Opieka nad osobą niepełnosprawną, legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, musi być sprawowana zgodnie ze wskazaniami wynikającymi z tego orzeczenia, a jej realizacja w wymiarze stałym i długoterminowym stanowi przesłankę przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, niezależnie od wcześniejszej sytuacji zawodowej wnioskodawcy.

Stwierdzenie nieważności aktu prawa miejscowego przez sąd administracyjny nie powoduje automatycznie nieważności indywidualnych decyzji administracyjnych wydanych na jego podstawie; konieczne jest uruchomienie odpowiednich trybów wzruszenia tych decyzji, zgodnie z art. 147 § 2 p.p.s.a.

Stwierdzenie nieważności uchwał organów samorządowych nie skutkuje automatycznie nieważnością rozstrzygnięć administracyjnych wydanych na ich podstawie; wymaga to uruchomienia odpowiedniego trybu wzruszenia takich rozstrzygnięć. Teza od Redakcji

Stwierdzenie nieważności przez sąd administracyjny aktu prawa miejscowego nie skutkuje automatycznym stwierdzeniem nieważności rozstrzygnięcia administracyjnego wydanego na jego podstawie; wymaga to odrębnego badania wpływu nieważności aktu normatywnego na wydane rozstrzygnięcia, z uwzględnieniem zasady stabilności obrotu prawnego oraz ochrony praw nabytych.

Stwierdzenie nieważności aktu prawa miejscowego, stanowiącego podstawę prawną dla rozstrzygnięcia administracyjnego, nie prowadzi automatycznie do nieważności tego rozstrzygnięcia; wymaga to indywidualnego rozpatrzenia jego wpływu na dane rozstrzygnięcie oraz uwzględnienia zasad stabilności obrotu prawnego i ochrony praw nabytych.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje tylko tym opiekunom osoby niepełnosprawnej, na których spoczywa obowiązek alimentacyjny, co wyklucza rodziny zastępcze niespokrewnione, które nie mają obowiązku alimentacyjnego.

Warunkiem przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobie innej niż współmałżonek, w przypadku gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, jest legitymowanie się przez współmałżonka orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych). Teza od Redakcji

Z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie wynika, aby przeszkodą do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego była okoliczność istnienia, oprócz wnioskodawcy, rodzeństwa należącego do pierwszej grupy zobowiązanych alimentacyjnie i uprawnionych do złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Teza od Redakcji

Dla przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego istotne jest istnienie bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy rezygnacją z zatrudnienia a sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną. Opieka ta powinna być codzienna oraz wymagająca ciągłej gotowości niesienia pomocy, nawet jeśli część wykonywanych czynności mieści się w zakresie zwykłych czynności dnia codziennego.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje wyłącznie osobom obciążonym obowiązkiem alimentacyjnym wobec osoby niepełnosprawnej, zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (NSA 2024).

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jedynie tym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny wobec osoby niepełnosprawnej, zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach rodzinnych. Fakt sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny nie stanowi wystarczającej podstawy do przyznania prawa do tego świadczenia, jeśli opiekun nie jest zobowiązany do alimentacji.

Warunkiem przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobom spokrewnionym w drugim stopniu z osobą wymagającą opieki jest, aby osoby spokrewnione w pierwszym stopniu (w tym rodzice) legitymowały się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub były niezdolne do sprawowania opieki z innych prawnych przyczyn.

Wykładnia art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych powinna umożliwiać osobie sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym i posiadającej ustalone prawo do emerytury dokonanie wyboru między emeryturą a świadczeniem pielęgnacyjnym przez zawieszenie pobierania emerytury.

Dla uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego kluczowe jest wykazanie, że zakres opieki nad osobą niepełnosprawną obiektywnie uniemożliwia podjęcie zatrudnienia, a brak zatrudnienia jest bezpośrednio spowodowany koniecznością sprawowania tej opieki, niezależnie od wcześniejszych przyczyn braku zatrudnienia.

Osoba spokrewniona w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, która nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i nie została zwolniona z obowiązku alimentacyjnego, nie może zostać pominięta w pierwszeństwie do ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne na rzecz dalszych krewnych, takich jak wnuczka, sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną.