Wyrok NSA z dnia 22 września 1998 r., sygn. I SA/Łd 1279/97
W wypadku połączenia się spółdzielni przez wykazany za rok kalendarzowy zysk brutto za rok kalendarzowy, o którym mowa w par. 1 ust. 2 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 12 lutego 1996 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od dochodów niektórych banków spółdzielczych /M.P. nr 12 poz. 142/ należy rozumieć zysk ustalony z uwzględnieniem rachunku zysków i strat /stanowiącego część składową sprawozdania finansowego - art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości - Dz.U. nr 121 poz. 591/ za przypadającą przed połączeniem część danego roku kalendarzowego nie tylko spółdzielni przejmującej, ale i spółdzielni przejmowanej.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Banku Spółdzielczego w L. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 5 września 1997 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za 1995 r. i na podstawie art. 22 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 55 ust. 1 powyższej ustawy - zasądził od Izby Skarbowej w (...) na rzecz Banku Spółdzielczego osiem tysięcy czterysta siedem złotych sześćdziesiąt groszy tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
UZASADNIENIE
Zaskarżoną decyzją z dnia 5 września 1997 r. Izba Skarbowa w (...) utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w L. z dnia 20 czerwca 1997 r., określającą Bankowi Spółdzielczemu w L. podatek dochodowy od osób prawnych za 1995 r. w wysokości 120.376 zł. Organy podatkowe ustaliły, że z dniem 1 kwietnia 1995 r. zostało dokonane zgodnie z art. 96 prawa spółdzielczego połączenie banków spółdzielczych w Ch. i L. Bank Spółdzielczy w L., będący bankiem przejmującym, w zeznaniu ostatecznym za 1995 r. wykazał dochód w wysokości 262.519 zł i podatek dochodowy w wysokości 105.007 zł, którego nie odprowadził na rachunek urzędu skarbowego, korzystając z zarządzenia Ministra Finansów z dnia 12 lutego 1996 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od dochodów niektórych banków spółdzielczych /M.P. nr 12 poz. 142/, albowiem według własnych wyliczeń przekazał z zysku brutto /398.840,33 zł/ 76,43 proc. /tj. 304.840,33 zł/ na fundusz zasobowy, co uprawniało do zaniechania poboru. Jednakże organy podatkowe ustaliły zysk brutto na 439.083,90 zł, wobec czego kwota przelana na fundusz zasobowy stanowiła tylko 69,43 proc. tego zysku, dlatego też Bank nie spełnił warunku zastosowania tego zarządzenia. Zaniżenie zysku brutto zostało spowodowane ujęciem jako elementu sprawozdania finansowego przychodów i kosztów oraz straty bilansowej /14.458,11 zł/ przejętego Banku Spółdzielczego w Ch., a także zakwalifikowaniem do kosztów bieżącej działalności wydatków w wysokości 25.785,46 zł poniesionych na modernizację kotłowni. Z tych samych powodów organy podatkowe skorygowały wykazany w zeznaniu podatkowym za 1995 r. dochód podatkowy i podatek dochodowy /uznany przez Bank za podlegający zaniechaniu poboru na podstawie zarządzenia/. W uzasadnieniu Izba Skarbowa stwierdziła, że Bank Spółdzielczy w L., przejmując stratę podatkową i stratę finansową banku przejętego, naruszył art. 7 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 90 par. 1 prawa spółdzielczego. Ponadto zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. "c" ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodu wydatków na ulepszenie /modernizację/ środków trwałych, które zgodnie z odrębnymi przepisami powiększają wartość tych środków, stanowiącą podstawę naliczenia odpisów amortyzacyjnych, wpływających w myśl art. 43 ust. 3 ustawy o rachunkowości na wynik finansowy.
