W przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego, uprawnionemu przysługuje wyłącznie jedno z tych świadczeń, co wyklucza możliwość równoczesnego przyznania obu świadczeń za ten sam okres.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jedynie osobom zobowiązanym do alimentacji zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym; brak takiego obowiązku wyklucza możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, nawet jeśli faktycznie sprawują opiekę nad osobą niepełnosprawną. Teza od Redakcji

Ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wymaga wnikliwej analizy i wyjaśnienia okoliczności podlegania ubezpieczeniu społecznemu oraz rzeczywistej możliwości podjęcia zatrudnienia przez wnioskującego. Sam fakt złożenia oświadczenia o rezygnacji z zatrudnienia lub pracy zarobkowej nie jest wystarczający.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego tylko w trybie art. 16 ust. 6 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a w przypadku zbiegu tych świadczeń należy się zwrot nienależnie pobranych kwot zgodnie z art. 16 ust. 7 i ust. 8, co wyłącza zastosowanie art. 30 ust. 1 i ust. 2 tejże ustawy.

Rezygnacja z zatrudnienia lub niepodejmowanie pracy przez opiekuna osoby niepełnosprawnej, wynikająca z konieczności stałej i długotrwałej opieki, uprawnia do świadczenia pielęgnacyjnego, nawet jeśli niepełnosprawny nie jest całkowicie niesamodzielny.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje również wtedy, gdy wnioskodawca nie podejmuje zatrudnienia w związku z obiektywnie zaistniałą koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, niezależnie od uprzedniej rezygnacji z zatrudnienia z innych powodów. Teza od Redakcji

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje od momentu ustania pobierania konkurencyjnych świadczeń, a w przypadku świadczenia przyznawanego warunkowo na czas określony, również prawo do nowego świadczenia określa się na podstawie ważności orzeczenia o niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jedynie osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny wobec osoby niepełnosprawnej. Fakt faktycznego sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną nie jest wystarczający do nabycia prawa do świadczenia, jeśli osoba opiekuna nie spełnia kryterium obowiązku alimentacyjnego.

Dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego istotne jest wyjaśnienie wszystkich okoliczności dotyczących zdolności do podjęcia pracy przez wnioskodawcę oraz zakresu czynności opiekuńczych, które mogą wykluczać możliwość jej podjęcia. Teza od Redakcji

Warunkiem przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego innym osobom niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki jest legitymowanie się przez rodziców osoby wymagającej opieki orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; fakt sprawowania przez osobę spokrewnioną w pierwszym stopniu opieki nad innym członkiem rodziny nie znosi konieczności spełnienia tego warunku.

Osoba, która posiada ustalone prawo do emerytury, może otrzymać świadczenie pielęgnacyjne od miesiąca, w którym przedstawi organowi decyzję o wstrzymaniu wypłaty emerytury. Teza od Redakcji

Zawieszenie prawa do emerytury eliminuje negatywną przesłankę wyłączającą nabycie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Teza od Redakcji

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje osobie pobierającej rentę socjalną, chyba że osoba ta zawiesi wypłatę renty socjalnej i wówczas może uzyskać prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, pod warunkiem spełniania pozostałych kryteriów. Teza od Redakcji

Przesłanka rezygnacji z zatrudnienia lub niepodjęcia pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym jest spełniona, jeżeli zakres i wymiar czasowy opieki wymagają stałej obecności opiekuna, uniemożliwiając mu podejmowanie jakiejkolwiek działalności zarobkowej. Teza od Redakcji

Osoba, która nienależnie pobrała świadczenie pielęgnacyjne, będąc prawidłowo pouczona o warunkach utraty prawa do tego świadczenia, zobowiązana jest do jego zwrotu wraz z odsetkami, niezależnie od trudnej sytuacji rodzinnej i materialnej.

W przypadku zbiegu uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego i świadczenia pielęgnacyjnego, wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego jest skuteczny dopiero od momentu wygaśnięcia decyzji przyznającej specjalny zasiłek opiekuńczy, a warunkowe oświadczenie o rezygnacji z zasiłku nie eliminuje zbiegu świadczeń.

W sytuacji, gdy jedno z rodzeństwa faktycznie sprawuje pełną opiekę nad niepełnosprawnym rodzicem i z tego tytułu zrezygnowało z pracy lub nie podejmuje zatrudnienia, nie można pozbawiać takiej osoby prawa do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego z powodu istnienia innego rodzeństwa zobowiązanego do alimentacji osoby niepełnosprawnej.

Istnienie rodzeństwa zobowiązanego do alimentacji względem niepełnosprawnej matki nie stanowi negatywnej przesłanki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego dziecku, które faktycznie sprawuje stałą i całodobową opiekę nad rodzicem, uniemożliwiającą mu podjęcie zatrudnienia.