Wyrok NSA z dnia 19 maja 2020 r., sygn. II OSK 2685/19
Administracyjne postępowanie
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Tomasz Zbrojewski Sędziowie: Sędzia NSA Anna Łuczaj (spr.) Sędzia del. WSA Piotr Korzeniowski po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 5 czerwca 2019 r. sygn. akt II SA/Go 93/19 w sprawie ze skargi G. sp. z o.o. w [...] na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] października 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do złożenia wniosku 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...]na rzecz G. sp. z o.o. w[...]kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim, wyrokiem z dnia 5 czerwca 2019r., sygn. akt II SA/Go 93/19, po rozpoznaniu sprawy ze skargi [...] Przedsiębiorstwa W. sp. z o.o. w [...] na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] października 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do złożenia wniosku, uchylił zaskarżone postanowienie i zasądził od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz skarżącej Spółki zwrot kosztów postępowania sądowego.
Zaskarżonym postanowieniem Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] utrzymało w mocy postanowienie Marszałka Województwa [...] z dnia [...] sierpnia 2018 r. nr [...], którym po rozpoznaniu wniosku [...] Przedsiębiorstwa W. sp. z o.o. w [...], odmówiono przywrócenia terminu do złożenia wniosku o odroczenie płatności opłaty podwyższonej za odprowadzanie ścieków do wód w I półroczu 2010 r.
Uzasadniając uchylenie zaskarżonego postanowienia przywołanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że przedmiotowy wniosek o przywrócenie dotyczył podania strony o odroczenie opłat za korzystanie ze środowiska do dnia 31 grudnia 2018 r., złożonego przez stronę w dniu 12 stycznia 2016 r. czyli po upływie terminu wyznaczonego przez ustawodawcę do dnia 31 grudnia 2015 r. Termin ten został określony w ustawie z dnia 16 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U z 2015 r. poz. 2278), która weszła w życie w dniu 30 grudnia 2015 r. W niniejszej sprawie wniosek o odroczenie terminu opłaty podwyższonej strona złożyła w dniu 12 stycznia 2016 r., a więc po upływie terminu wynikającego z art. 318 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2018r. poz. 799 ze zm., dalej: p.o.ś.) wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia ww. podania. Sąd stwierdził przy tym, że termin określony w art. 318 ust. 1 p.o.ś. ma charakter procesowy i może podlegać przywróceniu na zasadach określonych w art. 58 i n. Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Następnie Sąd wskazał, że sytuację prawną strony determinuje osobliwy tryb wprowadzenia zmiany polegającej na możliwości kolejnego odroczenia terminu płatności opłaty. Z kalendarza prac legislacyjnych wynika, że projekt nowelizacji został złożony do sejmu 7 grudnia 2015 r. Sejm uchwalił powyższą ustawę w dniu 16 grudnia 2015 r., a Senat RP przyjął ją bez poprawek w dniu 24 grudnia 2015r. Prezydent RP podpisał ustawę w dniu 28 grudnia 2015r., która została następnie opublikowana w Dzienniku Ustaw z dnia 29 grudnia 2015r. Sąd nie podzielił argumentacji organów obu instancji dotyczących konieczności monitorowania prac legislacyjnych przez jednostki i wywodzenia z tego obowiązku negatywnych dla jednostki konsekwencji prawnych. Taki obowiązek nie wynika z przepisów obowiązującego prawa, w szczególności zaś Konstytucji RP. Co więcej utrzymywanie takiego poglądu godzi w prawa obywatelskie i zasady demokratycznego państwa prawa. Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych; tekst jedn. Dz.U z 2017 r. poz. 1523 ze zm.) akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. Natomiast w uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym (art. 4 ust. 2 wskazanej ustawy). Generalnie zatem vacatio legis powinno być tak dobrane, by zapewnić adresatowi normy prawnej odpowiednią ilość czasu na zapoznanie się z treścią nowych regulacji i podjęcie działania, które umożliwi przystosowanie się do nich. W każdym przypadku długość vacatio legis musi być dostosowana do treści ustanowionej regulacji oraz możliwości pokierowania swoimi sprawami przez jej adresatów. Przy czym zdaniem Sądu pamiętać należy, że wyznaczony przez art. 4 ust. 1 ustawy 14-dniowy okres vacatio legis jest "minimalnym standardem". Jeśli zatem okres wejścia w życie przepisów jest krótszy niż 14 dniowy wymaga to szczególnego uzasadnienia. Jakie ważne interesy państwa wymagały skrócenia okresu vacatio legis do jednego dnia z treści nowelizacji - ustawy z dnia 16 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2015 r. poz. 2278) - nie da się wyczytać. Ponadto przyjęcie, że zainteresowani mają tylko jeden dzień na złożenie wniosku, prowadzi do ich nieuprawnionego zróżnicowania. Podmioty posiadające wiedzę specjalną, odpowiednie środki lub infrastrukturę lub lepiej zorientowane lub obeznane z meandrami współczesnej legislacji stają się uprzywilejowane. Godzi to w równość adresatów prawa, nawet jeśli przedmiotem regulacji jest uprawnienie (przywilej). Sąd wskazał, że skutkiem naruszenia wywodzonego z Konstytucji RP obowiązku ustanawiania "odpowiedniego" vacatio legis jest sprzeczność danego przepisu z art. 2 Konstytucji RP, zaś skutkiem naruszenia przez akt wykonawczy powszechnie obowiązujących zasad szczególnych wyrażonych w art. 4 ustawy jest sprzeczność danego przepisu z tym artykułem. W przedstawionej perspektywie, mając na względzie i specyfikę wniosku i jego skomplikowany charakter oraz ilość pracowników biurowych skarżącej spółki należy w ocenie Sądu uznać, że strona winna mieć nie tylko prawo do przywrócenia terminu do złożenia wniosku, ale również możliwość jego odpowiedniego przygotowania. Z tych względów Sąd nie podzielił stanowiska organów co do początku biegu terminu, o którym mowa w art. 58 § 2 k.p.a. Mając na względzie stan faktyczny sprawy i jej okoliczności oraz posiłkując się odwołaniem do standardowego terminu vacatio legis, który zapewnia stronie możliwość uzyskania wiedzy o obowiązującym prawie i zarazem przygotowania wniosku, Sąd uznał, że 7 dniowy termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu został przez stronę zachowany, a skarżąca uprawdopodobniła, że przekroczenie terminu nie nastąpiło z jej winy. Z tych względów, zdaniem Sądu, zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. w zw. z art. 318 ust. 1 p.o.ś. oraz art. 6 k.p.a. i art. 2 Konstytucji RP.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
