Wyrok NSA z dnia 27 października 2015 r., sygn. I OSK 1384/15
Pod pojęciem środków egzekucyjnych należy rozumieć zinstytucjonalizowane formy przymusu państwowego stosowane według ściśle określonej procedury, a skierowane bezpośrednio na wykonanie obowiązku prawnego.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędzia del. NSA Tomasz Zbrojewski Protokolant: asystent sędziego Katarzyna Kudrzycka po rozpoznaniu w dniu 27 października 2015 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 4 lutego 2015 r. sygn. akt III SA/Łd 897/14 w sprawie ze skargi W. Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. na postanowienie Okręgowego Inspektora Pracy w Łodzi z dnia [...] sierpnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia wykonania obowiązku wypłaty pracownikom wynagrodzeń za pracę 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od W. S.A. z siedzibą w Ł. na rzecz Okręgowego Inspektora Pracy w Łodzi kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z 4 lutego 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, III SA/Łd 897/14, oddalił skargę W. S.A. z siedzibą w Ł. na postanowienie Okręgowego Inspektora Pracy w Łodzi z [...] sierpnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia wykonania obowiązku wypłaty pracownikom wynagrodzeń za pracę.
W uzasadnieniu Sąd I instancji podkreślił, że wszczęte w niniejszej sprawie postępowanie egzekucyjne dotyczyło wynikających z nakazu inspektora pracy obowiązków o charakterze niepieniężnym, gdyż miało na celu przymuszenie skarżącej spółki do określonego zachowania się - wypłaty wynagrodzeń za pracę i odpraw emerytalnych, chociaż sama realizacja zobowiązania nastąpi już poprzez wypłatę określonych kwot pieniężnych. Sposób realizacji obowiązku przez zobowiązanego nie ma znaczenia dla oceny charakteru obowiązku podlegającego egzekucji (por. wyroki NSA z 25 czerwca 2003 r., SA/Sz 2831/02 Pr. Pracy 2004/3/39; WSA w Warszawie z 2 sierpnia 2004 r., II SA/Wa 674/04; WSA w Gdańsku z 20 lutego 2014 r., III SA/Gd 1063/13). Środkami egzekucyjnymi w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym obowiązków o charakterze niepieniężnym są: grzywna w celu przymuszenia, wykonanie zastępcze, odebranie rzeczy ruchomej, odebranie nieruchomości i opróżnienie lokalu oraz przymus bezpośredni (art. 1a pkt 12 lit. b u.p.e.a.). Zważywszy na rodzaj obowiązku, którego nie wykonała skarżąca spółka, grzywna w celu przymuszenia jest w tym wypadku dopuszczalnym i odpowiednim środkiem egzekucyjnym. Wskazuje na to chociażby treść art. 119 § 1 i 2 u.p.e.a. Według art. 119 § 2 u.p.e.a. grzywnę w celu przymuszenia nakłada się, gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności czynności, której z powodu jej charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego. Grzywna w celu przymuszenia znajduje zatem zastosowanie do wszystkich obowiązków o charakterze niepieniężnym polegających na braku nakazanego działania (zaniechaniu), których nie może spełnić za zobowiązanego inna osoba z uwagi na charakter tego działania. Grzywnę nakłada się również, jeżeli nie jest celowe zastosowanie innego środka egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym (art. 119 § 2 u.p.e.a.). W orzecznictwie wskazuje się, że wymierzenie grzywny w celu przymuszenia nie ma charakteru uznaniowego, lecz jest obligatoryjne. Wynika to wprost z brzmienia art. 119 u.p.e.a. i użytego w tym przepisie sformułowania - "grzywnę (...) nakłada się". Regulacja ta jest logicznym rozwinięciem unormowania zawartego w art. 1 u.p.e.a., z którego wynika, że celem postępowania egzekucyjnego jest doprowadzenie do wykonania przez zobowiązanego obowiązku o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. Czym innym jest jednak wymierzenie grzywny jako takiej, gdzie organ egzekucyjny pozbawiony jest możliwości wyboru i grzywnę musi wymierzyć, a czym innym jest wysokość tego środka egzekucyjnego (por. wyrok NSA z 20 lutego 2008 r., II OSK 43/07). W myśl art. 120 § 1 u.p.e.a. grzywna w celu przymuszenia może być nakładana zarówno na osoby fizyczne, jak i osoby prawne, a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (art. 120 § 1 u.p.e.a.). Zgodnie z treścią art. 121 § 1 u.p.e.a. grzywna w celu przymuszenia może być nakładana kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie, z zastrzeżeniem § 4. Z zastrzeżeniem § 5 każdorazowo nałożona grzywna nie może przekraczać kwoty 10 000 zł, a w stosunku do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej kwoty 50 000 zł (art. 121 § 2 u.p.e.a.). W orzecznictwie wskazuje się, że brzmienie przepisu art. 121 § 2 u.p.e.a. i dodatkowo zróżnicowanie uprawnień organu egzekucyjnego przy wymierzaniu grzywny pozwala przyjąć, że w przypadku grzywny, której wysokość nie wynika wprost z ustawy (co ma miejsce w przypadku § 5), organ o wysokości grzywny rozstrzyga w ramach uznania administracyjnego (por. wyroki NSA: z 20 lutego 2008 r., II OSK 43/07; z 16 lutego 2005 r., OSK 1148/2004; z 8 lutego 2006 r., II OSK 510/2005, ONSAiWSA 2006/6 poz. 168). Organ egzekucyjny w uzasadnieniu postanowienia powinien zatem wyjaśnić, dlaczego nałożył grzywnę w takiej, a nie innej wysokości. Organ egzekucyjny, kierując się przede wszystkim efektywnością egzekucji, winien mieć więc na uwadze treść tytułu wykonawczego, a także górną granicę wymierzanej grzywny także ze względu na treść powołanego wyżej art. 7 § 2 u.p.e.a. Strona nie może skutecznie zwalczać środków egzekucyjnych powołując się na swą złą sytuację materialną w sytuacji, gdy nie tylko nie podejmuje starań wykonania ciążącego na niej obowiązku, a wręcz przeciwnie - konsekwentnie kontestuje ten obowiązek (por. wyrok NSA z 20 lutego 2008 r., II OSK 43/07; z 28 stycznia 2009 r., II OSK 8/08).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
