Wyrok NSA z dnia 28 lipca 2022 r., sygn. II GSK 467/19
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Rysz Sędzia NSA Wojciech Kręcisz Sędzia del. WSA Jacek Czaja (spr.) po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej K. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 10 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Op 484/18 w sprawie ze skargi K. B. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia 27 lipca 2018 r., nr BP.500.187.2018.1200.OP8.4275 w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
I.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu, wyrokiem z 10 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Op 484/18, na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r., poz. 329; dalej: p.p.s.a.), oddalił skargę K. B.-K. (dalej: skarżąca) na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego (dalej: GITD lub organ) z 27 lipca 2018 r., nr BP.500.187.2018.1200.OP8.4275 w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym.
II.
Od powyższego wyroku skargę kasacyjną złożyła K.B.-K. i zaskarżając ten wyrok w całości, wniosła o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia sądowi pierwszej instancji, a nadto zasądzenie kosztów postępowania.
W skardze kasacyjnej zarzucono, na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a., naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 7, art. 8 § 1, art. 10 § 1 i art. 77 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1257; dalej: k.p.a.), poprzez uznanie, że organy obu instancji prawidłowo zastosowały wyżej wskazane przepisy i nie ciążył na nich obowiązek przeprowadzenia dalszych czynności dowodowych.
III.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Skarga kasacyjna jest niezasadna. Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., NSA rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W rozpoznawanej sprawie nie ma podstaw do stwierdzenia nieważności postępowania (art. 183 § 2 p.p.s.a.), jak też niespełnione zostały przesłanki zobowiązujące do uchylenia wydanego w sprawie orzeczenia oraz odrzucenia skargi lub umorzenia postępowania - art. 189 p.p.s.a. Wobec tego Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.
Jak wynika z art. 193 p.p.s.a. (zdanie drugie), uzasadnienie wyroku NSA oddalającego skargę kasacyjną ma zawierać ocenę przedstawionych w skardze kasacyjnej zarzutów. Przepis ten wyznacza granice, w jakich NSA uzasadnia z urzędu wydany w sprawie wyrok, w przypadku oddalenia skargi kasacyjnej. Jest to przepis szczególny, który modyfikując normę prawną zawartą w art. 141 § 4 p.p.s.a. - przepisie stosowanym odpowiednio w związku z art. 193 (zdanie pierwsze) p.p.s.a. - umożliwiając ograniczenie się przez NSA do oceny zarzutów skargi kasacyjnej, co odpowiada wymogowi wyjaśnienia istoty rozstrzygnięcia w postępowaniu kasacyjnym. W rozpoznawanej sprawie przesłanka ta została spełniona.
Zgodnie z art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a., skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.); naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.). Uzasadnienie skargi kasacyjnej powinno przy tym zawierać rozwinięcie podniesionych zarzutów, poprzez przedstawienie argumentów przemawiających za stanowiskiem prezentowanym przez wnoszącego skargę kasacyjną. W przypadku zarzutu błędnej wykładni prawa materialnego lub niewłaściwego jego zastosowania, niezbędne jest wskazanie, jak należało prawidłowo zinterpretować i zastosować dany przepis; w odniesieniu do zarzutu naruszenia przepisów postępowania, konieczne jest wykazanie, że uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
W świetle wyżej przedstawionych reguł stwierdzić trzeba, że wniesiona skarga kasacyjna jedynie częściowo spełnia wynikające z nich wymagania. Niemniej jednak, kierując się wskazaniami uchwały NSA z 26 października 2009 r. (sygn. akt I OPS 10/09), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznał zarzuty w zakresie, w którym możliwe było ich dookreślenie na podstawie argumentacji zawartej w uzasadnieniu skargi kasacyjnej.
