Wyrok NSA z dnia 19 kwietnia 2023 r., sygn. III FSK 1912/21
Inne
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Paweł Borszowski, Sędzia NSA Sławomir Presnarowicz, Sędzia WSA (del.) Mirella Łent (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 września 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 135/19 w sprawie ze skargi I. sp. z o.o. z siedzibą w B. na decyzję Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 listopada 2018 r. nr BON.III.5220.249.3.2018.ML w przedmiocie zobowiązania z tytułu wpłat na PFRON za luty 2013 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2) zasądza od I. sp. z o.o. z siedzibą w B. na rzecz Ministra Rodziny i Polityki Społecznej kwotę 11 961 (słownie: jedenaście tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 19 września 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 135/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ze skargi I. sp. z o.o. z siedzibą w B. na decyzję Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 listopada 2018 r. w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania z tytułu wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za luty 2013 r. w związku z niezgodnym z ustawą wykorzystaniem środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych – uchylił zaskarżoną decyzję.
WSA podał, że Naczelnik M. Urzędu Skarbowego w K. przeprowadził wobec I. sp. z o.o. z/s w B. kontrolę podatkową w zakresie prawidłowości gromadzenia i wydatkowania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron) oraz przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej: PFRON lub Fundusz) za okres od 1 stycznia 2008 r. do 31 października 2012 r., zakończoną protokołem doręczonym spółce 8 lutego 2013 r. Pismem z 23 kwietnia 2013 r. Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wezwał spółkę do złożenia deklaracji DEK-II-a za luty 2013 r., dokonania wpłaty na rachunek PFRON oraz dokonania zwrotu środków zfron nieprawidłowo wydatkowanych lub nieprzekazanych. W odpowiedzi na powyższe, spółka w piśmie z 7 maja 2013 r. wniosła o przesunięcie terminu realizacji działań wskazanych w ww. wezwaniu. Po przedłużeniu tego terminu, spółka nie złożyła deklaracji i nie dokonała wpłaty na rzecz PFRON. Postanowieniem z 26 czerwca 2013 r. Prezes Zarządu Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Prezes Zarządu PFRON) wszczął wobec spółki postępowanie w sprawie określenia wysokości zobowiązań za luty 2013 r. w związku z niezgodnym z ustawą wykorzystaniem środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych i nieterminowym przekazaniem środków zfron zakończone decyzją Prezesa Zarządu PFRON z dnia 11 kwietnia 2014 r. W wyniku rozpatrzenia odwołania spółki, Minister Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) decyzją z 20 kwietnia 2015 r. uchylił rozstrzygnięcie organu I instancji, wskazując, że wydatki z tytułu opłat i prowizji bankowych stanowią zwyczajne koszty utrzymania rachunku bankowego i pokrywane są ze środków zfron. Ponadto Minister uznał, że Prezes Zarządu PFRON nie wyjaśnił, dlaczego wydatek na zakup lokalu w Zakopanem jest jego zdaniem niecelowy i nieoszczędny. Prezes Zarządu PFRON decyzją z 19 lipca 2016 r. określił spółce wysokość zobowiązania z tytułu wpłat na PFRON za luty 2013 r. w związku z niezgodnym z ustawą wykorzystaniem środków zfron w wysokości 774.861 zł oraz nieterminowym przekazaniem środków zfron w wysokości 324.371 zł. Organ II instancji, po rozpatrzeniu odwołania Spółki, decyzją z 20 października 2017 r. uchylił powyższą decyzję w całości i przekazał sprawy do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu powołał się na orzecznictwo sądowo-administracyjne, w świetle którego sankcją z art. 33 ust. 4 i 4a pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511 ze zm.; dalej: ustawa o rehabilitacji) nie jest objęta sytuacja, gdy prowadzący zakład pracy chronionej w ogóle nie przekaże środków na zfron lub też przekaże je w zaniżonej wysokości, chociaż ciąży na nim taki obowiązek na mocy art. 31 ust. 3 tej ustawy. Ponadto sankcja za nieterminowe przekazywanie środków na rachunek bankowy odnosi się w istocie do sytuacji, gdy w odpowiednim czasie nie ma na tym rachunku odpowiedniej wysokości środków pieniężnych. Dlatego też organ I instancji powinien dokonać analizy materiału dowodowego pod kątem posiadania przez spółkę nadpłaty na rachunku bankowym zfron oraz ustalić, czy odpowiada ona środkom, które mogły być przekazane przez spółkę w późniejszym terminie. Prezes Zarządu PFRON decyzją z 30 marca 2018 r. określił spółce wysokość zobowiązań z tytułu wpłat na PFRON za luty 2013 r. w związku z niezgodnym z ustawą wykorzystaniem środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych w wysokości 774.861 zł oraz umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie w sprawie określenia wysokości zobowiązań z tytułu wpłat na PFRON w związku z niedotrzymaniem terminu do przekazania środków zfron na rachunek bankowy tego funduszu. Po rozpoznaniu odwołania spółki decyzją z dnia 9 listopada 2018 r. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej uchylił decyzję Prezesa Zarządu PFRON z dnia 30 marca 2018 r. w części dotyczącej określenia wysokości zobowiązań spółki za luty 2013 r. z tytułu wpłat na PFRON w związku z niezgodnym z ustawą wykorzystaniem środków zfron i określił wysokość tych zobowiązań na kwotę 772.047 zł, w pozostałej części utrzymał decyzję Prezesa Zarządu PFRON w mocy. W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że nieprawidłowości w zakresie wykorzystania środków zfron zostały wykazane przez organ pierwszej instancji w uzasadnieniu decyzji i wynikają z materiału dowodowego, w tym protokołu kontroli, załączników do tego protokołu oraz dokumentów przekazanych przez Spółkę. Dokumenty te zawierają wszystkie dane niezbędne do stwierdzenia, że doszło do naruszenia art. 33 ust. 3 pkt 4 ustawy o rehabilitacji.
