Osoba, która nie jest obciążona obowiązkiem alimentacyjnym względem niepełnosprawnej osoby dorosłej i która zrezygnowała z pracy zarobkowej w celu sprawowania nad nią opieki, nie ma prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, ponieważ kluczowym warunkiem do uzyskania świadczenia jest ciążący obowiązek alimentacyjny w rozumieniu Kodeksu rodzinnego i

Posiadanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy wyklucza możliwość uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, chyba że osoba dokonuje zawieszenia prawa do renty – wówczas wyeliminowana jest negatywna przesłanka wyłączająca prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje osobom, na które ciąży obowiązek alimentacyjny względem osoby niepełnosprawnej, przy czym krąg osób zobowiązanych jest ściśle określony przez przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, co wyklucza osoby będące w stopniu powinowactwa takie jak szwagierka.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie opiekującej się członkiem rodziny, gdy zakres wykonywanej przez nią opieki wymaga rezygnacji z zatrudnienia czy innej pracy zarobkowej, a ocena tej konieczności wymaga analizy całokształtu okoliczności, w tym stanu zdrowia osoby wymagającej opieki i jej faktycznej zależności od wsparcia opiekuna.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie, która nie podejmuje zatrudnienia lub rezygnuje z niego w celu sprawowania opieki nad członkiem rodziny, jeśli opieka ta ma charakter stały lub długotrwały i jest adekwatna do potrzeb zdrowotnych osoby niepełnosprawnej, niezależnie od tego, czy są inne osoby zobowiązane alimentacyjnie.

W sytuacji, gdy uprawniony wyraża wolę skorzystania ze świadczenia korzystniejszego i deklaruje chęć rezygnacji z wcześniej pobieranego świadczenia, przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego powinno nastąpić od daty złożenia wniosku, nawet jeśli w tym okresie pobierane było świadczenie wykluczające możliwość otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego.

Niepodejmowanie zatrudnienia przez osobę sprawującą całodobową i stałą opiekę nad członkiem rodziny z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności jest wystarczającą przesłanką do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, nawet jeśli wcześniej opiekun rezygnował z pracy z innych przyczyn, a konieczność sprawowania takiej opieki uniemożliwia skarżącemu podejmowanie jakiejkolwiek pracy zarobkowej.

Decyzja zmieniająca prawo do świadczenia wychowawczego ma charakter konstytutywny i działa jedynie ze skutkiem ex nunc, co wyklucza możliwość wydania jej z mocą wsteczną, a w razie nienależnie pobranego świadczenia, organ powinien działać na podstawie przepisów dotyczących zwrotu takich świadczeń.

Decyzje organów właściwych w sprawach świadczeń rodzinnych są decyzjami konstytutywnymi, tworzą prawa na przyszłość, ze skutkiem ex nunc. W konsekwencji powyższego art. 24 ust. 2 u.ś.r. wyklucza możliwość przyznania świadczenia za okres sprzed daty złożenia wniosku.

Osoba sprawująca opiekę nad niepełnosprawnym, mająca ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, może ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne wyłącznie pod warunkiem zawieszenia pobierania tej renty.

Sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną, aby uprawniało do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego, musi mieć charakter ciągły i stały oraz wykluczać możliwość podjęcia przez opiekuna zatrudnienia nawet w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Osoba wnioskująca o świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad niepełnosprawnym w stopniu znacznym członkiem rodziny, pozostającym w związku małżeńskim, może otrzymać to świadczenie jedynie wtedy, gdy współmałżonek osoby niepełnosprawnej legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne, zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych, nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.