Uchwała SN z dnia 19 października 2023 r., sygn. III CZP 12/23
W sprawie przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytu nie zachodzi po stronie powodowej współuczestnictwo konieczne wszystkich kredytobiorców.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
na posiedzeniu niejawnym 19 października 2023 r. w Warszawie w sprawie z powództwa G. B. przeciwko Bankowi spółce akcyjnej w G. o ustalenie, na skutek przedstawienia przez Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowieniem z 4 listopada 2022 r., V ACa 350/21, zagadnienia prawnego:
"Czy w procesie przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytu konieczny jest po stronie powodowej udział wszystkich kredytobiorców?"
podjął uchwałę:
W sprawie przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytu nie zachodzi po stronie powodowej współuczestnictwo konieczne wszystkich kredytobiorców.
Uzasadnienie
Wyrokiem z 26 kwietnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił powództwo G. B. przeciwko Bankowi S.A. w G. o ustalenie nieważności umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego, zawartej przez powódkę i jej ówczesnego męża S. B. jako konsumentów. W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji wskazał, że przyczyną oddalenia powództwa był brak pełnej legitymacji procesowej po stronie powodowej ze względu na współuczestnictwo konieczne powódki i jej byłego męża, który mimo zawiadomienia, o którym mowa w art. 195 § 1 k.p.c., nie przystąpił po jej stronie do postępowania.
Przy rozpoznaniu apelacji powódki wywiedzionej od tego wyroku, Sąd Apelacyjny w Katowicach powziął poważne wątpliwości prawne, którym dał wyraz w zagadnieniu prawnym przedstawionym Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z dominującym poglądem orzecznictwa i nauki, współuczestnictwo, charakterystyczne wyłącznie dla postępowania procesowego, polega na tym, że po stronie powodowej (współuczestnictwo czynne) lub po stronie pozwanej (współuczestnictwo bierne) występuje kilka podmiotów połączonych więzami, których podstawa i charakter stanowią jednocześnie kryterium zakwalifikowania poszczególnych postaci współuczestnictwa procesowego jako materialnego (art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c.), formalnego ( art.72 § 1 pkt 2 k.p.c.), koniecznego (art.72 § 2 k.p.c. i art. 195 k.p.c.) lub jednolitego (art.73 § 2 k.p.c.).
Kodeks postępowania cywilnego definiuje bezpośrednio jedynie współuczestnictwo konieczne bierne, przewidując w art. 72 § 2 k.p.c., że występuje ono, jeżeli przeciwko kilku osobom sprawa może toczyć się tylko łącznie. Zestawienie tej regulacji z art. 195 k.p.c. prowadzi do wniosku, że współuczestnictwo konieczne może także dotyczyć strony czynnej (powodowej). Zgodnie z przytoczonym przepisem, jeżeli okaże się, że nie występują w charakterze powodów lub pozwanych wszystkie osoby, których łączny udział w sprawie jest konieczny, sąd wezwie stronę powodową, aby oznaczyła w wyznaczonym terminie osoby niebiorące udziału w taki sposób, by ich wezwanie lub zawiadomienie było możliwe, a w razie potrzeby, aby wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie kuratora. Sąd wezwie osoby niezapozwane do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanych. Osoby, których udział w sprawie w charakterze powodów jest konieczny, sąd zawiadomi o toczącym się procesie. Osoby te mogą w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia przystąpić do sprawy w charakterze powodów.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
