Jak skutecznie zgłosić wierzytelność w postępowaniu upadłościowym

W Polsce dominują postępowania upadłościowe likwidacyjne (ok. 86% wszystkich upadłości ogłoszonych w 2011 r.). Raport odnosi się więc do tego typu postępowania upadłościowego. W upadłości likwidacyjnej to syndyk działa w imieniu i na rzecz upadłego. Przy czym upadły posiada wiele własnych uprawnień i obowiązków związanych z przebiegiem postępowania upadłościowego. Znaczna większość omawianych zagadnień ma również zastosowanie do postępowań upadłościowych układowych, przy czym wówczas obowiązki syndyka wykonuje najczęściej nadzorca sądowy lub zarządca.

1. Po co zgłaszać wierzytelność

Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym jest formą dochodzenia swoich praw przez wierzycieli, których dłużnicy okazali się niewypłacalni i sąd ogłosił ich upadłość. Zgłoszenie wierzytelności zastępuje złożenie pozwu o zapłatę przeciwko upadłemu. W większości przypadków, gdy wierzytelność wobec upadłego kontrahenta powstała przed dniem ogłoszenia upadłości, wniesienie pozwu o zapłatę przeciwko upadłemu nie jest prawnie możliwe i wierzyciel może dochodzić swoich praw wyłącznie poprzez zgłoszenie wierzytelności.

Skutkiem zgłoszenia wierzytelności jest ustalenie przez syndyka listy wierzytelności (art. 244 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze; dalej: upuin). Lista wierzytelności jest z punktu widzenia wierzycieli kluczowym dokumentem sporządzanym w trakcie postępowania upadłościowego. Zamieszczenie danej wierzytelności na liście jest dowodem istnienia wierzytelności (przynajmniej na potrzeby postępowania upadłościowego) oraz potwierdza uprawnienia przyznawane wierzycielom w postępowaniu upadłościowym. W większości przypadków wierzyciel musi dokonać zgłoszenia swojej wierzytelności, żeby jego wierzytelność znalazła się na liście wierzytelności (art. 236 upuin). Dotyczy to również sytuacji, gdy upadły nie kwestionuje istnienia wierzytelności danego wierzyciela i prawidłowo uwzględnił rozliczenia z danym wierzycielem w swoich księgach rachunkowych.