Wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2023 r., sygn. II CSKP 1029/22
1. Przesłanką odpowiedzialności za bezpodstawne wzbogacenie oraz odpowiedzialności deliktowej jest istnienie szkody oraz bezprawność działania.
2. Prawomocne orzeczenia sądowe, dotyczące zdarzeń, mających znaczenie prejudycjalne dla oceny roszczeń, wiążą wszystkie instancje sądowe, włącznie z Sądem Najwyższym, co ma zastosowanie także w przypadku, gdy takie orzeczenia uprawomocniły się po wyroku sądu drugiej instancji. Zasada ta stanowi podstawę ochrony prawnej obywateli i zapewnia równość wobec prawa, co jest kluczowym elementem polskiego porządku prawnego, wyrażonym w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP."
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Tomasz Szanciło (przewodniczący)
SSN Jarosław Sobutka (sprawozdawca)
SSN Renata Żywicka
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 17 kwietnia 2023 r. w Warszawie,
skargi kasacyjnej D. K.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z 30 listopada 2020 r., I ACa 360/20,
w sprawie z powództwa Miasta Stołecznego Warszawy
przeciwko D. K.
o zapłatę,
uchyla zaskarżony wyrok w pkt I oraz w pkt III i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 28 lutego 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 10 817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd pierwszej instancji uznał, że D. K. nie działał w sposób naganny i nie dopuścił się deliktu. Nie doszło więc do spełnienia podstawowej przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 415 k.c. Rozważając powództwo na podstawie art. 405 k.c., Sąd ten zważył, że kluczową przesłanką powstania roszczenia z bezpodstawnego wzbogacenia jest brak podstawy prawnej przesunięcia majątkowego, które doprowadziło do zubożenia uprawnionego. Istnienie podstawy prawnej wyklucza powstanie zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Podstawą wejścia do majątku pozwanego kwoty 320 000 zł, której zwrotu domaga się powód, była umowa sprzedaży z 21 stycznia 2016 r. Umowę tę pozwany zawarł legitymując się prawomocnym postanowieniem stwierdzającym nabycie nieruchomości przez zasiedzenie. Nie ulegało kwestii, że orzeczenie to zostało po dacie zawarcia umowy sprzedaży uchylone, a następnie wniosek o zasiedzenie prawomocnie oddalono. Okazało się zatem, że pozwany nie był właścicielem rzeczy, którą zbył. Nie wynikało stąd jednak, że umowa sprzedaży z 21 stycznia 2016 r. była nieważna. Nieprzysługiwanie zbywcy tytułu prawnego do sprzedawanej nieruchomości nie powoduje w świetle prawa nieważności umowy. Wobec powyższego pozwany mógł zasłonić się przed roszczeniem powoda argumentem, że istniał tytuł prawny, na podstawie którego uzyskał przysporzenie, a tytułem tym była umowa sprzedaży.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
