Wyrok NSA z dnia 24 września 2015 r., sygn. I FSK 76/14
Jakkolwiek czynność procesowa sporządzenia pisemnego uzasadnienia, dokonywana już po rozstrzygnięciu sprawy i mająca sprawozdawczy charakter, sama przez się nie może wpływać na to rozstrzygnięcie jako na wynik sprawy, niemniej tylko uzasadnienie spełniające określone ustawą warunki stwarza podstawę do przyjęcia, że będąca powinnością sądu administracyjnego kontrola działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem rzeczywiście miała miejsce i że prowadzone przez ten sąd postępowanie odpowiadało przepisom prawa. Zatem niezbędnym jest wskazanie w uzasadnieniu wyroku przepisów prawa, które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia. Niezbędnym jest także podanie wykładni tych norm prawnych.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Arkadiusz Cudak (sprawozdawca), Sędzia NSA Danuta Oleś, Sędzia WSA (del.) Izabela Najda-Ossowska, Protokolant Krzysztof Zaleski, po rozpoznaniu w dniu 24 września 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 16 października 2013 r., sygn. akt I SA/Po 272/13 w sprawie ze skargi M. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 25 stycznia 2013 r., nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od stycznia do czerwca 2009 r. i od sierpnia do grudnia 2009 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu, 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w P. na rzecz M. P. kwotę 2842 (słownie: dwa tysiące osiemset czterdzieści dwa) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 października 2013 roku, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w sprawie o sygnaturze akt I SA/Po 272/13, działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 roku, poz. 270 ze zm.,), dalej p.p.s.a., oddalił skargę M.P. (dalej skarżąca) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 25 stycznia 2013 roku w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od stycznia do czerwca 2009 roku i od sierpnia do grudnia 2009 roku. 1. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w P. decyzją z dnia 12 lipca 2012r., określił M.P. wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za miesiące: maj, czerwiec, sierpień, wrzesień, październik 2009 r. w łącznej kwocie 101.267 zł oraz kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy za miesiące: styczeń, luty, marzec, kwiecień, listopad i grudzień 2009 r. w łącznej kwocie 112.347 zł. Ustalono, że M.P. w 2009 r. prowadziła działalność gospodarczą pod nazwami: "A.B.O.N.", "F.P.", "I.P.", w ramach których wykonywała czynności w zakresie dostawy usług franczyznowych i usług najmu. Podatniczka w 2009 r. dokonała dostawy towaru w postaci nieruchomości i nie dokonywała dostaw usług pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Organ I instancji stwierdził, że M.P. nie zaewidencjonowała w rejestrze sprzedaży za maj 2009 r. kwoty obrotu z tytułu dostawy nieruchomości w wysokości 618.852.46 zł i kwoty podatku należnego w wysokości 136.147,54 zł oraz nie ujęła wskazanych kwot w deklaracji VAT-7 za maj 2009 r. W dniu 28 maja 2009 r. M.P. wraz z mężem Ł.P. dokonała bowiem sprzedaży położonej w W. działki nr [...], o pow. 4.801 m², z rozpoczętą budową budynku magazynowo-produkcyjnego na bazie używanej konstrukcji stalowej za kwotę 1.510.000,00 zł (akt notarialny Rep. [...]). Przedmiotowa nieruchomość została nabyta przez M.iŁ. P. od osoby fizycznej na podstawie umowy zawartej w dniu 31 lipca 2007 r. Organ I instancji stwierdził, że sprzedaż obiektu budowlanego w postaci niezakończonej budowy hali magazynowo - produkcyjnej dokonana przez M.P., jako podatnika podatku od towarów i usług, podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Podkreślono, że podatniczka wraz z mężem, dokonała w latach 2006-2009 7 transakcji sprzedaży nieruchomości. W tym czasie dokonała zakupu 9 nieruchomości. Organ kontroli skarbowej zaakcentował, że sposób działania podatniczki miał charakter zarobkowy, wykraczał poza czynności konieczne do zbycia majątku osobistego i zaspokojenia własnych potrzeb, o czym świadczyły systematyczność i powtarzalność zakupów i sprzedaży nieruchomości dokonywanych w latach 2006-2009. Zwrócono także uwagę na profesjonalne działanie strony w zakresie obrotu nieruchomościami, uwzględnienie w kosztach uzyskania przychodu wydatków na umieszczenie ogłoszeń dotyczących sprzedaży nieruchomości w W., a także na niewykorzystywanie nieruchomości na własne potrzeby oraz ich ulepszanie z zamiarem uzyskania korzystnej ceny sprzedaży. Zaskarżoną do Sądu decyzją z dnia 25 stycznia 2013 r., Dyrektor Izby Skarbowej w P. utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w P. w części dotyczącej miesięcy: czerwiec, sierpień, wrzesień, październik, listopad