Wyrok SN z dnia 25 października 2023 r., sygn. II CSKP 835/23
W sytuacji, gdy powstała sytuacja prawna grożąca naruszeniem prawa lub powstała wątpliwość co do jego istnienia, powództwo o ustalenie nieważności umowy kredytu indeksowanego kursem waluty CHF zawartej z bankiem ma na celu definitywne rozwiązanie sporu i zaspokojenie interesu prawnego powodów, co jest możliwe jedynie przez stwierdzenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z nieważnej umowy, niezależnie od wcześniejszych orzeczeń sądów dotyczących abuzywności niektórych klauzul umownych i zasądzenia określonych kwot na rzecz kredytobiorców.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Tomasz Szanciło (przewodniczący, uzasadnienie)
SSN Mariusz Załucki
SSN Dariusz Pawłyszcze (sprawozdawca)
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 25 października 2023 r. w Warszawie
skargi kasacyjnej M. L. i S. L.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z 29 października 2020 r., VI ACa 352/19,
wydanego w sprawie z powództwa M. L. i S. L.
przeciwko Syndykowi masy upadłości Bank S.A. w W.
o zapłatę i ustalenie
uchyla zaskarżony wyrok w części:
- co do pkt I ppkt 2 w części oddalającej powództwo o ustalenie,
- co do pkt II w części oddalającej apelację powodów co do żądania ustalenia
i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 28 stycznia 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo M. L. i S. L. w zakresie roszczenia głównego w całości oraz zasądził od pozwanego Bank S.A. w W. (dalej: Bank, ) na rzecz powodów kwotę 149 686,18 zł wraz z odsetkami ustawowymi, w pozostałym zakresie oddalając powództwo ewentualne.
Sąd pierwszej instancji ustalił następujący stan faktyczny:
W połowie 2005 r. powodowie zdecydowali się na refinansowanie kredytu mieszkaniowego na dom, zaciągniętego w złotych polskich, opiewającego na kwotę 350 000 zł, oraz zaciągnięcie kredytu na dowolny cel konsumpcyjny w takiej samej kwocie, która miała zostać przeznaczona na remont domu. Jako kwotę kredytu we wniosku oznaczono 700 000 zł, indeksowaną kursem waluty CHF. Okres kredytowania wynosił 20 lat. Po przekazaniu przez powodów do Banku kompletu dokumentów i dokonanej analizie zdolności kredytowej […] sporządził projekt umowy kredytowej, z którym jego współpracownik udał się do domu powodów celem sfinalizowania umowy. Przed podpisaniem umowy powodowie mieli możliwość zapoznania się z jej treścią, zapoznali się częściowo z jej postanowieniami. Zostały im przedstawione zasady wynikające z umowy, tj. w jaki sposób nastąpi wypłata kredytu, jak będzie następowała spłata rat kredytowych (wyrażonych we franku szwajcarskim – CHF), jaki będzie sposób przeliczania rat wyrażonych w CHF z zastosowaniem bankowej tabeli kursów, nie udzielono im natomiast informacji o ryzyku kursowym i wpływie wzrostu waluty indeksacji na ogólne zadłużenie kredytobiorców. Poinformowano ich, że CHF jest stabilną walutą. Powodowie nie mieli możliwości negocjacji poszczególnych postanowień umownych, mogli nie przyjąć oferty […] i odmówić podpisania umowy kredytowej. W okresie zawierania tej umowy kredyty indeksowane do CHF były najtańszymi na rynku bankowym, stanowiąc zdecydowaną większość spośród zawieranych ówcześnie kredytów hipotecznych.
Na podstawie umowy Bank udzielił powodom kredytu w kwocie 639 323,57 zł, indeksowanego kursem CHF, na warunkach określonych w umowie kredytowej oraz regulaminie, stanowiącym integralną część umowy. Spłata miała nastąpić w 240 miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych. W dniu wypłaty kredytu lub każdej jego transzy kwota wypłaconych środków była przeliczana na walutę, do której indeksowany jest kredyt według kursu kupna walut określonego w bankowej tabeli kursów. Spłata wszelkich zobowiązań z tytułu umowy miała być dokonywana w złotych polskich. Wysokość zobowiązania była ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w walucie indeksacyjnej – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w bankowej tabeli kursów obowiązującego w dniu spłaty. Powodowie oświadczyli, że są świadomi ryzyka kursowego związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego w całym okresie kredytowania i je akceptują. Zobowiązali się dokonać spłaty rat kredytu i odsetek w terminach i kwotach wskazanych w aktualnym harmonogramie spłat.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