W skardze do Sądu Bank Spółdzielczy w L. podniósł zarzuty naruszenia przepisów art. 5 ust. 3 ustawy o zobowiązaniach podatkowych, art. 7 ust. 4 i art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, art. 90 par. 1 i 3, art. 98 par. 1 i 2 oraz art. 101 prawa spółdzielczego, art. 107 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe, a także zarządzenia Ministra Finansów z dnia 12 lutego 1996 r. Podkreślił, że w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji zostały pomieszane kwestie wynikające z przepisów prawa podatkowego i bilansowego, co wiąże się z przyjętą w zarządzeniu z dnia 12 lutego 1996 r. konstrukcją prawną, będącą odosobnionym przypadkiem objęcia hipotezą normy podatkowoprawnej zdarzeń podlegających kwalifikacji prawnej na gruncie prawa bilansowego. Jednakże organy skarbowe nie wzięły pod uwagę stratyfikacji problematyki prawnej, jaka występuje w sprawie, i nie dostrzegły zależności między przepisami prawa podatkowego a prawa bilansowego, która jest tutaj jednoznacznie określona. Skarżący wyraził pogląd, że faktyczne połączenie banków nastąpiło w dniu 31 grudnia 1994 r., jednakże gdyby nawet przyjąć jako datę połączenia kwiecień 1995 r., to i tak argumenty o zaniżeniu dochodu bilansowego wskutek niezastosowania art. 90 par. 1 prawa spółdzielczego są nietrafne, gdyż przy łączeniu spółdzielni stosowanie tego przepisu jest wyłączone. W tym stanie zarzut objęcia bilansem skarżącego Banku za 1995 r. straty, jaka ujawniła się między 1 stycznia 1995 r. a dniem zakończenia czynności związanych z połączeniem banków, jest chybiony. Bilans skarżącego Banku musiał obejmować wszelkie aktywa i pasywa banku przejmowanego, co jest konsekwencją faktu, że majątek spółdzielni przejętej oraz jej wierzytelności i zobowiązania przechodzą na spółdzielnię przejmującą. Tym samym wszelkie aktywa i pasywa banku przejmowanego stały się elementami aktywów i pasywów banku przejmującego. Zarzut organów podatkowych naruszenia przepisów prawa spółdzielczego jest wyjątkowo nietrafny: po pierwsze dlatego, że art. 90 par. 3 prawa spółdzielczego dotyczy wystąpienia straty w funkcjonującym banku, a nie sytuacji, jaka powstaje wskutek łączenia się banków, po drugie dlatego, że nie wzięto pod uwagę faktu, iż łączyły się nie dwie zwykłe spółdzielnie, ale spółdzielnie mające status banków, w związku z czym pierwszeństwo mają tu przepisy bankowe /art. 64/. Połączenie banków nastąpiło na podstawie art. 107 prawa bankowego za zgodą Prezesa NBP, tyle tylko, że odmiennie od dyspozycji ust. 2 tego artykułu nastąpiło to nie na podstawie indywidualnej decyzji, ale w ramach szerszej akcji, w której Prezes NBP udzielił zgody generalnej pod ustalonymi przez siebie warunkami. Fakt akceptacji połączenia banków spółdzielczych w L. i Ch. przez przejęcie tego drugiego przez pierwszy jest poza sporem. Z art. 107 ust. 3 in principio prawa bankowego wynika, że na bank przejmujący przechodzą zobowiązania i wierzytelności banku oraz inne jego aktywa i pasywa. Tak więc z punktu widzenia prawa bilansowego przejęcie straty bilansowej przez bank przejmujący nie było - jak twierdzą organy podatkowe - naruszeniem tego prawa /konkretnie art. 90 prawa spółdzielczego/, ale ścisłym wypełnieniem jego jednoznacznie brzmiących dyspozycji. Odnośnie do kwestii zakwalifikowania wydatków na remont kotłowni jako wydatków na modernizację skarżący podał, iż wśród robót, które organy podatkowe kwalifikują jako modernizacyjne, mieszczą się zarówno wydatki inwestycyjne /zakup pieca/, jak i wydatki remontowe /naprawy ścian i posadzek w kotłowni itp./. Argumenty w tym zakresie zostały rozszerzone w piśmie procesowym skarżącego z dnia 2 września 1998 r.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
