Wyrok SN z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. II PK 139/14
Szczególny tryb z art. 52 § 1 pkt 3 k.p. odnosi się do trwałej lub okresowej a nie przejściowej (krótkiej) utraty uprawnień. Konieczne są ponadto naruszenie przez pracownika prawa pozytywnego i jego wina w utracie uprawnień.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa K. Z. przeciwko Miejskim Zakładom [...] o przywrócenie do pracy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 kwietnia 2015 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 14 maja 2013 r.
uchyla zaskarżony wyrok w części oddalającej powództwo o przywrócenie do pracy oraz rozstrzygającej o kosztach postępowania dotyczących tego roszczenia i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w W. uwzględnił apelację pozwanego pracodawcy i wyrokiem z 14 maja 2013 r. zmienił uwzględniający powództwo o przywrócenie do pracy wyrok Sądu Rejonowego z 11 wrzenia 2010 r. w punkcie I, w ten sposób, że powództwo o przywrócenie do pracy oddalił, orzekając jednocześnie o kosztach postępowania.
Pozwany zatrudniał powoda jako kierowcę autobusu. Rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia 9 września 2009 r. Zarzucił powodowi niezgodne z przeznaczaniem wykorzystanie czasu zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy udzielonego przez pracodawcę do wykonywania czynności związkowych. Sąd Rejonowy przywrócił powoda do pracy na stanowisko kierowcy. Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z 16 listopada 2010 r. oddalił apelację pozwanego pracodawcy. Za nieuzasadnione uznał twierdzenia pozwanego, iż powód wykorzystał zwolnienie do pracy na działalność związkową niezgodnie z celem tego zwolnienia. W aspekcie kolejnego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia Sąd pierwszej instancji ustalił w obecnej sprawie, że po wygranej sprawie powód 22 listopada 2010 r. zgłosił się do pracy i pracodawca przywrócił go do pracy. Jednocześnie nie dopuścił powoda do pracy kierowcy ze względu na brak aktualnego prawa jazdy. Powód w okresie od 19 do 24 listopada 2010 r. "we własnym zakresie na własny koszt" ukończył pozytywnie szkolenie w ośrodku szkolenia kierowców. Natomiast 2 grudnia 2010 r. uzyskał wymagane badanie psychologiczne. Pismem z 1 grudnia 2010 r., doręczonym powodowi 8 grudnia 2010 r., pozwany rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 3 k.p. Przyczyną była "zawiniona utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy autobusu. Zgodnie z ustawą z 17 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym prawo jazdy powoda jest nieważne od 10 września 2010 r. z uwagi na to, że nie dopełnił formalności i nie przedstawił nowego prawa jazdy, na dzień dzisiejszy nie posiada uprawnień do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy autobusu". Sąd Rejonowy (pierwszej instancji) wyrokiem z 11 września 2012 r. uwzględnił powództwo o przywrócenie do pracy, gdyż powód nie utracił przejściowo uprawnień kierowcy wskutek naruszenia obowiązków pracowniczych, popełnienia wykroczenia lub przestępstwa, nie został też pozbawiony uprawnień przez organ. To, że w chwili zgłoszenia gotowości do pracy (22 listopada 2010 r.) po prawomocnym wyroku przywracającym go do pracy, nie posiadał wymaganych kwalifikacji nie świadczy o jego winie i złej woli, niedbalstwie lub lekkomyślności. Powód podjął starania w celu aktualizacji niezbędnych uprawnień i uzyskał je 24 listopada 2010 r., natomiast orzeczenie psychologiczne uzyskał 2 grudnia 2010 r. W dniu rozwiązania stosunku pracy (8 grudnia 2010 r.) posiadał ważne dokumenty do wykonywania zawodu kierowcy. Bez znaczenia jest to, że pozwany wcześniej informował pracowników o konieczności aktualizacji uprawnień, gdyż powód od 9 września 2009 r. nie był pracownikiem. W jego sytuacji niezawiniony i przejściowy brak uprawnień wynikał z faktu, że w okresie postępowania sądowego powód nie był