Wyrok NSA z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. I OSK 830/11
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędziowie sędzia NSA Małgorzata Pocztarek sędzia del. WSA Marian Wolanin (spr.) Protokolant asystent sędziego Dorota Chromicka po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Infrastruktury od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 575/10 w sprawie ze skargi Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia 28 stycznia 2010 r., nr BO7m/781-O-599/09 w przedmiocie ustalenia odszkodowania 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej na rzecz Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 stycznia 2011 r. sygn. akt I SA/Wa 575/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpatrzeniu skargi Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, uchylił decyzję Ministra Infrastruktury z dnia 28 stycznia 2010 r. Nr BO7m/781-O-599/09 w przedmiocie odszkodowania.
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że nieruchomość położona w gminie Suchowola, obręb Horodnianka, oznaczona ewidencyjnie jako działka nr [...] o pow. 0,2192 ha będąca własnością F. i B. małżeństwa D. została przeznaczona pod budowę obwodnicy miasta Sztabin w ciągu drogi krajowej nr 8 na podstawie decyzji Wojewody Podlaskiego z dnia 6 września 2007 r. o ustaleniu lokalizacji drogi wydanej w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz.U. Nr 80, poz. 721, ze zm. - w wersji obowiązującej do dnia 10 września 2008 r.). Decyzją z dnia 5 czerwca 2008 r. Wojewoda Podlaski orzekł o ustaleniu odszkodowania w wysokości 10 720 zł z tytułu przejęcia przedmiotowej nieruchomości. Ustalone odszkodowanie zostało w całości wypłacone poprzednim właścicielom. Minister Infrastruktury decyzją z dnia 8 września 2008 r. uchylił powołaną decyzję Wojewody i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Wojewoda Podlaski decyzją z dnia 30 czerwca 2009 r. orzekł o ustaleniu wartości przejętej nieruchomości (pkt 1), o ustaleniu odszkodowania w wysokości 11 870 zł (pkt 2) oraz zobowiązał Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad do wypłaty odszkodowania w kwocie 1 150 zł (pkt 3). Minister Infrastruktury, po rozpatrzeniu odwołania F. D., decyzją z dnia 28 stycznia 2010 r. nr BO7m/781-O-599/09 uchylił w całości powołaną decyzję Wojewody Podlaskiego z dnia 30 czerwca 2009 r. i orzekł o ustaleniu odszkodowania w wysokości 11 870 zł., zobowiązując jednocześnie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad do jego wypłaty na rzecz poprzednich właścicieli. W uzasadnieniu decyzji Minister stwierdził, że wysokość ustalonego odszkodowania odpowiada wymogom określonym w art 18 ust. 1 specustawy drogowej, art. 134 i art. 154 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz §36 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Jednak organ pierwszej instancji nieprawidłowo pomniejszył wysokość podlegającego wypłacie odszkodowania o uprzednio wypłaconą z tego tytułu kwotę. Zgodnie z art. 132 ust. 3a ustawy o gospodarce nieruchomościami obowiązek zwrotu wypłaconego odszkodowania powstaje z mocy samego prawa i brak jest podstaw do orzekania w tym zakresie przez organ administracji. W takich sytuacjach obowiązkiem organu jest wyłącznie poinformowanie zainteresowanego o ciążącym na nim obowiązku. Ponadto brak jest podstaw do orzekania w decyzji ustalającej odszkodowanie o wartości nieruchomości. Uchylając decyzję Ministra Infrastruktury z dnia 28 stycznia 2010 r. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że odszkodowanie zostało wypłacone w trybie art. 18a specustawy drogowej, który dawał stronie prawo do otrzymania odszkodowania, pomimo że decyzja odszkodowawcza nie była jeszcze ostateczna. Wypłata odszkodowania nie uniemożliwiała przy tym złożenia odwołania od decyzji. Taka uprzednia wypłata odszkodowania, pomimo braku decyzji ostatecznej, miała głębokie uzasadnienie z perspektywy realizacji prawa do słusznego odszkodowania wypłacanego w rozsądnym terminie. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad wykonał w ramach sprawy administracyjnej zobowiązanie odszkodowawcze wypłacając sumę 10 720 zł. Późniejsze powiększenie odszkodowania do kwoty 11 870 zł obligowało go wyłącznie do zapłaty różnicy. W takiej sytuacji, kiedy odszkodowanie wypłacono na podstawie art. 18a specustawy drogowej, a organ drugiej instancji nie zmniejszył kwoty tego odszkodowania - nie ma w ogóle zastosowania art. 132 ust. 3a ustawy o gospodarce nieruchomościami. Organ drugiej instancji rozstrzyga w takim przypadku odwołanie od decyzji, która została już wykonana. Również przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji nie można abstrahować od okoliczności, że odszkodowanie zostało już wypłacone. Brak jest zatem jakichkolwiek podstaw prawnych do wypłacania jeszcze raz całej kwoty odszkodowania na rzecz uprawnionego podmiotu. Przepis art. 18a specustawy dawał podstawę aby ponownie orzekając w sprawie odszkodowania uwzględnić kwoty uprzednio wypłacone w ramach tego postępowania. Natomiast po stronie osoby, która otrzymała odszkodowanie w ogóle nie powstawał obowiązek jego zwrotu. Gdyby przyjąć interpretację Ministra strona, której wypłacono odszkodowanie na podstawie decyzji nieostatecznej, musiałaby w przypadku jego podwyższenia dokonać zwrotu otrzymanego świadczenia, tylko po to, aby następnie otrzymać je ponownie w nowej wysokości. Stan taki rodziłby poważne problemy w szczególności w sytuacji gdyby strona zdążyła już wydatkować przyznane jej na podstawie nieostatecznej decyzji odszkodowanie. Wojewoda nie powinien w rozstrzygnięciu decyzji odszkodowawczej ustalać wartości nieruchomości. Jednak uchybienie to nie ma jakiegokolwiek wpływu na rozstrzygnięcie i nie powinno samo stanowić podstawy do uchylenia decyzji organu pierwszej instancji, ponieważ co do zasady odszkodowanie ustala się na podstawie wartości nieruchomości.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
