Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych, przyznanie świadczenia w drodze wyjątku jest możliwe tylko w sytuacji, gdy ubezpieczony nie spełnia wymagań do uzyskania świadczenia w trybie zwykłym na skutek szczególnych okoliczności, przy jednoczesnym braku możliwości podjęcia pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym spowodowanej całkowitą

Na podstawie Art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych, w sytuacji zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i emerytury, uprawnionemu przysługuje wybór jednego z tych świadczeń, przy czym prawo do świadczenia pielęgnacyjnego jest uzależnione od zawieszenia wypłaty emerytury.

Przy interpretacji przepisów dotyczących przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, należy brać pod uwagę nie tylko literalne brzmienie przepisów, ale również konstytucyjne zasady i wartości, a także cel danego unormowania. W szczególności, nie można ignorować realnej sytuacji osób zobowiązanych do opieki nad osobą niepełnosprawną oraz faktu, kto faktycznie sprawuje tę opiekę.

Data zgłoszenia wniosku o świadczenie pielęgnacyjne ma wpływ na okres, za który świadczenie to może być przyznane, a zmiana daty złożenia kolejnego wniosku w stosunku do wcześniejszego wniosku nie jest tożsama ze stanem faktycznym sprawy rozstrzygniętej wcześniejszą decyzją.

W przypadku zbiegu uprawnień do różnych świadczeń opiekuńczych, przysługujących w związku z opieką nad różnymi osobami, uprawniony ma możliwość wyboru tylko jednego z tych świadczeń, co wyklucza równoczesne pobieranie więcej niż jednego świadczenia za ten sam okres.

Zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych, przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na rzecz innej osoby niż współmałżonek osobie wymagającej opieki jest uzależnione od legitymowania się przez współmałżonka osoby wymagającej opieki orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.