Wyrok NSA z dnia 22 lutego 2021 r., sygn. I OSK 2521/18
Pod pojęciem wydania nieruchomości w rozumieniu przepisu art. 18 ust. 1e specustawy drogowej należy rozumieć podjęcie i ujawnienie takich czynności przez dotychczasowego jej właściciela, które zapewnią nowemu właścicielowi (inwestorowi) realną możliwość wykonywania w stosunku do niej wszelkich działań wynikających z prawa własności, a więc przede wszystkim posiadania, używania, pobierania pożytków, przetworzenia i rozporządzania rzeczą.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zygmunt Zgierski sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.) sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 6 grudnia 2017 r. sygn. akt II SA/Lu 758/17 w sprawie ze skargi [...] na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] czerwca 2017 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z 6 grudnia 2017 r., sygn. akt II SA/Lu 758/17 oddalił skargę [...] na decyzję Wojewody [...] z [...] czerwca 2017 r. ([...]) w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę.
Powyższy wyrok podjęto na tle następującego stanu faktycznego i prawnego sprawy.
Prezydent Miasta [...] decyzją z [...] stycznia 2017 r. ([...]) ustalił odszkodowanie w łącznej kwocie 187 368 zł, w tym na rzecz [...] i [...] w kwocie 131 158 zł, a na rzecz [...] i [...] w kwocie 56 210 zł, za nieruchomość oznaczoną jako działka nr [...] o pow. 0,0405 ha (obręb 21 - Osiedla [...], arkusz mapy 10), przejętą na własność Miasta [...] - miasta na prawach powiatu, pod rozbudowę drogi powiatowej ulicy [...] w [...] na odcinku od ul. [...] do ul. [...]. W uzasadnieniu organ podał, że sporna nieruchomość została przejęta na własność Miasta [...] na podstawie decyzji z [...] lutego 2013 r. udzielającej zezwolenia na realizację inwestycji drogowej pod nazwą: rozbudowa drogi powiatowej nr [...] - ulicy [...] w [...] na odcinku od ulicy [...] do ulicy [...] - rondo im. [...] wraz z rozbudową i przebudową infrastruktury technicznej. W toku postępowania został sporządzony operat szacunkowy z 14 lipca 2016 r. przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego. Stan nieruchomości przyjęty do operatu został ustalony na podstawie oględzin nieruchomości przeprowadzonych 5 lipca 2016 r. Rzeczoznawca majątkowy oszacowała jej wartość na łączną kwotę 187 368 zł, w tym prawo własności gruntu na 169 744 zł, wartość składników budowlanych na 14 197 zł, zaś składniki roślinne na 3 427 zł. Wartość jednostkową 1 m2 wycenianego gruntu działki oszacowała na 419,12 zł. Wartość nieruchomości określiła według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ pierwszej instancji, tj. 27 luty 2013 r. oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Pomimo uwag zgłaszanych przez skarżącego do sporządzonego operatu organ pierwszej instancji uznał, że operat ten został sporządzony prawidłowo i na jego podstawie ustalił wysokość odszkodowania.
