Wyrok SN z dnia 17 lutego 1999 r. sygn. I PKN 568/98
Możliwe jest nawiązanie przez Polski Komitet Pomocy Społecznej z opiekunkami domowymi stosunku niepracowniczego zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia (umowy o świadczenie usług).
Przewodniczący: SSN Walerian Sanetra (sprawozdawca)
Sędziowie SN: Józef Iwulski, Roman Kuczyński
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 1999 r. sprawy z powództwa Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. Oddziału w T., wniesionego na rzecz powodów: Krystyny B., Władysławy T., Stanisławy W., Sanisławy D., Zofii K., Ewy K., Marii K., Grażyny W., Zofii S., Zuzanny W., Elżbiety L., Danuty S., Anny B, Danuty K., Kazimiery Z., Urszuli B., Anny D., Marzeny B., Doroty G. przeciwko Polskiemu Komitetowi Pomocy Społecznej Stowarzyszeniu Charytatywnemu-Zarządowi Wojewódzkiemu w T. o ustalenie istnienia stosunku pracy, na skutek kasacji Ewy K. od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 16 kwietnia 1998 r. [...]
oddalił kasację.
Uzasadnienie
W sprawie z powództwa Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. wniesionego na rzecz dziewiętnastu powódek przeciwko Polskiemu Komitetowi Pomocy Społecznej-Stowarzyszeniu Charytatywnemu Zarządowi Wojewódzkiemu w T. wniesiona została kasacja w imieniu Ewy K. Kasacją zaskarżony został wyrok Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 16 kwietnia 1998 r. [...], którym Sąd ten zmienił (oddalając powództwo) wyrok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Tarnowie z dnia 16 października 1997 r. [...].
Inspektor Pracy, działając na podstawie art. 63 KPC, domagał się ustalenia, iż pomiędzy 19 opiekunkami domowymi, zatrudnionymi na podstawie umowy zlecenia, a pozwanym Polskim Komitetem Pomocy Społecznej Stowarzyszeniem Charytatywnym w T., istnieje stosunek pracy w rozumieniu art. 22 § 1 KP. Sąd Pracy uwzględnił powództwo ustalając, iż powódki Krystyna B., Stanisława W., Stanisława D., Zofia K., Ewa K., Maria K., Grażyna W., Zofia S., Zuzanna W., Władysława T., Anna D., Elżbieta L., Danuta S., Marzena B., Anna B., Dorota G., Danuta K. i Urszula B. są zatrudnione w ramach stosunku pracy u strony pozwanej na stanowiskach opiekunek domowych na czas nie określony, począwszy od dnia zatrudnienia ich w ramach umowy zlecenia. Pismem z dnia 19 grudnia 1991 r. został wypowiedziany powódkom stosunek pracy z dniem 31 grudnia 1991 r. z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. W piśmie z dnia 30 marca 1992 r. pozwany „anulował” wypowiedzenie i poinformował powódki, że wypowiada im umowę o pracę „w części dotyczącej okresu zatrudnienia” oraz, że od 1 lipca do 31 lipca 1992 r. będą one zatrudnione na czas ściśle określony. Pozwany przedłużał jeszcze umowy o pracę z powódkami na czas do 31 grudnia 1992 r. i do 31 marca 1993 r., zaś od 1 kwietnia 1993 r. zawarł z nimi umowy zlecenia. Pomimo zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia pozwany informował pisemnie powódki, że przedłuża z nimi umowę o pracę na czas określony od 1 lipca do 30 września 1993 r. Począwszy od 1993 r. do chwili obecnej strona pozwana zawiera z opiekunkami tylko umowy zlecenia. Jako bezsporne okoliczności Sąd Pracy uznał to, że powódki wyrażając zgodę na ich zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia otrzymywały zakres czynności nie różniący się zasadniczo od tego, który obowiązywał je, gdy były zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Powódki jako opiekunki domowe pracowały średnio 8 godzin dziennie w dni powszednie. Ich harmonogram pracy, określony w kartach pracy, ustalały terenowe organizatorki usług, zatrudnione w PKPS. Jedyna zmiana wiążąca się z pracą na podstawie umowy zlecenia polegała na rzadszych kontrolach opiekunek przez terenowe organizatorki. Jako bezsporne Sąd pierwszej instancji przyjął również i to, że zarówno sposób, jak i charakter pracy wykonywanej przez „opiekunki” nie uległy istotnej zmianie od momentu zawarcia umów zlecenia; od 1 kwietnia1993 r. powódki wykonywały swoje obowiązki w taki sam sposób, jak obecnie. Za sporne Sąd ten uznał natomiast to, czy opiekunki podlegały kierownictwu (były podporządkowane) pozwanego, a w szczególności terenowym organizatorkom. Sąd Pracy ustalił, że charakter prowadzonej działalności przez pozwanego wymagał, by to pozwany organizował całość pracy opiekunek w oparciu o zgłaszane potrzeby przez opiekunów socjalnych oraz przy uwzględnieniu przekazywanych na ten cel środków z budżetu urzędu miasta (przy uwzględnieniu częściowej odpłatności usług przez samych podopiecznych). Sąd ustalił, że każda z opiekunek wykonywała swą pracę osobiście (istniał jednakże swojego rodzaju system podmian w sytuacji konieczności zastępstwa). Ustalił także, że powódki były kontrolowane przez organizatorki i w tym względzie nie dał wiary odmiennym zeznaniom L.W. (słuchanej w charakterze strony) oraz L.P., a oparł się na zeznaniach E.K., znajdujących zdaniem Sądu Pracy pełne potwierdzenie w tym zakresie w oświadczeniach terenowych organizatorek, złożonych przed inspektorem pracy [...]. Ostatecznie Sąd ten doszedł do wniosku, że łączące strony umowy zlecenia faktycznie były umowami o pracę. Za takim stanowiskiem przemawia wykonywanie przez powódki obowiązków pod kierownictwem pozwanego, który organizował ich pracę, osobisty charakter świadczonej pracy, wykonywanie obowiązków za wynagrodzeniem ekwiwalentnym do wykonywanej pracy oraz tożsamość obowiązków wynikających z umowy zlecenia, oraz z umowy o pracę. Nie kwestionując dopuszczalności przekształcenia stosunku pracy w stosunek zlecenia, według Sądu Pracy, nowy stosunek powinien różnić się od poprzedniego, a nie mieć na celu jedynie pogorszenie sytuacji prawnej powódek.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
