Wyrok NSA z dnia 10 maja 2006 r., sygn. II FSK 737/05
Organ egzekucyjny, jak wynika wyraźnie z art. 29 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Spór co do tego, czy skarżącej skutecznie doręczono decyzję wymiarową objętą tytułem wykonawczym będącym podstawą prowadzenia w stosunku do niej egzekucji nie może być przedmiotem badania w postępowaniu egzekucyjnym. Przedmiotem tego postępowania są bowiem kwestie wyłaniające się w toku samego postępowania egzekucyjnego.
Wyrokiem z 2 marca 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę Ewy Barbary Ż. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 25.10.2004 r., utrzymujące w mocy postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku z 09.09.2004 r., odmawiające, umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko zobowiązanej Ewie Barbarze Ż.
Sąd ten wskazał, że z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, iż wnioskiem z 03.04.2004 r. E.B. Ż. wniosła o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego nr SMI 2940/02 z 18.04.2004 r. i o zwieszenie postępowania egzekucyjnego do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia powyższego wniosku. Jako podstawę podano brak wymagalności obowiązku wskazanego w tytule wykonawczym, ze względu na niedoręczenie wnioskodawczyni decyzji podatkowej, będącej podstawą wystawienia wyżej wymienionego tytułu wykonawczego, tj. przesłankę z art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Na brak wymagalności dochodzonego świadczenia z powodu braku skutecznego doręczenia decyzji podatkowej z 15.04.1999 r. nr US/IV530/250/94/99 Strona powoływała się również we wcześniejszych środkach zaskarżenia, w tym: - w odwołaniu od w/w decyzji, - w skardze do NSA na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 18.06.2001 r. w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej określającej podatek dochodowy za 1994 r., w skardze do NSA Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 19.12.2003 r. w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1994 r., we wnioskach o umorzenie postępowania zabezpieczającego i zawieszenie postępowania egzekucyjnego oraz w zażaleniach na postanowienie organu egzekucyjnego odmawiające uwzględnienia tych wniosków.
Prawna skuteczność doręczenia Stronie w/w decyzji podatkowej, stanowiąca podstawowy zarzut w niniejszej sprawie, jak i pozostałej korespondencji z nią związanej, została prawomocnie stwierdzona:
- wyrokiem z 18.06.2002 r. sygn. akt SA/Bk 1077/01 w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej określającej podatek dochodowy od osób fizycznych za 1994 r., w którym Sąd jednoznacznie orzekł, iż skoro Urząd Skarbowy w Sokółce dysponował adresem zamieszkania i adresem do doręczeń, przesyłanie korespondencji na adres wskazany jako adres do doręczeń, należy uznać za zgodne z art. 148 ustawy Ordynacja podatkowa;
- postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sokółce z 02.09.2002 r. nr USE.VI 3364/2002 w sprawie odmowy umorzenia postępowania zabezpieczającego;
- postanowieniem Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 02.10.2002 r. nr PNII723-4/ 02 w sprawie odmowy umorzenia postępowania zabezpieczającego;
- postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sokółce z 05.11.2003 r. nr USE.VI 33b4/537/2003 w sprawie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego;
- postanowieniem Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 19.12.2003 r. nr PNII724 174/03 w sprawie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego;
- wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 09.04.2004 r. sygn. akt I SA/Bk 32/04 oddalającym skargę na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z 19.12.2003 r. nr PNII724-174/03 w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Powyższe orzeczenia nie zostały wyeliminowane z obrotu prawnego i są prawomocne. Fakt wcześniejszego rozstrzygnięcia w postępowaniu podatkowym i sądowym kwestii dotyczącej prawnej skuteczności doręczenia w/w decyzji, jako podstawy wymagalności świadczenia powoduje, że organy podatkowe i egzekucyjne nie mają prawnych podstaw do jej powtórnego merytorycznego rozpatrywania. W tej sytuacji organ odwoławczy stwierdził, że brak jest podstaw do uznania za błędne stanowisko organu egzekucyjnego wskazującego, że nie występuje w niniejszej sprawie przesłanka uzasadniająca umorzenie postępowania egzekucyjnego ze względu na brak wymagalności obowiązku.
