Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie rezygnującej z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej lub długotrwałej opieki nad osobą niepełnosprawną, gdy opieka ta faktycznie uniemożliwia lub w znaczący sposób ogranicza możliwość podjęcia pracy zawodowej, co musi znajdować odzwierciedlenie w charakterze i zakresie sprawowanej opieki.

Przy rozpatrywaniu wniosku o rentę w drodze wyjątku, należy wszechstronnie uwzględnić wszystkie istotne okoliczności zdrowotne wnioskodawcy, nawet jeżeli nie stwierdzono ich wcześniej w orzeczeniach lekarskich, by właściwie ocenić, czy stanowią one 'szczególne okoliczności' uzasadniające przyznanie świadczenia.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nie przysługuje osobie sprawującej opiekę nad członkiem rodziny z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności, jeżeli osoba ta pozostaje w związku małżeńskim z małżonkiem, który nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Przy ocenie spełnienia przesłanek do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego kluczowe jest stwierdzenie bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną a rezygnacją lub niemożnością podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez opiekuna.

W okresie otrzymywania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, osoba uzyskująca świadczenia jest zobowiązana do powstrzymania się od bezpośredniego pobierania alimentów od dłużnika alimentacyjnego, co wynika z art. 28 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, określającej kolejność zaspokajania należności z kwot uzyskanych od dłużnika alimentacyjnego.

Warunkiem przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego zgodnie z art. 17 ust. 1a uśr jest legitymowanie się przez osobę zobowiązaną w pierwszej kolejności do świadczeń alimentacyjnych orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.