i grudzień 2009 r., jednocześnie uchylił rozstrzygnięcie organu I instancji w części dotyczącej miesięcy: styczeń, luty, marzec, kwiecień i maj 2009 r. i określił skarżącej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za maj 2009 r. w kwocie 94.135 zł oraz kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy za miesiące: styczeń, luty, marzec i kwiecień 2009 r. w łącznej kwocie 127.563 zł. Organ podatkowy II instancji również uznał oraz podzielił argumentację organu I instancji, że sprzedaż w maju 2009 r., działki niezabudowanej z rozpoczętą budową hali produkcyjno - handlowej w Wysogotowie została przez podatniczkę zrealizowana w ramach działalności gospodarczej. Obrót z tytułu powyższej sprzedaży przypadający na podatniczkę wyniósł 618.825,46 zł, a kwota podatku należnego 136.147,54 zł. Wyjaśniając kwestię konieczności uchylenia decyzji pierwszoinstancyjnej w części dotyczącej kwot nadwyżek podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy za miesiące: styczeń, luty, marzec i kwiecień 2009 r., organ odwoławczy wskazał, że wykazana przez organ I instancji w zaskarżonej decyzji, kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za miesiąc styczeń 2009 r. w wysokości 23.490 zł, wynikała z decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w P. z dnia 12 lipca 2012 r., nr [...], w której za grudzień 2008 r. określono kwotę nadwyżki podatku do przeniesienia. Decyzja ta została jednak uchylona decyzją Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 21 grudnia 2012 r., nr [...], w której organ odwoławczy określił za grudzień 2008 r. kwotę podatku do przeniesienia w wysokości 27.803 zł. 2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu Sąd uznał, że w sprawie należało rozstrzygnąć, czy zrealizowana przez skarżącą w roku 2009 sprzedaż nieruchomości położonej w W. (działki nr [...], o pow. 4.801 m², z rozpoczętą budową budynku magazynowo-produkcyjnego na bazie używanej konstrukcji stalowej) za kwotę 1.510.000,00 zł następowała w ramach zarządu majątkiem prywatnym, jak twierdzi skarżąca, czy też, jak twierdzą organy podatkowe, przedmiotowa nieruchomość skarżąca nabyła wraz z mężem, a następnie sprzedała w ramach prowadzenia działalności gospodarczej i czy w konsekwencji dostawa przedmiotowej nieruchomości winna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług, czy też z tego podatku zwolniona. Sąd argumentował, że organy słusznie uznały, że strona skarżąca czynnie uczestniczyła w podziale i zabudowie nieruchomości w celu podwyższania jej wartości i sprzedaży z zyskiem. Zdaniem Sądu organy podatkowe obu instancji przedstawiły obszerne i wystarczające dowody na poparcie tezy, że podatniczka zaangażowała środki kupując grunt w W. (cena nabycia gruntów oraz koszty notarialne), a następnie zamierzała je podzielić i sprzedać ze znacznym zyskiem. Podatniczka zatem w miesiącu maju 2009 r. dokonała sprzedaży nieruchomości, osiągając obrót z tego tytułu przypadający na podatniczkę wyniósł 618.825,46 zł, którego nie zaewidencjonowała, a kwota podatku należnego to 136.147,54 zł. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że z uwagi na charakter nieruchomości w W., przedmiotowa transakcja sprzedaży nie mogła być zwolniona z podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 roku, Nr 54, poz. 535 ze zm.,) dalej ustawa o VAT. Sprzedaż w 2009 r. gruntu w W. stanowiła samodzielnie wykonaną działalność gospodarczą. W ocenie Sądu organy dokonały też prawidłowej wykładni definicji "działalności gospodarczej" zawartej w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. W toku postępowania podatkowego, nie zostało skutecznie podważone podstawowe ustalenie faktyczne, że strona skarżąca w 2009 r., zbywając kolejną nieruchomość prowadziła działalność gospodarczą. Tym samym organy trafnie oceniły, że skarżąca w celu dokonania sprzedaży przedmiotowego gruntu podjęła w istocie aktywne i planowe działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez handlowców, co skutkowało koniecznością uznania jej za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami. Skarżąca sprzedając w 2009 r., nieruchomość w W. działała więc w charakterze podatnika VAT, jako prowadząca handlową działalność gospodarczą. Samo werbalizowanie, że skarżąca sprzedając grunt nie miała zamiaru prowadzenia działalności gospodarczej w tym zakresie, w świetle powyższych kryteriów oraz przedstawionych przez skarżącą okoliczności sprawy było zdaniem Sądu niewystarczające do uznania, że sprzedaż taka nie nosiła przymiotów tej działalności. 