Skarga kasacyjna oparta została wyłącznie na podstawie określonej w art. 174 pkt 2 p.p.s.a., przy czym istota podniesionych w tym zakresie zarzutów sprowadza się do twierdzenia, że wbrew wymaganiom wynikającym z art. 7, 8 § 1, 10 § 1 i art. 77 § 1 k.p.a. organy uznały, że "nie ciążył na nich obowiązek przeprowadzenia dalszych czynności dowodowych". Zarzut ten skarżąca kasacyjnie powiązała z tezą, że WSA nie dostrzegł okoliczności poinformowania organów obu instancji o trudnościach związanych z remontami na drogach i dojściu do naruszenia przepisów dotyczących czasu pracy kierowców, co było spowodowane okolicznościami za które odpowiadały osoby trzecie - wykonawca remontu i zarządca drogi, a nie skarżąca. Autor skargi kasacyjnej zauważył, że skarżąca była przekonana, że organy obu instancji wezmą pod uwagę składane w tym zakresie wyjaśnienia i przeprowadzą postępowanie dowodowe w tym kierunku z urzędu, do czego są zresztą zobligowane na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że sformułowane w skardze kasacyjnej zarzuty nie podważają stanowiska sądu pierwszej instancji w zakresie oceny przeprowadzonego przez organy administracji postępowania. WSA wskazał, że utrwalone w protokole kontroli okoliczności stanowiły wystarczającą podstawę dla wykazania naruszeń, o których mowa w treści spornych decyzji. WSA uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy był kompletny i brak było podstaw do jego uzupełnienia, przy tym dowody zostały prawidłowo ocenione, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 80 k.p.a. Sąd pierwszej instancji uznał, że nie było konieczne przeprowadzanie z urzędu innych dowodów, w szczególności na istnienie przesłanek wyłączających odpowiedzialność, które winien wykazać przewoźnik, nie zaś organ administracji.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że autor skargi kasacyjnej, kwestionując wyżej przedstawione stanowisko WSA, nie przedstawił argumentacji świadczącej o tym, że w toku postępowania administracyjnego wystąpiła konieczność przeprowadzenia z urzędu konkretnych dowodów na okoliczności istotne w sprawie, czego organy błędnie nie przeprowadziły, a sąd pierwszej instancji tej wady postępowania nie dostrzegł. Rozważania skargi kasacyjnej pomijają kwestię postawy strony w toku spornego postępowania, wyrażającej się między innymi brakiem konkretnej inicjatywy dowodowej i biernym oczekiwaniem od organu podejmowania działań z urzędu. Co więcej, także wnosząc skargę kasacyjną strona powoływała się jedynie na to, że jest dopiero w trakcie zbierania dowodów, chociaż już wówczas minęło ponad 14 miesięcy od zakończenia czynności kontrolnych organów. Jakkolwiek w postępowaniu administracyjnym w sprawach sankcji administracyjnych na organie spoczywa ciężar dowodu, jednakże zasada ta znajduje wyjątek w przypadkach, w których możliwości poczynienia ustaleń przez organ są ograniczone, zwłaszcza, gdy wykazanie określonych faktów pozostaje w interesie strony (por. wyrok NSA z 15 grudnia 2017 r., sygn. akt II OSK 603/16 ). W takich przypadkach ciężar przeprowadzenia dowodu spoczywa na tym, kto z określonego faktu wywodzi dla siebie skutki prawne. Podzielić więc należy pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażony w wyroku z 10 października 2007 r., sygn. akt II GSK172/07, że nałożenie na organy prowadzące postępowanie administracyjne obowiązku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego nie zwalnia strony postępowania od lojalnego współudziału w realizacji tego obowiązku. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy nieudowodnienie określonej okoliczności faktycznej może prowadzić do rezultatów niekorzystnych dla strony.
Powyższe stanowisko znalazło potwierdzenie w licznych judykatach, w których wskazuje się, że obowiązki organów administracji publicznej w zakresie przeprowadzenia dowodów z urzędu (art. 7 i 77 § 1 k.p.a.) nie sięgają tak daleko, by zwalniały stronę od współdziałania w gromadzeniu materiału dowodowego (por. np. wyroki NSA z: 17 lutego 2011 r., sygn. akt II GSK 273/10; 10 grudnia 2010 r., sygn. akt II OSK 1677/10). W ramach lojalnego współdziałania w celu wyjaśnianiu okoliczności faktycznych strona powinna przedstawić wszystkie informacje niezbędne do ustalenia stanu faktycznego sprawy, jak również udostępnić dowody znajdujące się w jej posiadaniu lub które tylko ona może przedstawić, potwierdzające okoliczności istotne dla merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, podziela te poglądy w całości, uznając, że znajdowały one w pełni zastosowanie w sprawie, wobec przedstawionych wyżej okoliczności, na co trafnie wskazał sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.
Z tych wszystkich względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną. Skarga kasacyjna została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym - na podstawie art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842). NSA rozpoznając sprawę podzielił stanowisko przedstawione w uzasadnieniu uchwał składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 listopada 2020 r., sygn. II OPS 6/19 i II OPS 1/20, zgodnie z którym art. 15zzs4 ust. 3 cyt ustawy należy traktować jako "przepis szczególny" w rozumieniu art. 10 i art. 90 § 1 p.p.s.a.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
