Wyrok SN z dnia 18 stycznia 2022 r., sygn. III PSKP 52/21
Skoro czas dojazdu do lokomotywy i czas powrotu po zakończeniu obsługi pociągu jest czasem pracy w rozumieniu art. 128 § 1 k.p., to nie ma podstaw do wydzielenia z tego czasu tylko okresów obsługi lokomotywy (pociągu) jako czasu pracy wyłącznie uprawniającego do dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych, gdyż normy czasu pracy odnoszą się do całego czasu pracy. Przekroczenie tych norm oznacza pracę w godzinach nadliczbowych.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa J. D. przeciwko R. […] sp. z o.o. w W. o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, wynagrodzenie za dojazdy do pracy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 18 stycznia 2022 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia 20 listopada 2018 r., sygn. akt VIII Pa […],
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z 20 listopada 2018 r. oddalił apelacje powoda J. D. i pozwanego pracodawcy R. (…) sp. z o.o. w W. od wyroku Sądu Rejonowego w W. z 23 lipca 2018 r., który w części uwzględnił powództwo i zasądził na rzecz powoda 14.581,10 zł z odsetkami tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony na stanowisku maszynisty pojazdu trakcyjnego. Do obowiązków powoda należało prowadzenie pociągów i wykonywanie pracy manewrowej z taborem. Strona pozwana nie sporządzała harmonogramu czasu pracy maszynistów. O godzinie rozpoczęcia pracy w danym dniu powód każdorazowo powiadamiany był telefoniczne, najczęściej na dwie do czterech godzin wcześniej, bez względu na porę dnia. Co do zasady powód stawiał się do pracy w dyspozytorni w S. Następnie był wysyłany przez dyspozytora taksówką do miejsc, w których miał rozpoczynać obsługę pojazdów trakcyjnych. Miejsca te były zlokalizowane na obszarze całej Polski. Średnio dojazdy wynosiły do 3 godzin. Zdarzało się, że w czasie podróży taksówką następowała zmiana planów i powód był kierowany w inne miejsce niż pierwotnie ustalono. Dodatkowo często bywało, że jedna taksówka miała rozwieść kilku maszynistów do różnych miejscowości. Po dotarciu do punktu docelowego powód podejmował czynności z zakresu obsługi pojazdów trakcyjnych. Po zakończeniu obsługi lokomotywy powód zdawał ją zmiennikowi i był odwożony taksówką z powrotem do dyspozytorni w S., gdzie przekazywał dokumentację. Powód dokumentował swój czas pracy w kartach pracy. Jako miejsce rozpoczęcia i zakończenia pracy wpisywał miejscowości, do których był przywożony/odwożony taksówką. Z kolei jako godzinę rozpoczęcia pracy wpisywał godzinę przejęcia lokomotywy, natomiast jako godzinę zakończenia pracy – godzinę zdania lokomotywy zmiennikowi. Wyjątkowo zdarzało się, że powód w kartach pracy do czasu pracy uwzględniał czas dojazdu do miejsca, w którym miał rozpocząć obsługę pojazdów trakcyjnych. Co do zasady godziny dojazdu nie były wliczane do czasu pracy. Na podstawie kart pracy pozwana wypłacała pracownikowi wynagrodzenie, w tym wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Pozwana nie prowadziła innej ewidencji czasu pracy pracowników. Pozwana wypłacała pracownikom, w tym powodowi wynagrodzenie za czas jazdy taksówką w wysokości stawki godzinowej, wynikającej z minimalnego wynagrodzenia, tzw. delegacje. Rozliczenie następowało na podstawie tzw. delegacji służbowych. Powód notorycznie pracował w godzinach nadliczbowych, co do zasady świadcząc pracę w wymiarze 12 godzin. Pozwana częściowo wypłacała powodowi wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. W skład miesięcznego wynagrodzenia powoda wchodziła premia uznaniowa, która była wypłacana w sposób ciągły i wynosiła od 150 zł do 800 zł. Sąd ustalił, że powodowi z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych przysługiwało wynagrodzenie 50.879,29 zł, pozwana wypłaciła 36.830,95 zł, stąd do wypłaty pozostało 14.581,10 zł.
