Wyrok SN z dnia 10 stycznia 2023 r., sygn. II CSKP 518/22
Kondykcja w postaci nieosiągnięcia celu świadczenia (condictio ob rem lub ob causa datorum lub condictio causa data non secuta) zachodzi, gdy podstawa prawna świadczenia nie istnieje w chwili świadczenia i nie zaistnieje po jego spełnieniu, mimo oczekiwania, że wystąpi w sytuacji, w której celem świadczenia było uzyskanie ekwiwalentnego świadczenia od drugiej strony, nie będącej zobowiązaną do świadczenia, a cel ten nie został osiągnięty.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Władysław Pawlak
SSN Karol Weitz
w sprawie z powództwa S. C. przeciwko S. spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 10 stycznia 2023 r. w Izbie Cywilnej w Warszawie, skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 20 listopada 2019 r., sygn. akt I ACa 883/19,
1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 5417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Powódka S. C. wniosła o zasądzenie od pozwanej M. spółki z o.o. w M. kwoty 484 166 zł z ustawowymi odsetkami za zwłokę, liczonymi od 17 października 2015 r. do dnia zapłaty. Wyrokiem z 4 maja 2017 r. Sąd Okręgowy w Opolu zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 484 166 zł z ustawowymi odsetkami od 17 października 2015 r. do dnia zapłaty oraz zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 38 626 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
Sąd pierwszej instancji ustalił, że pozwana posiadała dwie nieruchomości rolne położone w R.. Pierwszą o powierzchni 5 ha zabudowaną oraz drugą o pow. ok. 40 ha, niezabudowaną, nabyciem której interesował się ojciec powódki. Ponieważ pozwana nie mogła znaleźć nabywcy na pierwszą z nieruchomości (5 ha), zaproponowała ojcu powódki sprzedaż wiązaną, tj. sprzedaż 40 ha, pod warunkiem, że kupi również mniejsze gospodarstwo, na co ojciec powódki się zgodził. Rodzice powódki kupili mniejszą nieruchomość (5 ha) 26 października 2010 r. za kwotę 650 000 zł, wpisując w treść aktu notarialnego, że nabycie to pozostaje w ścisłym związku z nabyciem nieruchomości większej do kupna, której pozwanej przysługiwało pierwszeństwo. Sprzedaż mniejszej nieruchomości miała umożliwić pozwanej kupno większej nieruchomości dzierżawionej wówczas od Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. (dalej: jako „A.” albo „A.”), którą to ziemię, pozwana kupiła 25 stycznia 2011 r. za kwotę 768 000 zł. Agencja zastrzegła, że będzie jej przysługiwało umowne prawo odkupu m.in. gdyby nastąpiło zbycie nieruchomości lub jej części przez pozwaną na rzecz innej osoby niż rolnik indywidualny w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego, za kwotę 768 000 zł. Ojciec powódki nie uzyskał kredytu na kupno kolejnej nieruchomości, ponieważ nie miał zdolności kredytowej. W jego miejsce, za zgodą pozwanej, do transakcji kupna nieruchomości, miała przystąpić jego córka - powódka. Na zakup nieruchomości powódka otrzymała z Banku w K. kredyt na ponad 900 000 zł. Zabezpieczeniem kredytu było ustanowienie hipoteki na nieruchomości należącej do rodziców powódki. W przyszłości powódka miała przekazać rodzicom własność zakupionej nieruchomości. 25 listopada 2011 r. doszło do zawarcia warunkowej umowy przedwstępnej pomiędzy stronami dotyczącej nieruchomości położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich prowadzi księgę wieczystą nr […]. W § 1 umowy zaznaczono, że w dziale trzecim księgi wpisane jest prawo odkupu w okresie pięciu lat liczonych od 25 stycznia 2011 r. - na rzecz Skarbu Państwa - Agencji. Powódka złożyła oświadczenie, że zna skutki prawne nabycia nieruchomości obciążonej prawem odkupu. Pozwana sprzedała powódce nieruchomość w R. pod warunkiem, że Agencja nie skorzysta z przysługującego jej prawa pierwokupu. Strony zobowiązały się do zawarcia umowy przenoszącej prawo własności nieruchomości niezwłocznie po wygaśnięciu prawa pierwokupu przysługującego Agencji bądź nieskorzystania z tego prawa. Strony ustaliły cenę na kwotę 1 160 000 zł. W przypadku, gdyby Agencja skorzystała z prawa pierwokupu, pozwana zobowiązała się zwrócić powódce kwotę otrzymaną tytułem ustalonej ceny.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