Zdaniem tego organu w postępowaniu egzekucyjnym nie podlegają ponadto badaniu i rozstrzyganiu kwestie związane z odrębnym postępowaniem podatkowym, w tym dotycząca doręczenia decyzji podatkowej. Na przeszkodzie temu stoi również art. 29 § 1 ustawy egzekucyjnej jednocześnie wskazujący, że organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Stąd też za bezpodstawny organ ten uznał zarzut stawiany organowi egzekucyjnemu naruszenia art. 144, 145, 148, 152 § 1 Ordynacji podatkowej w zakresie doręczenia decyzji podatkowej. Według tego organu również bezpodstawny jest zarzut naruszenia zasady czynnego udziału strony w postępowaniu wyrażonej w art. 10 § 1 Kpa. Przepis ten bowiem zobowiązuje organy administracji publicznej do umożliwienia stronom wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem decyzji, a nie postanowienia.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skarżąca wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia zarzuciła:
1. naruszenie zasady praworządności wyrażonej w art. Kpa, poprzez nieprawidłowe ustalenie następstw prawnych, wadliwe dokonanie subsumcji i nieprawidłowe ustalenie normy prawnej,
2. naruszenie zasady prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 7 Kpa, poprzez nieokreślenie w toku postępowania, jakie dowody są niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego, nieprzeprowadzenie dowodów służących ustaleniu stanu faktycznego, nieudowodnienie każdego faktu mającego znaczenie prawne,
3. naruszenie zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa wyrażonej w art. 8 Kpa, poprzez nieposzanowanie reguł kultury administrowania, wprowadzenie w błąd odwołującej się co do zebranego materiału dowodowego w sprawie, nie uwzględnienie słusznego interesu odwołującej,
4. naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu wyrażonej w art. 10 Kpa, poprzez uniemożliwienie odwołującej wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie oraz zgłoszenia żądań przed wydaniem zaskarżonego postanowienia,
5. naruszenie przepisu art. 144, 145, 148, 152 § 1 Ordynacji podatkowej w zakresie doręczenia decyzji nr US.IV -530/250/94/99 z 15.04.1999 r. - poprzez niedoręczenie tej decyzji w sposób wskazany w przepisach Ordynacji podatkowej,
6. naruszenie art. 59 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez prowadzenie tego postępowania na podstawie nieprawomocnej decyzji podatkowej, która nie była odwołującej do dnia dzisiejszego doręczona,
7. naruszenie art. 45 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - poprzez brak dowodów u wierzyciela, doręczenia odwołującej decyzji podatkowej będącej podstawą wystawienia tytułu wykonawczego,
8. naruszenie art. 56 § 1 pkt 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez nie uwzględnienie wniosku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego w przypadku kiedy istnieją uzasadnione przypuszczenia, że egzekucja jest prowadzona bez podstawy prawnej (wystawienie tytułu wykonawczego bez wprowadzenia w obieg decyzji podatkowej) i może wyrządzić odwołującej nieodwracalne skutki w jej mieniu.
W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że decyzja podatkowa z 15.04.1999 r. nie została nigdy jej doręczona. Nie można uznać za skuteczne doręczenie tej decyzji byłemu małżonkowi, na inny adres zamieszkania, kiedy nie przedstawił on organowi podatkowemu pełnomocnictwa do zastępowania odwołującej oraz sama odwołująca nie wskazała organowi podatkowemu adresu współmałżonka jako adresu swojego dla doręczeń. Wobec tego jedynym aktualnym adresem do doręczeń był adres odwołującej. Argument Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sokółce i Dyrektora Izby Skarbowej, że odwołująca "wniosła odwołanie od tej decyzji" - jest błędny co do zasady. Żaden przepis proceduralny nie przewiduje takiego dowodu doręczenia. Organ podatkowy nie dysponuje dowodem doręczenia odwołującej przedmiotowej decyzji. W tym stanie faktycznym i prawnym, decyzja ta jest nadal nie doręczona i nie może wywołać skutków prawnych dla odwołującej. Na tej podstawie nie mógł być wystawiony tytuł egzekucyjny nr SM I 2940/02 i wszczęta oraz prowadzona egzekucja w stosunku do odwołującej.Przed wydaniem zaskarżonego postanowienia organ egzekucyjny kolejny raz nie powiadomił odwołującej o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i możliwością złożenia wniosków, żądań i wypowiedzenia się, co do zebranego materiału. Tym właśnie zaniechaniem organu egzekucyjnego pozbawiono odwołującą czynnego udziału w prowadzonym postępowaniu, co jest naruszeniem jednego z podstawowych praw strony, skutkującym negatywnie na jej pozycję w tym postępowaniu.Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalając skargę wskazanym wyżej wyrokiem w uzasadnieniu stwierdził, że Skarżąca nie okazała dowodów stwierdzających wykonanie obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego. Nie przedstawiła także dowodów, z których wynikałoby, że obowiązek umorzono lub że on wygasł albo nie istnieje, bądź odroczono termin jego wykonania czy też zachodzi błąd co do osoby zobowiązanego. Jeśli zatem skarżąca nie przedstawia (nie posiadała) dowodów o jakich wyżej, to zarzut naruszenia przepisu art. 45 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji uznać należało za chybiony.Bezzasadne są też zdaniem Sądu pierwszej instancji zarzuty naruszenia przepisów art. 56 § 1 pkt 5 i art. 59 § 1 pkt 2 powołanej wyżej ustawy. Skarżąca naruszenie tych przepisów wywiodła z twierdzenia, iż egzekucja prowadzona jest bez skutecznego tytułu wykonawczego, gdyż decyzja wymiarowa stanowiąca podstawę wystawienia tytułu nie została jej nigdy doręczona, a zatem egzekwowany obowiązek nie istnieje. Kwestia doręczenia decyzji wymiarowej przesądzona została już znacznie wcześniej. Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku wyrokiem z 18.06.2002 r. w sprawie SA/Bk 1077/01 oddalił skargę Ewy Barbary Ż. na decyzję Izby Skarbowej w Białymstoku z dnia 18.06.2001 r., Nr PBI/DSI732/68/2001 w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej określającej podatek dochodowy za 1994 r. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd wskazał, że decyzja wymiarowa w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1994 r. została E. B. Ż. skutecznie doręczona. Również w sprawie I SA/Bk 32/04 - Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 09.04.2004 r. oddalając skargę Ewy Barbary Ż. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego badał kwestię doręczenia decyzji wymiarowej.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
