Osoba sprawująca opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny może ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne, mimo posiadania prawa do emerytury, pod warunkiem rezygnacji z pobierania emerytury i spełnienia warunków przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych.

Do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, konieczne jest istnienie bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy rezygnacją z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej a sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną, wykluczającego możliwość pogodzenia tych obowiązków.

Rezygnacja z zatrudnienia w celu sprawowania obowiązków codziennej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, nawet jeśli osoba ta jest częściowo zdolna do samodzielnej egzystencji, uprawnia do świadczenia pielęgnacyjnego.

W przypadku wnoszenia skargi kasacyjnej, zarzuty naruszenia prawa materialnego muszą być konkretnie określone, wskazując konkretne jednostki redakcyjne aktu prawnego. Brak precyzji w tym zakresie uniemożliwia właściwe ustalenie granic zaskarżenia.

Przy ocenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego organy administracji i sądy muszą dokładnie zbadać, czy zakres sprawowanej opieki nad osobą niepełnosprawną rzeczywiście uniemożliwia podjęcie przez opiekuna jakiejkolwiek aktywności zawodowej (art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych).

Osoba sprawująca opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny może być uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli zakres czynności opiekuńczych wypełnia ustawowe kryteria opieki koniecznej, stałej i długotrwałej, wykluczającej możliwość podjęcia zatrudnienia. Czynności dnia codziennego mogą być uznane za część opieki, jeśli są związane z bezpośrednią pomocą niepełnosprawnemu.

Osoba spokrewniona w drugim stopniu z osobą niepełnosprawną nie może ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne, jeśli rodzic osoby niepełnosprawnej, będący żyjącym, nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne może być przyznane dopiero od miesiąca następującego po ostatnim miesiącu, w którym przysługiwało konkurencyjne świadczenie, takie jak specjalny zasiłek opiekuńczy.

Warunkiem przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobom, na których spoczywa obowiązek alimentacyjny względem niepełnosprawnej osoby wymagającej opieki, jest legitymowanie się przez osoby zobowiązane do alimentacji w pierwszej kolejności (rodziców, dzieci, małżonka) orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (NSA, sygn. akt I OPS 2/22).

Świadczenie pielęgnacyjne może być przyznane tylko wtedy, gdy wnioskodawca nie posiada prawa do konkurencyjnego świadczenia na ten sam okres, co oznacza, że muszą być spełnione wszystkie materialnoprawne przesłanki przed wydaniem decyzji przyznającej nowe świadczenie.

Zwołując się na obowiązującą ustawę oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego, wywiązywanie się z obowiązków alimentacyjnych poprzez sprawowanie opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, nie może być z góry wykluczone jedynie na podstawie osiągnięcia przez wnioskodawcę pewnego wieku (np. 75 lat) i pobieranej emerytury.

W celu przyznania świadczenia pielęgnacyjnego konieczne jest wykazanie, że jedyną przyczyną rezygnacji z zatrudnienia była konieczność sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną, a organy administracyjne są zobowiązane do oceny faktycznego charakteru i zakresu sprawowanej opieki, co nie oznacza naruszania ustaleń stanu zdrowia wynikających z orzeczenia o niepełnosprawności.

Pobieranie specjalnego zasiłku opiekuńczego przez osobę sprawującą opiekę uniemożliwia jednoczesne przyznanie tej osobie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Teza od Redakcji

W przypadku osób wymagających opieki pozostających w związku małżeńskim, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego może być przyznane jedynie wtedy, gdy współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Teza od Redakcji

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje wyłącznie w sytuacji, gdy zakres i charakter opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny uniemożliwia podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Sam fakt opieki nad osobą niepełnosprawną nie stanowi podstawy do przyznania tego świadczenia, jeśli opieka nie wyklucza możliwości podjęcia zatrudnienia. Teza od Redakcji

Sytuacja, w której strona musi definitywnie zrezygnować z przyznanego już świadczenia przed otrzymaniem decyzji przyznającej korzystniejsze świadczenie, stawia wnioskodawcę w trudnej sytuacji niepewności i obawy o uzyskanie nowego świadczenia. Organy administracji powinny podejmować takie działania, aby umożliwić stronie wybór korzystniejszego świadczenia, zapewniając, że nie dojdzie do kumulatywnego

Zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych, osoba posiadająca ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nie może pobierać świadczenia pielęgnacyjnego, chyba że zawiesi pobieranie renty. Teza od Redakcji

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje opiekunowi osoby niepełnosprawnej, który zawiesił prawo do emerytury, ponieważ zawieszenie to eliminuje negatywną przesłankę uzyskania świadczenia przewidzianą w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Teza od Redakcji

Niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną w znacznym stopniu, która uniemożliwia kontynuowanie aktywności zawodowej, uprawnia do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego, niezależnie od wcześniejszych przyczyn bierności zawodowej, jeżeli nie ma innych możliwości zapewnienia opieki przez osoby zobowiązane do alimentacji. Teza od Redakcji