Warunkiem niezbędnym do przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w sytuacji otrzymywania świadczeń z ZUS w niższej wysokości niż świadczenie pielęgnacyjne, jest dokonanie wyboru przez uprawnioną świadczenia pielęgnacyjnego i zawieszenie przez nią prawa do emerytury i świadczenia uzupełniającego.

Sprawowanie stałej i długotrwałej opieki nad osobą niepełnosprawną, która uniemożliwia podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, stanowi przesłankę do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych, przy czym zakres tej opieki musi być zgodny ze stanem zdrowia osoby niepełnosprawnej i jej orzeczeniem o niepełnosprawności.

Wobec zaistniałego zbiegu uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz świadczenia pielęgnacyjnego, osoba ubiegająca się o te świadczenia ma prawo do korzystania z wybranego przez siebie, bardziej korzystnego świadczenia, z możliwością jego przyznania również z mocą wsteczną, jeśli wyraziła wolę rezygnacji z wcześniej pobieranego zasiłku na rzecz świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie rezygnującej z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej lub długotrwałej opieki nad osobą niepełnosprawną, gdy opieka ta faktycznie uniemożliwia lub w znaczący sposób ogranicza możliwość podjęcia pracy zawodowej, co musi znajdować odzwierciedlenie w charakterze i zakresie sprawowanej opieki.

Przy rozpatrywaniu wniosku o rentę w drodze wyjątku, należy wszechstronnie uwzględnić wszystkie istotne okoliczności zdrowotne wnioskodawcy, nawet jeżeli nie stwierdzono ich wcześniej w orzeczeniach lekarskich, by właściwie ocenić, czy stanowią one 'szczególne okoliczności' uzasadniające przyznanie świadczenia.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nie przysługuje osobie sprawującej opiekę nad członkiem rodziny z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności, jeżeli osoba ta pozostaje w związku małżeńskim z małżonkiem, który nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.