Uchwała SN z dnia 18 listopada 1994 r., sygn. III CZP 146/94
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w Warszawie przeciwko Janowi K. i Spółdzielni Usług Rolniczych w B. o zapłatę po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Olsztynie postanowieniem z dnia 28 września 1994 r. I Cr 171/94 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:
„Czy Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu przysługuje roszczenie o zwrot wypłaconego w myśl art. 51 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. nr 59, poz. 344) odszkodowania za szkodę spowodowaną przed dniem 1 stycznia 1993 r. przez posiadacza pojazdu mechanicznego ale posiadającego obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej?”
podjął następującą uchwałę:
Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu nie przysługuje roszczenie o zwrot wypłaconego – w myśl art. 51 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. nr 59, poz. 344) – odszkodowania za szkodę spowodowaną przed dniem 1 stycznia 1993 r. przez posiadacza pojazdu nie posiadającego obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.
Uzasadnienie
Przedstawione zagadnienie prawne nasunęło Sądowi Wojewódzkiemu poważne wątpliwości przy rozpoznawaniu rewizji Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego od wyroku oddalającego powództwo o zasądzenie kwoty 6.148.000 zł tytułem zwrotu odszkodowania wypłaconego przez ten Fundusz za skutki zdarzenia spowodowanego przez kierowcę ciągnika, należącego do pozwanej Spółdzielni, która w dacie wyrządzenia szkody nie posiadała obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Sąd I instancji, umarzając postępowanie w stosunku do współpozwanego solidarnie kierowcy ciągnika, uznał powództwo skierowane przeciwko niemu a całkowicie niezasadne z mocy art. 120 § 1 k.p., zaś powództwo skierowane przeciwko Spółdzielni – za pozbawione podstaw prawnych. Analizując przepisy, na jakich oparto żądanie pozwu, Sąd ten m.in. wskazał, że art. 828 § 1 k.c. stanowi normę szczególną w stosunku do – równolegle powoływanego – art. 518 § 1 pkt 1 k.c., a zatem wyłącza stosowanie tego ostatniego. Stosownie zaś do treści art. 828 § 1 k.c. na zakład ubezpieczeń – Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny z chwilą zapłaty odszkodowania przechodzą jedynie roszczenia ubezpieczającego względem sprawcy szkody, nie zaś roszczenia innych osób. Poszkodowany przez osobę nieubezpieczoną nie jest ubezpieczony, nie łączy go bowiem z Funduszem żaden węzeł obligacyjny ubezpieczenia, a szczególną podstawę wypłaty na jego rzecz odszkodowania stanowi art. 51 ustawy z 28.VII.1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. nr 59, poz. 344 ze zm.). Brak jest w tej ustawie lub w obowiązującym w dacie wyrządzenia szkody, a także w czasie wypłaty odszkodowania, rozporządzeniu Ministra Finansów z 18.XII.1990 r. w sprawie ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (Dz.U. nr 89, poz. 527) przepisów szczególnych w stosunku do art. 828 § 1 k.c., które mogłyby stanowić podstawę dochodzenia przez Fundusz zwrotu wypłaconego odszkodowania. Rozważając zasadność powołania się przez Fundusz na dokonany przez poszkodowanego przed wypłaceniem mu odszkodowania przelew praw (art. 509 k.c.), Sąd ten w konkluzji stwierdził, że nawet gdyby uznać, że Fundusz może nabyć w tej drodze wierzytelność poszkodowanego, to byłaby to nadal wierzytelność wiążąca się z odpowiedzialnością Funduszu, wynikająca z art. 51 powołanej ustawy. Domaganie się przez Fundusz dokonania takiego przelewu logicznie przeczy także założeniu, że roszczenia regresowe do sprawców szkód przechodzi na Fundusz z mocy samego prawa z chwilą zapłaty przez niego odszkodowania na rzecz poszkodowanego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