Wojewoda [...] decyzją z [...] czerwca 2017 r. ([...]) po rozpatrzeniu odwołania [...] utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...]. Organ odwoławczy stwierdził, że dokonując wyceny biegła stosownie do art. 4 pkt. 16 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2016 r., poz. 2147, powoływanej jako u.g.n.) prawidłowo i zasadnie przyjęła do porównania nieruchomości najbardziej podobne do nieruchomości wycenianej, a więc te porównywalne z nieruchomością stanowiącą przedmiot wyceny ze względu na położenie, stan prawny, przeznaczenie, sposób korzystania oraz inne cechy wpływające na jej wartość. Biegła uzasadniła przejęty sposób wyceny, a w toku postępowania odniosła się do wnoszonych przez stronę zastrzeżeń do operatu. W ocenie organu odwoławczego analiza rynku nieruchomości drogowych wykazała, że ceny nieruchomości położonych przy traktach komunikacyjnych o dużym znaczeniu, tj. przy głównych drogach wylotowych osiągają wyższe ceny, niż nieruchomości położone dalej od tych dróg i jest to cecha, która ma istotny wpływ na cenę takiej nieruchomości. Wojewoda wskazał również, że skoro wyceniana nieruchomość w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczona jest pod drogę, to do porównania rzeczoznawca majątkowa zobligowana była przyjąć nieruchomości drogowe, co jasno wynika z § 36 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207, poz. 2109 ze zm., powoływane jako rozporządzenie, rozporządzenie w sprawie wyceny) i definicji podobieństwa z art. 4 pkt 16 u.g.n. Wojewoda podkreślił również, że skarżący miał prawo złożyć wniosek o poddanie operatu szacunkowego ocenie organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych w celu skontrolowania prawidłowości jego sporządzenia, czego nie uczynił. Zdaniem Wojewody [...] prawidłowa wykładnia art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 2031, powoływanej jako specustawa drogowa) w zw. z art. 134 ust. 1 u.g.n. wyklucza powiększenie odszkodowania ustalonego w związku z wywłaszczeniem o kwotę należnego podatku od towarów i usług. Podstawę ustalenia odszkodowania stanowi wartość rynkowa nieruchomości, natomiast podatki i inne opłaty, w tym podatek VAT związany z m.in. transakcją kupna-sprzedaży nieruchomości, powinny być traktowane jako jeden z kosztów zawarcia transakcji, a nie jako element ceny transakcyjnej, wykreowanej przez wolny rynek i stanowiącej efekt wzajemnego oddziaływania na siebie popytu i podaży. Brak jest normy prawnej pozwalającej na doliczenie podatku VAT do prawidłowo ustalonego odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość. Takiej normy prawnej w szczególności nie sposób wywieść z art. 21 ust. 2 Konstytucji w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Odszkodowanie ustalane i wypłacane na podstawie ustawy drogowej wywodzi się ze środków publicznych, dlatego kształtowanie jego wysokości - poza treścią art. 18 specustawy drogowej, art. 134 ust. 1 i art. 154 u.g.n. - w drodze wykładni opartej na normatywnej konstrukcji podatku od towarów i usług nie jest dopuszczalne. Wojewoda [...] stwierdził ponadto, że w niniejszej sprawie brak jest podstaw do orzeczenia o zwiększeniu odszkodowania o kwotę równą 5 % wartości nieruchomości, stosownie do art. 18 ust. 1e specustawy. Uprawnionym do powiększonego odszkodowania jest właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości, który wykazał się aktywnością i uzewnętrznił wolę niezwłocznego wydania nieruchomości inwestorowi. Skarżący nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających tę okoliczność, podnosząc jedynie, że faktycznie to nastąpiło poprzez nieczynienie inwestorowi przeszkód w realizacji inwestycji. Końcowo, odnosząc się do kwestii właściwości organu Wojewoda [...] wyjaśnił, że w przedmiotowej sprawie na wniosek Prezydenta Miasta [...] reprezentowanego przez Dyrektora Zarządu Dróg i Mostów w [...] decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydał [...] lutego 2013 r. Prezydent Miasta [...]. Organ ten był również właściwy do orzekania w przedmiocie ustalenia i wypłaty odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość z uwagi na dwojaki charakter działania prezydenta miasta (starosty), który w sprawach o ustalenie odszkodowania jest organem wykonującym zadania z zakresu administracji rządowej, tj. organem reprezentującym interesy Skarbu Państwa (art. 12 ust. 4a w zw. z art. 11a ust. 1 specustawy drogowej), w odróżnieniu od prezydenta miasta (starosty) wykonującego zadania własne jako organ jednostki samorządu terytorialnego (art. 5 § 2 pkt 6 k.p.a.). Wydając decyzję odszkodowawczą Prezydent Miasta [...] działa jako organ wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej. W przedmiotowej sprawie Prezydent Miasta [...] nie jest zatem organem reprezentującym interesy Miasta [...] - miasta na prawach powiatu, działa bowiem jako podmiot wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
