Do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z art. 17 ust. 1 u.ś.r. konieczne jest ustalenie stałej lub długoterminowej opieki nad osobą niepełnosprawną, uniemożliwiającej podjęcie pracy zarobkowej, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności, jak np. stan zdrowia czy rodzaj niepełnosprawności osoby wymagającej opieki.

Rezygnacja z zatrudnienia lub niepodejmowanie pracy zarobkowej może uzasadniać przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego tylko wtedy, gdy konieczność sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym jest na tyle absorbująca, że obiektywnie uniemożliwia kontynuowanie lub podjęcie zatrudnienia. Teza od Redakcji

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, gdy istnieje bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy między rezygnacją z zatrudnienia a koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym. Brak takiego związku wyklucza możliwość przyznania świadczenia. Teza od Redakcji

Małżonek osoby wymagającej opieki jest uprawniony do świadczenia pielęgnacyjnego, o ile nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, co wynika z pierwszeństwa obowiązku alimentacyjnego małżonków przed innymi osobami. Teza od Redakcji

Przy zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku dla opiekuna, niemożliwe jest przyznanie obu świadczeń za ten sam okres; decyzja uchylająca jedno z tych świadczeń musi być prawomocna, aby pozbawić skarżącego prawa do tego świadczenia i umożliwić przyznanie drugiego świadczenia, zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b oraz art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Teza od Redakcji

Osoba korzystająca z urlopu wychowawczego nie rezygnuje z zatrudnienia, ponieważ stosunek prawny zatrudnienia nadal trwa, co wyklucza prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Teza od Redakcji

Art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie zakreśla żadnych ram czasowych co do wykazania rezygnacji lub niepodejmowania zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną, a ocena spełnienia przesłanek określonych w tym artykule powinna być dokonywana na dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie sprawującej faktyczną, całodobową opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, jeśli z tego powodu osoba ta nie podejmuje żadnego zatrudnienia, niezależnie od istnienia rodzeństwa zobowiązanego do alimentacji. Teza od Redakcji

Należyta świadomość świadczeniobiorcy co do skutków wystąpienia określonych okoliczności dla prawa do świadczenia jest kluczowa dla uznania świadczenia za nienależnie pobrane; odpowiednie pouczenie powinno być zrozumiałe i odnosić się do konkretnej sytuacji wnioskodawcy, a jego brak może wyłączyć jego złą wiarę.

Niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną w znacznym stopniu, która uniemożliwia kontynuowanie aktywności zawodowej, uprawnia do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego, niezależnie od wcześniejszych przyczyn bierności zawodowej, jeżeli nie ma innych możliwości zapewnienia opieki przez osoby zobowiązane do alimentacji. Teza od Redakcji

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego osobie opiekującej się niepełnosprawnym członkiem rodziny, który pozostaje w związku małżeńskim, jest wykluczone, o ile współmałżonek nie posiada orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Osoba pobierająca rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy nie jest automatycznie uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego; musi dokonać wyboru jednego ze świadczeń, zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych.