Warunkiem przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest brak posiadania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego i dokonanie wyraźnej rezygnacji z tego ostatniego, co prowadzi do wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji przyznającej konkurencyjne świadczenie.

Świadome podejmowanie zatrudnienia bez zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego i odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne skutkuje tym, iż osoba, która podejmuje takie zatrudnienie, świadomie godzi się z powstaniem negatywnych konsekwencji w zakresie przyszłych uprawnień do świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Fakt ten nie może być uznany za okoliczność wyjątkową i niezależną od ubezpieczonego

W przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego, osoba uprawniona może otrzymać tylko jedno z tych świadczeń, przy czym konieczne jest zrzeczenie się uprawnień do świadczenia konkurencyjnego.

Osoba spokrewniona w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, rezygnująca z zatrudnienia w celu sprawowania nad nią opieki, nie jest uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli współmałżonek osoby wymagającej opieki nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych.

W sprawie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, decydujące znaczenie ma aktualny zakres opieki nad osobą niepełnosprawną oraz realna niemożność pogodzenia tej opieki z zatrudnieniem, niezależnie od daty rezygnacji z zatrudnienia.

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego wymaga wykazania, że zakres opieki nad osobą niepełnosprawną uniemożliwia podjęcie zatrudnienia; fakt posiadania rodzeństwa zobowiązanego do alimentacji nie może być przesłanką odmowy.

Osoba spokrewniona w drugim stopniu (brat) nie jest uprawniona do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, jeśli żyją rodzice osoby wymagającej opieki i nie legitymują się oni orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Posiadanie rodzeństwa zobowiązanego do alimentacji nie stanowi przesłanki wykluczającej przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego osobie faktycznie sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym rodzicem; opiekun, który zrezygnował z zatrudnienia w celu całodobowej opieki nad osobą niepełnosprawną, spełnia przesłanki do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego mimo istnienia innych zobowiązanych alimentacyjnie

Umowy o dzieło muszą wskazywać na jednorazowy, samoistny, materialny lub niematerialny rezultat, który można poddać weryfikacji, aby nie były traktowane jako umowy o świadczenie usług, co wiąże się z obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego. Strony umowy nie mogą swoją wolą zmieniać charakteru obowiązków publicznoprawnych wynikających z prawa.

Umowa dydaktyczna polegająca na prowadzeniu zajęć, której przedmiotem jest wykonywanie powtarzalnych czynności dydaktycznych, spełniających kryteria starannego działania, jest umową o świadczenie usług (art. 750 k.c.), a nie umową o dzieło (art. 627 k.c.), co skutkuje obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej).

Umowa o świadczenie usług, która nie prowadzi do powstania konkretnego, jednorazowego rezultatu, nie może być uznana za umowę o dzieło, a obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego dotyczy m.in. osób wykonujących pracę na podstawie takich umów (umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o umowie zlecenia).

Umowy dotyczące prowadzenia zajęć dydaktycznych na uczelni, charakteryzujące się powtarzalnością czynności i brakiem indywidualnych cech dzieła, należy kwalifikować jako umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. Wykonywanie takich umów podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego kluczowe jest, aby rezygnacja z zatrudnienia lub niepodejmowanie go było bezpośrednio związane z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, niezależnie od wcześniejszej aktywności zawodowej osoby ubiegającej się o to świadczenie.