Dodatkowe składniki wynagrodzenia - zasady przyznawania i wypłaty

Na wynagrodzenie pracownika składają się zarówno elementy obowiązkowe, jak i o charakterze fakultatywnym. W przypadku tych pierwszych obowiązek ich przyznania wynika z powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy (m.in. Kodeksu pracy, rozporządzenia urlopowego) i są to np. dodatki za godziny nadliczbowe i nocne, wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy lub ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Natomiast w odniesieniu do składników dobrowolnych, zasady ich przyznawania i wypłacania zawarte są w umowach o pracę, regulaminach (wynagradzania, premiowania) czy układach zbiorowych pracy funkcjonujących u danego pracodawcy. Są to np. premie, nagrody, prowizje oraz dodatki (funkcyjny, stażowy, wyrównawczy, zmianowy, za pracę w warunkach szkodliwych, za znajomość języków obcych itp.).

Przyznanie i wypłatę niektórych ze składników wynagrodzenia mogą regulować także pragmatyki służbowe. Dotyczy to m.in. dodatków stażowych dla nauczycieli i pracowników samorządowych.

WAŻNE!

Firmy, które chcą wypłacać nieobowiązkowe składniki wynagrodzenia, mogą zawrzeć postanowienia o ich wypłacaniu w umowach o pracę, układach zbiorowych bądź innych aktach wewnątrzzakładowych.

1. Etapy przyznawania pracownikom nieobowiązkowych składników wynagrodzenia

Wprowadzenie dodatkowego składnika wynagrodzenia jest swobodną decyzją zakładu pracy. Powinna być ona poprzedzona gruntowną analizą specyfiki prowadzonej działalności, aby jak najlepiej dobrać określony składnik do obowiązującego systemu wynagrodzeń (np. prowizja w firmie handlowej). Niejednokrotnie prawo do określonych składników płacowych jest wynikiem negocjacji i kompromisu między pracodawcą a związkiem zawodowym lub przedstawicielem załogi.