Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego wymaga istnienia obowiązku alimentacyjnego, określonego w art. 128 k.r.o., ciążącego na krewnych w linii prostej oraz rodzeństwie, natomiast inne osoby nieobciążone tym obowiązkiem, w tym siostrzeńcy osoby niepełnosprawnej, nie mają prawa do tego świadczenia, nawet jeśli faktycznie sprawują nad nią opiekę.

Sprawowanie osobistej opieki nad dziećmi jako przyczyna przerwy w zatrudnieniu nie stanowi 'szczególnej okoliczności' w rozumieniu art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uprawniającej do przyznania świadczenia emerytalnego w drodze wyjątku, gdyż stanowi dobrowolny wybór osoby ubezpieczonej, natomiast nie zdarzenie niezależne i niemożliwe do przezwyciężenia

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na mocy art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych wymaga od osoby zobowiązanej do alimentacji w drugiej kolejności legitymowania się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności współmałżonka osoby wymagającej opieki.

Osoba pobierająca rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy może ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne tylko wtedy, gdy zdecyduje się na rezygnację z renty, co jest zgodne z zasadą wyboru między świadczeniami przewidzianą w systemie zabezpieczenia społecznego.

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności nie jest samo w sobie wystarczającym dowodem na spełnienie wymogów przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, w szczególności nie przesądza wyłącznie o konieczności rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez osobę sprawującą opiekę nad niepełnosprawnym. Decydujące znaczenie dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego ma rzeczywisty

Status osoby bezrobotnej zarejestrowanej w urzędzie pracy, niezależnie od prawa do zasiłku dla bezrobotnych, nie stanowi przeszkody do ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne, a data rozpoczęcia świadczenia pielęgnacyjnego powinna być ustalona na podstawie daty złożenia prawidłowo wypełnionego wniosku, w myśl zasady wyrażonej w art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Zasiłek pielęgnacyjny i dodatek pielęgnacyjny wykluczają się wzajemnie, a wiedza o tej okoliczności wykluczającej i obowiązek powiadomienia o każdej zmianie mającej wpływ na prawo do zasiłku jest istotna dla zachowania zasad prawidłowego pobierania świadczeń; nienależne świadczenia podlegają zwrotowi niezależnie od stanu świadomości osoby pobierającej świadczenie.

Warunkiem przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobom innym niż współmałżonek osoby wymagającej opieki jest posiadanie przez współmałżonka tej osoby orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, przy czym regulacje w tym zakresie posiadają charakter autonomiczny i nie są sprzeczne z zasadami konstytucyjnymi.