O procedurach stosowanych podczas przygotowywania i zawierania umów o pracę, a także o sporządzaniu związanej z tym dokumentacji rozmawiamy z panią Beatą Sergiel, specjalistą ds. kadrowych w firmie Pelargos. Przedstawiamy również wzory omawianych druków.

Jeśli członek rodziny pomaga przy prowadzeniu pozarolniczej działalności bądź wykonywaniu umowy zlecenia, bardzo często podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoba współpracująca. W zależności od tego, czy osoba ta pomaga prowadzącemu działalność, czy zleceniobiorcy, płatnikiem składek za nią jest ktoś inny.

W dziale PRAWO PRACY nizniejszego numeru „MPPiU” omówiliśmy część obowiązków pracodawcy związanych z przywróceniem pracownika do pracy. W tym dziale wyjaśniamy wątpliwości związane z ustalaniem i wypłacaniem wynagrodzenia przywróconemu pracownikowi.

Pracodawca nie może zastosować kary porządkowej bez uprzedniego wysłuchania pracownika, chyba że ten zrezygnował ze stworzonej mu możliwości ustnego złożenia wyjaśnień bądź wybrał pisemną formę ich wyrażenia - wyrok Sądu Najwyższego z 16 czerwca 1999 r. (I PKN 114/99, OSNP 2000/17/644)

Odmowa przyjęcia pisma, o którym pracownik wie, że zawiera informację o ukaraniu, jest równoznaczna z zawiadomieniem o zastosowaniu kary porządkowej w rozumieniu art. 110 i 112 Kodeksu pracy. Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 29 czerwca 2000 r. (I PKN 716/99, OSNP 2002/1/10).

Pracownik ma prawo do otrzymania wynagrodzenia nie tylko za wykonywaną pracę. Niektóre świadczenia wiążą się z faktem rozwiązania umowy o pracę. Prawidłowość naliczania i wypłaty tych świadczeń może być kontrolowana przez inspektora pracy.

Powodem niewykorzystania przez pracownika przysługującego mu urlopu wypoczynkowego w całości lub w części jest rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy tego pracownika. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje od pracodawcy ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, do którego pracownik ten nabył prawo.

W przypadku prac polegających na wykonywaniu wielu jednakowych i niewymagających stałego nadzoru czynności dobrym rozwiązaniem dla przedsiębiorców są umowy o pracę nakładczą. Umowy tego rodzaju będą właściwe przy pracach związanych z wyrobem lub składaniem różnego rodzaju artykułów, gdy nie jest konieczne wykonywanie takich czynności w siedzibie podmiotu zatrudniającego.

W przypadku wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę z powodu upadłości lub likwidacji zakładu pracy, albo z innych przyczyn niedotyczących pracownika, pracodawca może skrócić okres wypowiedzenia. Za czas, o który skrócono wypowiedzenie, pracownikowi przysługuje odszkodowanie. Powstają jednak wątpliwości, czy należy się ono także pracownikowi przebywającemu na urlopie wychowawczym.

Nie można przyjąć, że pracownik działał pod wpływem bezprawnej groźby, składając oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron, jeżeli pracodawca nie groził mu rozwiązaniem umowy o pracę z jego winy w razie niewyrażenia zgody na porozumienie rozwiązujące stosunek pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 4 marca 2004 r., I PK 435/03, Pr. Pracy 2004/6/37)

Ze zdenerwowania pracownicy w chwili składania przez nią oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron nie można wywodzić braku możliwości świadomego i swobodnego podjęcia takiej decyzji (wyrok Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2002 r., I PKN 582/01, Pr. Pracy 2003/5/33).

Wynagrodzenie pracownika składa się z różnych składników. Inspektorzy pracy często sprawdzają, czy pracodawca prawidłowo ustala wysokość poszczególnych składników wynagrodzenia.

Rozpoczynamy na naszych łamach nowy cykl publikacji. „Warsztat kadrowego” to nowy dział mający służyć Państwu wymianie doświadczeń wynikających z praktyki zawodowej. Pierwszym artykułem chcemy rozpocząć dyskusję i zachęcić do zgłaszania uwag i opinii - jakie rozwiązania stosowane są w Państwa zakładzie pracy? Co w omawianym na naszych łamach zakresie stwarza największe problemy?