3. Skarga kasacyjna Skarżąca w skardze kasacyjnej zaskarżyła wskazany powyżej wyrok w całości. Zarzuciła mu na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. naruszenie art. 141 § 4 p.p.s.a., polegające na przedstawieniu w uzasadnieniu skarżonego wyroku stanu sprawy niezgodnie ze stanem rzeczywistym, a w konsekwencji naruszenie także art. 151 p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi pomimo naruszenia przez organy podatkowe art. 122, art. 187 § 1 i art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 roku, poz. 749 ze zm.,) dalej O.p., w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, przejawiającym się w szczególności w dopuszczeniu do uchybień współkształtujących treść kwestionowanego przez skarżącą rozstrzygnięcia. Zarzucono bowiem niezawarcie w uzasadnieniu skarżonego rozstrzygnięcia prawidłowego uzasadnienia prawnego i faktycznego w zakresie braku powstania obowiązku podatkowego w VAT, w odniesieniu do transakcji z dnia 28 maja 2009 r., dotyczącej sprzedaży nieruchomości położonej w W., z uwagi na to, że czynność ta w świetle art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, podlega zwolnieniu z VAT, z uwagi na to, że skarżąca w ramach przedmiotowej transakcji dokonała nie tylko sprzedaży nieruchomości gruntowej, ale i znajdującego się na niej obiektu budowlanego w budowie, w konsekwencji czego nie sposób jest uznać, że przedmiotowa transakcja została dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim. Wskazano dalej na nieuwzględnienie w postępowaniu słusznego interesu obywatela oraz działań sprzecznych z zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa, nieobiektywne prowadzenie postępowania w sprawie oraz niepodjęcie przez organ podatkowy wszelkich starań w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, w zakresie analizy działalności skarżącej związanej ze sprzedażą nieruchomości, stanowiących majątek prywatny strony oraz zwolnienia transakcji z dnia 28 maja 2009 r. dotyczącej sprzedaży nieruchomości położonej w W., z uwagi na treść art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, a także niezebranie oraz nierozpatrzenie w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego w sprawie. Zdaniem skarżącej prawidłowa wykładnia wskazanych przepisów oraz prawidłowa ocena stanu faktycznego niniejszej sprawy i jego właściwe przedstawienie w uzasadnieniu skarżonego rozstrzygnięcia, winny skutkować zastosowaniem przez Sąd I instancji przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. i uchyleniem decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 25 stycznia 2013 r. W dalszej kolejności zarzucono wyrokowi naruszenie, na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a., przepisów prawa materialnego, polegające na: niezastosowaniu przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT pomimo, że prawidłowa subsumpcja stanu faktycznego niniejszej sprawy pod wskazany przepis prawa materialnego pozwala na uznanie, że transakcja z dnia 28 maja 2009 r., dotycząca sprzedaży nieruchomości położonej w W., nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ w świetle normy prawnej art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę: budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, jak również gdy pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Zdaniem skarżącej przez pierwsze zasiedlenie, stosownie do treści przepisu art. 2 pkt 14 ustawy o VAT, rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. Przedmiotowa transakcja sprzedaży przez skarżącą i jej męża, nieruchomości położonej w W., stanowiącej działkę nr [...], korzysta więc zdaniem autora skargi kasacyjnej ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, albowiem skarżąca w jej ramach dokonała nie tylko sprzedaży nieruchomości gruntowej ale i znajdującego się na niej obiektu budowlanego w budowie. W zw. z powyższym wskazano na naruszenie przepisu art. 29 ust. 5 ustawy VAT poprzez jego niezastosowanie pomimo, że stanowi on wprost, iż: "w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu", a ze stanu faktycznego sprawy wynika, że Skarżąca dokonała sprzedaży gruntu z budowlą w budowie. W związku z powyższym skarżąca na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy w tym zakresie Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu celem ponownego rozpoznania. Przedstawiono też wniosek ewentualny o uchylenie na podstawie art. 188 p.p.s.a. zaskarżonego wyroku w całości oraz o rozpoznanie skargi przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, a także o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. 4. Odpowiedź na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej w P. w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. Wskazał, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych zarzutów, a objęty nią wyrok odpowiada prawu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