Zaskarżonym wyrokiem WSA uchylił powyższą decyzję. Sąd I instancji wskazał, że kontroli sądowoadministracyjnej poddana została decyzja Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 9 listopada 2018 r. wyłącznie w zakresie określenia wysokości zobowiązania z tytułu wpłat na PFRON w związku z niezgodnym z ustawą wykorzystaniem środków zfron, co zostało odzwierciedlone w sentencji wyroku przez wskazanie takiego zakresu sprawy przy określeniu jej przedmiotu. Zdaniem WSA sposób gromadzenia i ocena materiału dowodowego dokonana w sprawie nie spełniają wskazanych zasad. Zdaniem Sądu I instancji, jeżeli spółka przeznaczyła środki zfron na sfinansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej, to okoliczność, że nie uzyskała zaświadczeń o pomocy de minimis w odniesieniu do tych wydatków, nie może być podstawą do zastosowania sankcji przewidzianej w art. 33 ust. 4a pkt 2 w zw. z art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji. Podobnie, jeżeli spółka przeznaczyła środki zfron na sfinansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej, to okoliczność, że nastąpiło to z naruszeniem normy zawartej w § 4a rozporządzenia w sprawie zfron, nie może być podstawą do zastosowania sankcji przewidzianej w art. 33 ust. 4a pkt 2 w zw. z art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji. Sankcję można zastosować jedynie, gdy przepis ustawy wyraźnie tak stanowi. Tymczasem w rozpoznanej sprawie organ dokonał rozszerzającej wykładni wskazanych przepisów ustawy o rehabilitacji, poprzez odwołanie się do zasad wskazanych w przepisach aktu wykonawczego, do którego nie odwołują się przepisy ustawy o rehabilitacji regulujące sankcję za przeznaczenie środków zfron niezgodnie z art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji. Dalej WSA wskazał, że organy nie dokonały ustaleń, czy wydatki na zakup maszyny R. (10.510,20 zł), opłacenie mediów (3.043,04 zł i 1.000 zł) oraz na zakup usług wyświadczonych przez centrum szkoleniowe M.T. (3.075 zł), są wydatkami dokonanymi na sfinansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej. Biorąc pod uwagę argumentację organów o braku możliwości uznania tych wydatków za spełniających dyspozycję art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji z uwagi jedynie na brak uzyskania zaświadczeń o pomocy de minimis, można wnioskować, iż według organów wydatki te zostały poczynione na cele wskazane w tym przepisie. Tym niemniej w uzasadnieniu decyzji brak ustaleń w tym zakresie. Ponadto z akt sprawy również nie wynika, aby w zakresie tych wydatków podjęte były czynności zmierzające do ustalenia czy były one poczynione na cele wskazane w art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji. Ponadto organy nie dokonały żadnych ustaleń odnośnie do dokonanej na rachunek komornika sądowego wpłaty kwoty 4.860,20 zł, wynikającej z tytułu wykonawczego. W ocenie WSA dokonane przez organy ustalenia nie pozwalały również na przyjęcie w sposób niewątpliwy, że dokonanie przez Spółkę ośmiu przelewów w okresie od 27 września 2011 r. do 2 listopada 2011 r. (wyszczególnionych na str. 6 zaskarżonej decyzji) na łączną kwotę 1.051.000 zł, stanowiło wypłaty środków zfron z przeznaczeniem na bieżącą działalność Spółki.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
