Uchwała Składu 7 Sędziów SN z dnia 26 stycznia 1996 r., sygn. III CZP 111/95
Sąd Najwyższy przy udziale prokuratora w sprawie z powództwa Zakładów Piwowarskich – Browar i Słodownia w L. przeciwko Bolesławowi K. i Andrzejowi K. – wspólnikom Spółki Cywilnej „Zagłoba” S. o zapłatę po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 13 czerwca 1995 r. III CZP 54/95 do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Sądu Najwyższego:
„I. Czy spółka prawa cywilnego ma zdolność prawną, czy też spółka taka ma zdolność prawną tylko w zakresie prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, której wyrazem jest zorganizowanie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym (art. 551 k.c.)?
II. Czy spółka prawa cywilnego może mieć zdolność sądową w rozumieniu art. 4797 k.p.c.?”
podjął następującą uchwałę:
1. Spółka prawa cywilnego nie ma zdolności prawnej także w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.
2. Spółka prawa cywilnego ma zdolność sądową w postępowaniu przed sądem gospodarczym w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.
Uzasadnienie
Przedstawiając składowi siedmiu sędziów Sądu Najwyższego zagadnienia prawne przytoczone w sentencji uchwały, skład trzech sędziów tego Sądu wskazał na występującą w doktrynie, jak i w orzecznictwie, rozbieżność stanowisk w kwestii charakteru prawnego spółki cywilnej oraz na przeważający w nauce prawa pogląd, iż spółka ta wyposażona została przez przepis art. 4797 k.p.c. w zdolność sądową. Zauważył przy tym, że wymieniony przepis nie został zsynchronizowany z ***art. 778 k.p.c., w związku z czym uznanie zdolności sądowej spółki cywilnej w postępowaniu przed sądem gospodarczym wywołuje liczne problemy interpretacyjne.
I. Problem zdolności prawnej spółki cywilnej dotyczy podstawowych dla prawa cywilnego zagadnień z zakresu osobowości i podmiotowości prawnej, które są przedmiotem sporów w nauce prawa. Nie budzi wątpliwości, że posiadanie podmiotowości prawnej oznacza posiadanie zdolności prawnej. Zdolność prawna bowiem jest to zdolność do tego, aby być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego. Nie ulega również wątpliwości, że podmiotami stosunków cywilnoprawnych są osoby fizyczne i osoby prawne. Ich atrybutem bowiem jest zdolność prawna. W myśl art. 33 k.c. osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Na ogół przyjmuje się, że przyznanie to powinno nastąpić w sposób wyraźny przez nazwanie określonej jednostki organizacyjnej osobą prawną w odnoszących się do niej przepisach. Według odosobnionego poglądu może ono odbywać się także pośrednio poprzez uregulowanie konstrukcji danej jednostki organizacyjnej, jako stosunku prawnego o znamionach podmiotu. W orzecznictwie utrwalił się pogląd respektujący ścisłą wykładnię art. 33 k.c. Zgodnie z nim przyznanie osobowości prawnej wymaga wskazania z nazwy typów lub indywidualnych jednostek organizacyjnych, które uznaje się za osoby prawne (por. uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego: z 10.I.1990 r. III CZP 97/89, OSNCP 1990, poz. 74; z 14.X.1994 r. III CZP 16/94, OSNC 1995, poz. 40). Przemawiają za tym liczne przepisy wyraźnie przyznające określonym jednostkom organizacyjnym osobowość prawną, które przy przyjęciu odmiennego zapatrywania trzeba byłoby uznać za zbędne.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
