresu art. 251 § 1 k.p., dlatego rozstrzygnął, że umowa o pracę obowiązująca od 20 stycznia 2018 r. była umową o pracę na czas nieokreślony.
Sąd Okręgowy w Płocku uwzględnił apelację pozwanego i wyrokiem z 22 kwietnia 2021 r. zmienił wyrok Sądu Rejonowego w ten sposób, że oddalił powództwo. Wskazał, że stan faktyczny był bezsporny. Zasadny był zarzut naruszenia art. 25 § 1 k.p., gdyż nie było podstaw do odstąpienia od wykładni przyjętej przez Sąd Najwyższy w wyrokach z 10 października 2002 r., I PKN 546/01 i z 28 sierpnia 2013 r., I PK 46/13. Stwierdzono w nich, że art. 25 k.p. nie ma zastosowania do umów o pracę zawieranych z bezrobotnymi w ramach ich zatrudnienia przy robotach publicznych oraz, że wynikające z art. 25 k.p. przekształcenie terminowej umowy o pracę w umowę zawartą na czas nieokreślony nie występuje, gdy jedna z trzech umów została zawarta na czas określony w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Taka wykładnia ma oparcie w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Prace interwencyjne to zatrudnienie bezrobotnego, które nastąpiło w wyniku umowy zawartej ze starostą i ma na celu wsparcie bezrobotnych. Zatrudnienie ma charakter terminowy przy pracach interwencyjnych, a pracodawca jest obowiązany, stosownie do zawartej umowy, do utrzymania zatrudnienia skierowanego bezrobotnego przez okres 3 miesięcy po zakończeniu refundacji wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne (art. 51 ustawy). Refundacja części kosztów poniesionych na wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego stanowi pomoc de minimis spełniającą warunki określone w rozporządzeniach Komisji (UE) nr 1407/2013 i nr 1408/2012 z 18 grudnia 2013 r. Kwestia uregulowana jest też w rozporządzeniu z 24 czerwca 2014 r. w sprawie organizowania prac interwencyjnych i robót publicznych oraz jednorazowej refundacji kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. Podstawą zatrudnienia bezrobotnych jest umowa, którą starosta zawiera z pracodawcą organizującym prace interwencyjne, określająca w szczególności okres na jaki zostaną zatrudnieni, rodzaj i miejsce wykonywanych prac interwencyjnych, obowiązek utrzymania zatrudnienia skierowanego bezrobotnego przez okres wymagany ustawą. Regulacje dotyczące prac interwencyjnych przeciwdziałają bezrobociu. Jest to zadanie władzy publicznej (art. 65 ust. 5 Konstytucji). Zgodnie z art. 59 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z osobami powyżej 50 roku życia umowy o prace interwencyjne mogą być zawierane na okres do 24 miesięcy bądź do 4 lat. Sam ustawodawca przewidział zatem możliwość zatrudnienia bezrobotnego w ramach prac interwencyjnych na podstawie umowy o pracę na czas określony dłużej niż 33 miesiące. Poza tym pracodawca po umowie o pracę na czas określony zawartej w ramach prac interwencyjnych może zawrzeć kolejną umowę na czas określony, może być to również w ramach prac interwencyjnych. Po nowelizacji art. 25 k.p. (od 22 lutego 2016 r.) nadal aktualny jest pogląd wyrażony w wyrokach Sądu Najwyższego w sprawach I PKN 546/01 i I PK 46/13. Regulacja zatrudnienia osób bezrobotnych jest szczególna. Pracodawca decydując się na zorganizowanie prac interwencyjnych, nie może zatrudnić dowolnie wybranego przez siebie kandydata, ale kandydata bezrobotnego, zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy, który zostanie skierowany do tych prac. Istnieje silne ograniczenie wolności kontraktowania w przypadku takiego zatrudnienia subsydiowanego, w tym także swobody wyboru przez pracownika pracodawcy i wyboru przez strony rodzaju umowy o pracę. Pracodawca zawiera umowę o pracę na czas określony, zobowiązując się jednocześnie do utrzymania zatrudnienia nie tylko w czasie trwania refundacji, lecz także po jej zakończeniu. Szczególny charakter zatrudnienia i odrębność regulacji tego rodzaju zatrudnienia, a także ograniczenie swobody kontraktowania stron przemawiają za wyłączeniem stosowania przepisu art. 25 k.p. do umów o pracę zawieranych w ramach prac interwencyjnych. Nie można mówić o nadużyciu wielokrotnego zawierania umów na czas określony w sytuacji, gdy wyraźny przepis prawa zobowiązuje do zawarcia terminowej umowy o pracę. W takiej sytuacji nie dochodzi do sankcjonowanego w art. 25 k.p. zamiaru obejścia przepisów dotyczących ochrony trwałości zatrudnienia, a jedynie do realizacji nałożonych przez ustawodawcę obowiązków. Sąd Okręgowy wskazał też na orzecznictwo potwierdzające wykładnię, że art. 25 k.p. nie ma zastosowania, gdy ustawa w sposób wyczerpujący wskazuje okoliczności, w których strony mogą zawrzeć umowę o pracę na czas określony (…).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
