Przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie może być uzależnione od potencjalnej możliwości współudziału w opiece ze strony innych zobowiązanych członków rodziny. Jeżeli wnioskujący o świadczenie wypełnia przesłanki ustawowe, decyzja w tym zakresie pozostaje w jego gestii, a organ administracji publicznej nie jest uprawniony do narzucania innych form realizacji obowiązku alimentacyjnego.

Do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego wystarczy, że jedna z osób objętych obowiązkiem alimentacyjnym realnie sprawuje opiekę nad osobą niepełnosprawną i z tego powodu rezygnuje z zatrudnienia lub nie podejmuje pracy. Brak jest potrzeby wykazywania, że inne osoby zobowiązane alimentacyjnie są niezdolne do realizowania ciążących na nich obowiązków.

Gdy osoba wnioskująca o świadczenie pielęgnacyjne na opiekę nad osobą niepełnosprawną spełnia ustawowe przesłanki, to fakt istnienia innych osób zobowiązanych do alimentacji nie stanowi przesłanki negatywnej do odmowy przyznania świadczenia. Decyzja o formie realizacji obowiązku alimentacyjnego należy do wnioskodawcy, a nie do organów administracyjnych czy sądów.

Organ administracyjny jest zobowiązany do należytego i wyczerpującego informowania strony o wszelkich okolicznościach faktycznych i prawnych mogących mieć wpływ na ustalenie jej praw i obowiązków, w tym o konieczności zawieszenia pobierania emerytury w celu uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego (art. 9 kpa oraz art. 79a § 1 kpa).

Osoba uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nie może równocześnie pobierać świadczenia pielęgnacyjnego. Ma jednak prawo do wyboru jednego ze świadczeń, mogąc zrezygnować z renty na rzecz świadczenia pielęgnacyjnego poprzez jej zawieszenie. Teza od Redakcji

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie rezygnującej z pracy w związku z opieką nad niepełnosprawnym, niezależnie od istnienia innych osób zobowiązanych do alimentacji, o ile osoba ta spełnia ustawowe warunki. Obowiązkiem wnioskodawcy jest jedynie wykazanie spełnienia przesłanek ustawowych, a nie organizacja opieki we współpracy z innymi zobowiązanymi do alimentacji. Teza od Redakcji

Prawomocna i ostateczna decyzja administracyjna uchylająca specjalny zasiłek opiekuńczy jest konieczna do wyeliminowania przesłanki negatywnej z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) ustawy o świadczeniach rodzinnych, co warunkuje przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego od daty tej uchylającej decyzji, a nie od daty złożenia wniosku.

Konieczność sprawowania stałej, długotrwałej i intensywnej opieki nad osobą niepełnosprawną może uzasadniać rezygnację z zatrudnienia i stanowić podstawę do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, jeśli zakres tej opieki uniemożliwia podjęcie pracy zarobkowej.

W przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego, przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jest możliwe dopiero od momentu wygaśnięcia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, co wyklucza kumulatywne pobieranie obu świadczeń w tym samym okresie. Teza od Redakcji

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych wymaga stałej i długotrwałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz udokumentowania braku możliwości podjęcia jakiejkolwiek pracy zarobkowej przez opiekuna z uwagi na charakter i intensywność sprawowanej opieki.

Dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego kluczowe jest, aby opieka nad osobą niepełnosprawną miała charakter stały lub długotrwały oraz istniał bezpośredni związek przyczynowy między rezygnacją z zatrudnienia a koniecznością sprawowania opieki. Sam fakt sprawowania opieki nie jest wystarczającą przesłanką do otrzymania świadczenia.

Z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) i art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych wynika, że w przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku dla opiekuna, decyzja o przyznaniu świadczenia wymaga rezygnacji z przysługującego już świadczenia, a przyznanie obu jednocześnie jest niedopuszczalne.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie, która sprawuje faktyczną opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i z tego powodu rezygnuje z pracy, niezależnie od istnienia innych osób z tej samej grupy alimentacyjnej, które mogłyby również pełnić opiekę. Teza od Redakcji

W sytuacji, gdy wyrok sądu powszechnego jest podstawą do przyznania świadczeń uzależnionych od niepełnosprawności, trzymiesięczny termin do złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia powinien być liczony od dnia uprawomocnienia się wyroku. W okresie pandemii COVID-19 przepisy prawa materialnego o zawitych terminach powinny być interpretowane z uwzględnieniem możliwości ich przywrócenia na podstawie

Osoba uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy może ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli zaprzestanie pobierania renty, gdyż faktyczne pobieranie renty stanowi przeszkodę do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Teza od Redakcji

Dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego wystarczające jest, aby osoba ubiegająca się o to świadczenie nie podejmowała zatrudnienia z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną, niezależnie od tego, czy wcześniej była zatrudniona. Teza od Redakcji

Osoba sprawująca opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny może ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne, mimo posiadania prawa do emerytury, pod warunkiem rezygnacji z pobierania emerytury i spełnienia warunków przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Teza od Redakcji

Osoba faktycznie sprawująca stałą i samodzielną opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny (nawet w obecności innych zobowiązanych do alimentacji) ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli spełnia warunki określone w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Teza od Redakcji

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne może być przyznane jednej z kilku osób zobowiązanych do alimentacji, jeżeli spełnia ona wszystkie ustawowe przesłanki, niezależnie od istnienia innych zobowiązanych do alimentacji członków rodziny. Teza od Redakcji

W przypadku wnoszenia skargi kasacyjnej, zarzuty naruszenia prawa materialnego muszą być konkretnie określone, wskazując konkretne jednostki redakcyjne aktu prawnego. Brak precyzji w tym zakresie uniemożliwia właściwe ustalenie granic zaskarżenia.

Do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, konieczne jest istnienie bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy rezygnacją z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej a sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną, wykluczającego możliwość pogodzenia tych obowiązków.

Opieka nad osobą niepełnosprawną, w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, obejmuje nie tylko czynności pielęgnacyjne sensu stricte, ale także szerszy zakres działań, które wynikają z niepełnosprawności osoby wymagającej opieki i uniemożliwiają podjęcie przez opiekuna zatrudnienia.

Rezygnacja z zatrudnienia w celu sprawowania obowiązków codziennej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, nawet jeśli osoba ta jest częściowo zdolna do samodzielnej egzystencji, uprawnia do świadczenia pielęgnacyjnego.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w przypadku opieki nad osobą pozostającą w związku małżeńskim przysługuje tylko, jeżeli współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Teza od Redakcji