Wyrok NSA z dnia 3 grudnia 2024 r., sygn. II OSK 1659/24
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Arkadiusz Despot - Mładanowicz Sędziowie: sędzia NSA Jerzy Stankowski sędzia del. WSA Grzegorz Antas (spr.) po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Dolnośląskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 5 kwietnia 2024 r. sygn. akt III SAB/Wr 455/23 w sprawie ze skargi V.P. na bezczynność Wojewody Dolnośląskiego w przedmiocie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z 5 kwietnia 2024 r., III SAB/Wr 455/23, w wyniku rozpoznania skargi V. P. na bezczynność Wojewody Dolnośląskiego w przedmiocie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, stwierdził, że Wojewoda Dolnośląski dopuścił się bezczynności (pkt I.), uznał, iż bezczynność ta miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa (pkt II.), umorzył postępowanie w zakresie zobowiązania Wojewody Dolnośląskiego do wydania aktu administracyjnego (pkt III.), przyznał od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną w kwocie 400 zł (pkt IV.), zasądzając równocześnie od Wojewody Dolnośląskiego na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania sądowego (pkt V.).
W odniesieniu do ustaleń faktycznych i prawnych, które stały za wydanym orzeczeniem, Sąd I instancji przyjął, że V. P., obywatel Ukrainy wnioskiem z 23 czerwca 2023 r. wystąpił do Wojewody Dolnośląskiego o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, a następnie w związku z niezałatwieniem sprawy 24 października 2023 r. wniósł skargę na bezczynność Wojewody Dolnośląskiego, poprzedzoną złożonym w piśmie z 20 września 2023 r. ponagleniem. W odpowiedzi na skargę Wojewoda Dolnośląski wniósł o jej oddalenie, wskazując, że w sprawie powinien znajdować zastosowanie art. 100d ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 103 ze zm.), dalej: u.p.o.u. Uznając skargę za uzasadnioną, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wskazał, że rozważył możliwość zastosowania u.p.o.u. w rozpatrywanej sprawie i zdecydował się stanąć na stanowisku, iż nie ma podstaw do zastosowania powołanej przez organ regulacji, w myśl której zaprzestanie czynności przez organ prowadzący postępowanie w sprawach o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy nie może być podstawą wywodzenia środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki. Wyjaśniając przedstawione stanowisko, Sąd I instancji podniósł, że pomimo, iż z literalnego brzmienia art. 100c i 100d u.p.o.u. wynika, że przepisy te dotyczą biegu terminów wszystkich wymienionych w nich enumeratywnie spraw prowadzonych przez wojewodę i nie ograniczają się do spraw zainicjowanych wnioskami obywateli Ukrainy, to analiza stanu prawnego, wykładnia systemowa i celowościowa oraz zasada racjonalnego ustawodawcy prowadzi do wniosku, że normy art. 100c i 100d u.p.o.u. stosuje się wyłącznie do obywateli Ukrainy, przebywających na terenie Polski w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy. Odnosząc to do rozpoznawanej sprawy, nie może budzić wątpliwości, że sytuacja, która wypełnia dyspozycję art. 100c ust. 1 pkt 1 lit. a, ust. 3 i ust. 4 oraz art. 100d ust. 1 pkt 1 lit. a, ust. 3 i 4 u.p.o.u. w kontrolowanej sprawie w ogóle nie zachodzi, gdyż skarżący - jak wynika z akt administracyjnych sprawy - jest obywatelem Ukrainy, który przyjechał do Polski przed wybuchem wojny na terytorium Ukrainy (7 lutego 2022 r.). Sąd I instancji stwierdził, że w sprawie ma zastosowanie art. 112a ust. 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2023 r. poz. 519 ze zm.); dalej: u.c., który stanowi, iż termin wszczęcia postępowania przez organ biegnie od dnia, w którym - między innymi - cudzoziemiec złożył wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, który nie zawiera braków formalnych lub zostały one uzupełnione. Jednocześnie przepis ten nie określa, w jakim terminie organ powinien wezwać stronę skarżącą do uzupełnienia braków formalnych wniosku oraz przedłożenia dokumentów niezbędnych do prawidłowego załatwienia sprawy. Nie oznacza to jednak, że organ w tym zakresie nie jest związany żadnym terminem. Przepis art. 112a u.c. nie wyłącza zastosowania ogólnych regulacji kodeksowych, w tym wyrażonej w art. 12 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 ze zm.), dalej: k.p.a., zasady szybkości postępowania, jak również wynikającego z art. 35 § 1 k.p.a. obowiązku organu załatwiania spraw przez organ administracji publicznej bez zbędnej zwłoki, mającej w istocie walor ogólnej zasady postępowania i w tym sensie powiązanym z obowiązkiem niezwłocznego załatwienia sprawy (art. 35 § 2 k.p.a.). Zdaniem Sądu I instancji, w rozpoznawanej sprawie wystąpiła bezczynność organu, która została zdefiniowana w art. 37 § 1 pkt 1 k.p.a., albowiem przez niemal trzy miesiące od otrzymania wniosku organ nie zajmował się sprawą. Dopiero w dniu 18 września 2023 r. zwrócił się do odpowiednich służb oraz wezwał stronę skarżącą do osobistego stawiennictwa w siedzibie organu. Nie można zaakceptować sytuacji, w której organ prowadząc postępowanie, nie wykonuje żadnych czynności, przez co dopuszcza się bezczynności przez okres wielu miesięcy. Sąd zaznaczył, że okres 60 dni wyznaczony przez art. 112a ust. 2 u.c. ustala maksymalny czas postępowania, co powoduje, że organ powinien zakończyć sprawę w ciągu 60 dni. Biorąc pod uwagę czas trwania postępowania, jak i opisaną wyżej postawę organu, zdaniem Sądu przyjąć należało, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, przez które należy rozumieć oczywiste naruszenie obowiązku wynikającego z przepisów prawa - art. 149 § 1a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.), dalej: p.p.s.a. Uwagę tę Sąd I instancji uzupełnił stwierdzeniem, że zdecydował o przyznaniu stronie skarżącej – zgodnie z jej wnioskiem - sumy pieniężnej, o której mowa w art. 149 § 2 p.p.s.a. Wyjaśnił, że kwota ta będzie adekwatna w kontekście zaistniałych w sprawie okoliczności, jak i trudności, z jakimi cudzoziemiec musi zmagać się, nie posiadając stosownego zezwolenia na pobyt na terytorium obcego państwa. Tak długotrwałe oczekiwanie na podjęcie pierwszych czynności i rozpoznanie wniosku może ograniczać sposób funkcjonowania, planowania i swobodę działania wnioskodawcy, któremu prawo zapewnia terminowe rozpoznanie sprawy.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