Sąd Rejonowy wskazał, że istotne dla oceny zasadności roszczenia powoda było ustalenie czy do czasu pracy należy wliczyć czas dojazdu z S. do miejsca prowadzenia pojazdu oraz z miejsca zakończenia prowadzenia pojazdu do zakładu w S. Powód każdorazowo zobowiązany był do stawienia się w dyspozytorni w S., celem przygotowania się do pracy, skąd był dowożony taksówką do lokomotywy i następnie po zakończeniu kursu odwożony do S. W umowie o pracę, jako miejsce świadczenia pracy wskazano „Powiat W.”, jednakże zapis ten był pozorny, bowiem obie strony miały świadomość, że powód będzie wykonywał swoje obowiązki na obszarze Polski. Miejscem pracy powoda był obszar całego kraju, zaś punktem rozpoczęcia pracy dyspozytornia w S., gdzie powód dokonywał niezbędnych czynności umożliwiających mu rozpoczęcie pracy (…). Niezbędnym elementem świadczenia podstawowych zadań pracowniczych powoda było stawienie się w dyspozytorni w S. celem przygotowania się do pracy, a następnie przejazd do miejscowości, w której znajdowała się lokomotywa (…). Powód rozpoczynał pracę od chwili stawienia się w dyspozytorni w S., natomiast kończył z momentem powrotu na dyspozytornię. Zadań powoda nie można było traktować jako podróży służbowych, gdyż nie miały charakteru incydentalnego, ale były związane ze stałym sposobem wykonywania obowiązków pracowniczych. Cały okres dojazdu do lokomotywy i powrotu do dyspozytorni, należało uznać za świadczenie przez powoda pracy, nie zaś podróż służbową, czy też dyżur. W okresie podróży do lokomotywy powód pozostawał w stałym kontakcie telefonicznym z pracodawcą z uwagi na zmianę położenia lokomotywy. Czas dojazdów/powrotów z lokomotywy nie był wliczany do czasu pracy powoda. Maszyniści za czas dojazdu otrzymywali stawkę godzinową wynikającą z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Rozliczenie następowało na podstawie tzw. delegacji służbowych. Powód co do zasady świadczył pracę na lokomotywie w wymiarze 12 godzin za co za okres od 1 sierpnia 2011 r. do 28 lutego 2014 r. otrzymał wynagrodzenie tytułem pracy w godzinach nadliczbowych. Skoro pracodawca nie wywiązał się z obowiązku prowadzenia ewidencji czasy pracy (art. 94 pkt 9a k.p., art. 149 § 1 k.p.), to podstawą wyliczeń mogły być twierdzenia powoda co do średniej liczby godzin nadliczbowych. Wyliczenie spornej kwoty Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego, przy założeniu, że do czasu pracy należy wliczyć czas dojazdu powoda z S. do miejsca prowadzenia pojazdu oraz z miejsca zakończenia prowadzenia pojazdu do zakładu w S., przy uwzględnieniu wypłat dokonanych przez pozwaną z tytułu podróży służbowych. Jako że materiał dowodowy był w większości przypadków sprzeczny i niekompletny to biegły, dokonując wyliczenia czasu pracy powoda zobowiązany był dokonać wyliczenia w oparciu o dane, które w jego ocenie prezentowały najbardziej rzeczywisty obraz pracy powoda w godzinach nadliczbowych. Przy czym do normalnego wynagrodzenia zaliczyć należało nagrody, a to wobec tego, że były wypłacane stale i w porównywalnych kwotach. Powód tytułem „nagród” otrzymywał premie uznaniowe, które były wypłacane w sposób ciągły i stały, wynosiły od 150 do 800 zł. Sąd Rejonowy opinię biegłego uznał za kompletną oraz wyczerpującą. Brak było podstaw do dopuszczenia dowodu z ustnej, uzupełniającej opinii biegłego. Biegły sporządził opinię uzupełniającą, w której w sposób szczegółowy odniósł się do wszystkich zastrzeżeń. Wyliczenia nie zawierały braków i wyjaśniały wszelkie sporne okoliczności. Sąd Rejonowy wydał wyrok zgodnie z wyliczeniami biegłego mając na uwadze, że jakkolwiek na podstawie zgromadzonej dokumentacji i zeznań świadków niemożliwe było precyzyjne ustalenie czasu pracy powoda, to ustalono go w sposób najbardziej zbliżony do rzeczywistego, jaki był możliwy w okolicznościach sprawy.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
