Wyrok NSA z dnia 8 lutego 2018 r., sygn. I OSK 938/17
Gospodarka mieniem
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) sędzia NSA Jolanta Rudnicka sędzia del. WSA Tomasz Świstak po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej PKP S. A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Kr 1262/16 w sprawie ze skargi PKP S. A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] sierpnia 2016 r., znak: [...] w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa użytkowania wieczystego 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie do ponownego rozpoznania, 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zaskarżonym wyrokiem uwzględnił skargę Polskich Kolei Państwowych S.A. (dalej PKP) na sprecyzowaną w sentencji decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. i uchylił ją oraz orzekł o kosztach postępowania.
Jak wynika z jego uzasadnienia powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:
Na skutek wniosku PKP Burmistrz Miasta i Gminy W. decyzją z dnia [...] sierpnia 2015 r. orzekł o odmowie stwierdzenia nabycia przez PKP z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Gminy W., położonej w jednostce ewidencyjnej W., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...]. Wniosek oparto o art. 200 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r., poz. 518 ze zm.), dowodząc że PKP powstały w wyniku przekształcenia poprzednika w spółkę akcyjną Skarbu Państwa na mocy art. 2 ust. 2 i art. 8 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 84, poz. 948 ze zm.). Zatem wstąpiły we wszystkie stosunki prawne poprzednika, w tym w prawo zarządu tej nieruchomości. Uzasadnia to powstanie prawa użytkowania wieczystego z mocy prawa, na zasadzie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy z 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464). Organ ustalił brak w dokumentach właściwej księgi wieczystej jakichkolwiek dowodów potwierdzających prawo zarządu PKP do przedmiotowej nieruchomości na dzień 5 grudnia 1990 r. Została ona nabyta przez Skarb Państwa na podstawie aktów własności ziemi i decyzji o przejęciu, która stanowiła podstawę założenia 8 grudnia 1986 r. księgi wieczystej zawierającej oznaczenie działki jako "tereny kolejowe". Następnie, stosownie do decyzji Wojewody M. z dnia [...] października 1993 r., wpisano w niej jako właściciela Gminę W. Organ odnalazł decyzję Urzędu Miasta i Gminy W. z dnia [...] lutego 1988 r. o ustaleniu wysokości opłat rocznych za zarząd sporną nieruchomością. Jednak czynności zmierzające do odszukania dokumentów potwierdzających ustanowienie prawa zarządu PKP okazały się bezskuteczne. W rejestrze gruntów wg stanu na 5 grudnia 1990 r. jako właściciel działki wpisany był Skarb Państwa, a jako władający PKP S.A. z siedzibą w Warszawie, i taki stan figurował też na dzień wydania decyzji o opłatach, tj. na dzień [...] lutego 1988 r., i trwał do dnia komunalizacji. Dalej organ podał, iż sposób potwierdzania prawa zarządu został określony w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 lutego 1998 r. w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu (Dz. U. Nr 23, poz. 120). Wnioskodawca na tę okoliczność przedłożył jedynie wspomnianą decyzję z [...] lutego 1988 r. dotyczącą opłat rocznych z tytułu zarządu nieruchomością oraz oświadczenie z dnia [...] lutego 2015 r. Ponadto dołączył do wniosku wykaz środków trwałych, z którego wynika, że na działce znajduje się tor główny zasadniczy linii stanowiącej infrastrukturę kolejową. W ocenie organu nie dowodzi to prawa zarządu, którego istnienie pozwalałoby na uwzględnienie żądania. Cytowane wyżej rozporządzenie w § 4 sformułowało katalog dowodów na tę okoliczność, w tym m.in. ujmując w ust. 1 pkt 6 decyzję o naliczeniu lub aktualizacji opłat z tytułu zarządu nieruchomości. Jednak sam fakt wydania takiej decyzji nie dowodzi istnienia prawa zarządu. W myśl art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99 ze zm.) dowodem potwierdzającym istnienie zarządu mogły być decyzja, umowa o przekazaniu nieruchomości między państwowymi jednostkami organizacyjnymi zawarta za zezwoleniem właściwego organu i umowa o nabyciu nieruchomości, bo te akty kreowały to prawo. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, które organ przytoczył, zarządu nie można domniemywać. Brak tych dokumentów sprzeciwił się uznaniu istnienia zarządu PKP nad sporną nieruchomością, przy czym nie tworzyły go też poprzednie regulacje prawne ex lege. Nie ma również innych dowodów w tej materii, w tym np. protokołu zdawczo-odbiorczego. Poza tym organ nie uznał za skuteczne złożonego oświadczenia, gdyż zostało sporządzone przez pełnomocników strony, a nie stronę, jak wymaga tego § 4 ust. 3 przywołanego rozporządzenia. Dlatego, w jego przekonaniu PKP nie wykazało prawa zarządu przedmiotową nieruchomością na dzień 5 grudnia 1990 r., przeto nie mogło dojść do uwłaszczenia.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