Pozostawanie w określonym przedziale czasowym w gotowości do pracy jest jednym z podstawowych obowiązków pracownika wynikających z łączącego go z pracodawcą stosunku pracy. Przepisy Kodeksu pracy zawierają pojęcie „pozostawanie w dyspozycji pracodawcy” (czyli w gotowości do pracy), odmienne od realnego „pracowania” (rozumianego jako wykonywanie zadań roboczych). Inaczej jest tylko w zadaniowym czasie

Wypowiedzenie zmieniające nie przysparza stronom stosunku pracy wielu problemów, dlatego Sąd Najwyższy nie wypowiada się często w tych kwestiach.

W ostatnich latach często zdarza się, że pracodawca, z różnych przyczyn, nie wypłaca pracownikom należnego im wynagrodzenia. Dlatego inspektorzy pracy w trakcie kontroli na ogół sprawdzają, czy w danym zakładzie pracy pracownicy otrzymują wypłatę oraz czy następuje ona terminowo.

Do niedawna praca wykonywana w szczególnych warunkach u prywatnego pracodawcy nie stanowiła podstawy do nabycia wcześniejszych uprawnień emerytalnych. Sytuacja ta uległa jednak zmianie od 24 czerwca 2004 r. Obecnie również prywatni przedsiębiorcy muszą wystawiać dokumenty potwierdzające fakt wykonywania takiej pracy.

Terminowe i prawidłowe naliczanie i wypłacanie wynagrodzeń pracownikom należy do podstawowych obowiązków pracodawców. Od naliczonych wynagrodzeń pracodawcy dokonują potrąceń przymusowych, określonych w przepisach Kodeksu pracy, oraz dobrowolnych, do których konieczna jest zgoda pracownika. Pracodawcy dokonującego potrąceń z wynagrodzenia dotyczą ograniczenia nałożone przepisami prawa, gwarantujące

Na wielu pracodawcach ciąży obowiązek utworzenia funduszu świadczeń socjalnych. Przestrzeganie przepisów związanych z działalnością socjalną może być kontrolowane przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy.

Zatrudnienie nowego pracownika pociąga za sobą dla pracodawcy liczne obowiązki. Musi mu zapewnić szkolenie z zakresu bhp, zgłosić do ubezpieczeń społecznych, zapoznać z przepisami wewnątrzzakładowymi i rozpocząć prowadzenie akt osobowych, w których skład wchodzą liczne dokumenty uzyskane w trakcie trwania stosunku pracy, a także dostarczone przez pracownika jeszcze na etapie procesu rekrutacji.

Przez pojęcie „urlop okolicznościowy” należy rozumieć zwolnienie pracownika od obowiązku świadczenia pracy, udzielane przez pracodawcę na wniosek pracownika. Pomimo potocznego posługiwania się zwrotem „urlop okolicznościowy”, dni wolne udzielane pracownikowi w szczególnych przypadkach, o których będzie mowa w dalszej części, nie są urlopem w znaczeniu przepisów Kodeksu pracy.

Płatnicy składek zobowiązani są do wykonywania za ubezpieczonych wszystkich zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych i ubezpiecze- nia zdrowotnego. Zarówno zgłaszanie do ubezpieczeń, naliczanie i opłacanie składek, jak i wyrejestrowywanie z ubezpieczeń należy do obowiązków płatnika. Prawidłowość wykonywania tych obowiązków może zostać podważona w wyniku przeprowadzonej przez ZUS kontroli.

Decydując się na zatrudnienie osoby młodocianej należy uważnie zapoznać się z przepisami dotyczącymi zatrudniania takich pracowników - są oni bowiem szczególnie chronieni przez prawo. Inspekcja pracy drobiazgowo kontroluje zatrudnianie tej grupy osób.

Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana przez pracownika ponad obowiązujące go normy czasu pracy. Kodeks pracy ustanawia dwie normy czasu pracy - dobową i tygodniową. Praca w godzinach nadliczbowych dopuszczalna jest wyłącznie w ściśle określonych przypadkach.