Wyrok SN z dnia 26 stycznia 2023 r., sygn. II CSKP 744/22

1. Uznanie długu w istocie nie kreuje odrębnego stosunku zobowiązaniowego. Jego skutek materialny ogranicza się do przerwania biegu przedawnienia (art.  ‎123 § 1 pkt 1 k.c.), zaś procesowy sprowadza się do tego, że na dłużnika, który uznał dług przenosi się ciężar wykazania w ewentualnym sporze sądowym, że dług nie istnieje. Uznanie długu nie stoi zatem na przeszkodzie wykazaniu, że zobowiązanie, z którego dług miał wynikać w ogóle nie powstało. Najczęściej występujące w obrocie prawnym uznanie niewłaściwe traktowane jest jako oświadczenie wiedzy mające postać czynności faktycznej zobowiązanego, dokonywanej z uwagi na jego przeświadczenie o istnieniu długu z konkretnego tytułu. Złożenie takiego oświadczenia przez dłużnika może uzasadniać przekonanie wierzyciela, że zobowiązany uznaje jego roszczenie za istniejące i przyznane oraz uczyni mu zadość. Charakter uznania niewłaściwego jako oświadczenia wiedzy, prowadzącego wyłącznie do przerwania biegu terminu przedawnienia, powoduje, że dłużnik może w postępowaniu sądowym zaprzeczyć istnieniu zobowiązania bez konieczności powoływania się na jakiekolwiek wady oświadczenia woli. 

2. Ugoda reguluje prawa i obowiązki stron w ramach istniejącego stosunku prawnego, który przez wzajemne ustępstwa zmienia, przekształca stan prawny, ale nie tworzy nowego stanu prawnego i nie może stanowić całkowicie nowej podstawy ustalonych już uprzednio praw i obowiązków. Jak już w niniejszej sprawie powiedziano, wzajemne ustępstwa, czynione sobie przez strony mają wyeliminować niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku, zapewnić ich zrealizowanie albo uchylić istniejący lub mogący powstać spór pomiędzy stronami. Rodzaj i zakres ustępstw mogą być różne, nie muszą być jednakowo ważne ani ekwiwalentne. O kwalifikacji czynności prawnej jako ugody nie decydują ustępstwa, jakie strony czynią sobie wzajemnie w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w relacji do rzeczywistej, obiektywnie ustalonej treści tego stosunku, lecz ustępstwa jakie strony czynią sobie wzajemnie w porównaniu do rozumienia przez każdą z nich treści stosunku prawnego i przekonania o rodzaju oraz wielkości roszczeń z niego wynikających.

Treści dostępne dla abonentów IFK Platformy Księgowych i Kadrowych

Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

• Codzienne aktualności prawne
• Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
• Bogatą bibliotekę materiałów wideo
• Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty

Zamów teraz Masz już konto? Zaloguj się