Wyrok SN z dnia 28 grudnia 2023 r., sygn. II CSKP 549/22
W sprawach dotyczących rozliczenia nakładów poczynionych na nieruchomości na podstawie umowy użyczenia, nie można jednocześnie stosować przepisów o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia i o bezpodstawnym wzbogaceniu jako równorzędnych podstaw prawnych rozstrzygnięcia, gdyż są to reżimy prawne, które się wzajemnie wykluczają. Należy dokładnie określić charakter stosunku prawnego łączącego strony i na tej podstawie wybrać właściwy reżim prawny do rozliczenia nakładów.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
Pierwszy Prezes SN Małgorzata Manowska (przewodniczący)
Prezes SN Joanna Lemańska (sprawozdawca)
SSN Aleksander Stępkowski
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 28 grudnia 2023 r. w Warszawie
skargi kasacyjnej C. M. i T. M.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie
z 23 stycznia 2020 r., I ACa 204/19,
w sprawie z powództwa A. K. i B. M.
przeciwko C. M. i T. M.
o zapłatę,
1. odrzuca skargę kasacyjną w odniesieniu do punktu 2 (drugiego) zaskarżonego wyroku, w części dotyczącej zmiany punktu V (piątego) wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z 17 września 2018 r., I C 1773/17, oraz w odniesieniu do punktu 3 (trzeciego) zaskarżonego wyroku;
2. uchyla zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie i w tej części przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Pozwem z lipca 2017 r. B. M. i A. K. (dalej: „Powodowie”) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od T. M. i C. M. (dalej: „Pozwani”) solidarnie kwoty 250 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu Pozwanym do dnia zapłaty tytułem zwrotu nakładów poczynionych na nieruchomości Pozwanych.
Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości.
Wyrokiem z 17 września 2018 r. I C 1773/17, Sąd Okręgowy w Kielcach zasądził od Pozwanych solidarnie na rzecz Powodów kwotę 133 036 zł z ustawowymi odsetkami od 25 lipca 2017 r. do dnia faktycznej zapłaty (pkt I) i oddalił powództwo w pozostałej części (pkt II) oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania (pkt III) i nieuiszczonych kosztach sądowych (pkt IV-V).
Sąd Okręgowy ustalił, że Powodowie są małżeństwem. Pozwani są zaś rodzicami Powódki. Od 2005 r. Powodowie – zgodnie z ustaleniami i za zgodą Pozwanych – zamieszkali na terenie należącej w tym czasie do Pozwanych nieruchomości, położonej w B., bezpłatnie z niej korzystając. Pozwani nie domagali się od Powodów opłat za korzystanie z nieruchomości. Powodowie we własnym zakresie ponosili zaś opłaty za media i inne zwykłe koszty związane z budynkiem mieszkalnym i gospodarczym. Na terenie nieruchomości Pozwanych Powodowie prowadzili działalność gospodarczą. W 2007 r. Powodowie rozpoczęli prace remontowo-budowlane na terenie nieruchomości Pozwanych, które swoim zakresem obejmowały budynek mieszkalny oraz budynek gospodarczy. Prace były wykonywane z inicjatywy Powodów, którzy w całości ponosili wszelkie koszty związane z czynionymi na nieruchomości Pozwanych nakładami. Pozwani posiadali jednak wiedzę dotyczącą wykonywania poszczególnych prac remontowo-budowalnych na ich nieruchomości. Mieli też możliwość obserwowania wykonywanych prac, jak i dostęp do budynku mieszkalnego zajmowanego przez Powodów. Wartość rynkowa poczynionych przez Powodów nakładów na budynek mieszkalny oraz budynek gospodarczy na nieruchomości, według stanu na 7 czerwca 2017 r., odpowiadała kwocie 133 036 zł. W 2011 r. nastąpiło pogorszenie relacji między stronami. Wbrew oczekiwaniom Powódki, Pozwani nie zdecydowali się na przeniesienie na jej rzecz własności ww. nieruchomości w B., lecz na mocy umowy darowizny z 9 lutego 2017 r. darowali udział we własności tej nieruchomości bratu Powódki – B. M.. Pismem z marca 2017 r. B. M. zwrócił uwagę Powodom, że korzystają z przedmiotowej nieruchomości na zasadzie grzecznościowej. W dniu 7 czerwca 2017 r. Powodowie na stałe opuścili ww. nieruchomość.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
