Postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2019 r., sygn. II UK 286/18
Skoro wola stron nie może zmieniać ustawy, to strony nie mogą nazwać umową o dzieło zobowiązania, którego przedmiotem nie jest dzieło w rozumieniu art. 627 k.c. Okoliczność, że strony umowy określiły łączący je stosunek prawny jako umowę o dzieło, eksponując w ten sposób jej charakter, nie jest zatem elementem decydującym samodzielnie o rodzaju zobowiązania, które ostatecznie - z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy - określa sąd. Oznacza to, że strony, korzystając ze swobody umów, nie mogą ukształtować stosunku prawnego w ten sposób, że nie odpowiadałby on podstawowym cechom charakterystycznym dla obowiązującego w polskim systemie prawnym modelu stosunku obligacyjnego lub też modelu określonego rodzaju zobowiązania. Zatem strony nie mogą nadać więzi prawnej przymiotu umowy o dzieło umowy, jeśli wynikające z tej umowy relacje (prawa i obowiązki stron) nie odpowiadają właściwości tego stosunku prawnego.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Romualda Spyt
w sprawie z wniosku Szkoły [...] w W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. z udziałem zainteresowanych A.R., E.M. o podleganie ubezpieczeniom społecznym i podstawę wymiaru składek, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 13 czerwca 2019 r., skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...]. z dnia 28 marca 2018 r., sygn. akt III AUa [...],
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od Szkoły [...] w W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddziału w W. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny w [...]. wyrokiem z dnia 28 marca 2018 r., sygn. akt III AUa [...], oddalił apelację Szkoły [...] w W. od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 18 kwietnia 2016 r., sygn. akt XIII U [...], oddalającego jej odwołania od dwóch decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddziału w W. z dnia 8 kwietnia 2015 r., stwierdzających, że: 1) E.M. w okresie od 18 lutego 2011 r. do 10 lipca 2011 r., jako zleceniobiorca, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym; 2)A.R., jako zleceniobiorca, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym u płatnika składek w okresach: od 7 maja 2011 r. do 9 maja 2011 r., 19 listopada 2011 r. do 21 stycznia 2012 r., od 11 marca 2012 r. do 21 kwietnia 2012 r., od 23 marca 2013 r. do 16 czerwca 2013 r. oraz od 18 stycznia 2014 r. do 19 stycznia 2014 r. Wskazanymi decyzjami organ rentowy ustalił również podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne A.R. i E.M..
Wyrok Sądu Apelacyjnego w [...]. odwołująca się zaskarżyła w całości. Zarzucono naruszenie prawa materialnego, to jest: (-) art. 65 § 1 w związku z art. 65 § 2 k.c. przez niewłaściwe zastosowanie i błędną wykładnię, przez nieuwzględnienie zgodnej woli stron umowy, a także przez brak uwzględnienia ustalonych zwyczajów, praktyki uczelnianej oraz zasad współżycia społecznego, co skutkowało uznaniem, że zawarte przez skarżącą umowy były umowami starannego działania, podczas gdy prawidłowa wykładnia tych umów winna doprowadzić do wniosku, że zawarte umowy były umowami o dzieło; (-) art. 353 k.c. przez jego błędne niezastosowanie i pominięcie w toku dokonywania oceny spornych umów zasady swobody umów rozumianej jako prawo do wyboru rodzaju umowy, na podstawie której ma być wykonywana praca, a także prawa swobodnego ukształtowania stosunku prawnego według własnego przekonania w sytuacji, gdy wyznaczone ustawą granice swobody umów nie zostały przekroczone; (-) art. 627 k.c. przez jego błędną wykładnię i uznanie, że opracowanie i sporządzenie konspektu wykładu naukowego, a następnie wygłoszenie cyklu wykładów na jeden określony temat w oparciu o wyżej wymieniony autorski konspekt stanowi wykonanie umowy starannego działania, a nie umowy rezultatu, co skutkowało niewłaściwym zastosowaniem powołanego przepisu wyrażającym się w niezakwalifikowaniu spornych umów jako umów o dzieło, czego konsekwencją był obowiązek objęcia A.R. i E.M. ubezpieczeniem społecznym; (-) art. 6 k.c. przez przypisanie obowiązku ponoszenia ciężaru dowodu odwołującej się, podczas gdy prawidłowo powinien on spoczywać na organie rentowym jako stronie wywodzącej skutki prawne z tytułu podjętej i zaskarżonej decyzji; (-) art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3 i art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 1 i 3, art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2019 r., poz. 300 ze zm.), art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2018 r., poz. 1510 ze zm.) oraz art. 750 k.c. przez błędną wykładnię i przyjęcie, że zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy, należało stwierdzić obowiązek płatnika w zakresie zgłoszenia i obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, wypadkowego, zdrowotnego osób wykonujących realizację procesu dydaktycznego w oparciu o umowę o dzieło w rozumieniu art. 627 k.c; (-) art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (jednolity tekst: Dz.U. z 2018 r., poz. 1191 ze zm.) przez niezastosowanie, przejawiające się zignorowaniem faktu, że praca stworzona przez ubezpieczoną stanowiła utwór chroniony prawem autorskim. Skarżąca zarzuciła również naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy w postaci art. 328 § 2 w związku z art. 391 § 1 k.c. przez nieustosunkowanie się przez Sąd Apelacyjny w[...]. do istotnych zarzutów podniesionych w apelacji pozwanej, to jest w szczególności zarzutu naruszenia art. 6 k.c. oraz przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