pracownikiem. Po korzystnym wyroku z 16 listopada 2010 r. poczynił odpowiednie działania w celu aktualizacji uprawnień wymaganych na stanowisku kierowcy. Wcześniej nie spoczywał na nim obowiązek posiadania niezbędnych dokumentów. Przyczyna rozwiązania umowy w trybie art. 52 § 1 pkt 3 k.p. była nieuzasadniona, gdyż przejściowy brak uprawnień nie wynikał z winy powoda. Pozwany mógł powierzyć powodowi czasowo inne stanowisko. Nie powinien zwalniać powoda z pracy w szczególnym trybie kilkanaście dni po przywróceniu powoda do pracy. W apelacji pozwany zarzucił naruszenia prawa procesowego i materialnego. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku z 14 maja 2013 r. oddalającego powództwo o przywrócenie do pracy stwierdził, że rozwiązanie umowy o pracę było zgodne z art. 52 § 1 pkt 3 k.p. Powód zgłaszając się do pracy 22 listopada 2010 r. nie miał ważnego prawa jazdy, czyli nie posiadał uprawnień niezbędnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy autobusu. "Poskutkowało to niemożnością dopuszczenia powoda do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy autobusu". Równocześnie powód od 19 listopada 2010 r. do 2 grudnia 2010 r. ukończył szkolenie i przeprowadził badania psychologiczne nie informując o tym pracodawcy. Powód uzyskał prawo jazdy kategorii D w 1985 r., dlatego zgodnie ze zmianą prawa był zobowiązany do 10 września 2010 r. odbyć określone szkolenie, wykonać badania oraz uzyskać wpis do prawa jazdy. Niespełnienie tych warunków do 8 grudnia 2010 r. było przeszkodą w wykonywaniu pracy kierowcy, o czym powód był poinformowany w piśmie z 22 listopada 2010 r. Nieuzasadnione jest stanowisko Sądu Rejonowego, że w świetle przepisów art. 3 ust. 2 pkt 2b ustawy z 17 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym w związku z art. 97 ust. 1 i art. 97a ustawy z 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym oraz w związku z art. 39a ust. 1 i 2 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, na powodzie nie spoczywał żaden obowiązek zadbania we wcześniejszym terminie o posiadanie niezbędnych dokumentów i że jego zachowanie nie było zawinione, nie polegało na złej woli ani też nie było rażącym niedbalstwem. O obowiązku aktualizacji uprawnień pozwany informował kierowców jeszcze przed rozwiązaniem z powodem stosunku pracy 8 września 2009 r. Powód powinien posiadać o tym wiedzę również z racji funkcji związkowych. Istotna zmiana przepisów, pociągająca obowiązek dodatkowych szkoleń i badań oraz wymiany prawa jazdy, musiała być omawiana i komentowana wśród pracowników. Błędne są wnioski, że powód nie miał możliwości ani obowiązku zapoznania się z informacjami w zakresie nowych regulacji dla kierowców. Nie można było zatem ustalić, że utrata uprawnień nie była zawiniona. Powód nie informował pracodawcy o staraniach o uzyskanie utraconych uprawnień. Pracodawca nie miał żadnej pewności, że powód będzie kiedykolwiek zdolny do wykonywania pracy kierowcy autobusu i kiedykolwiek przystąpi do pracy na tym stanowisku. Powód czekał na rozstrzygnięcie w poprzedniej sprawie do wyroku 16 listopada 2010 r. i gdyby przegrał to nie robiłby wymaganych uprawnień. Wskazana przyczyna rozwiązania umowy był więc rzeczywista, konkretna i prawdziwa. Powód nie dopełnił obowiązku uzyskania uprawnień lub przynajmniej poinformowania pozwanego o swoich działaniach zmierzających do ich uzyskania i tym samym nie wywiązał się ze swoich obowiązków, które warunkowały dopuszczenie go do pracy na stanowisku kierowcy autobusu. Zachowanie to nosiło cechy zawinienia co najmniej w postaci niedbalstwa i lekkomyślności. Powód nie dołożył należytej staranności zarówno przy terminowości uzyskiwania utraconych uprawnień do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy autobusu, jak również przy przekazaniu pozwanemu informacji o poczynionych przez niego staraniach zmierzających do ich uzyskania. W sytuacji, w której pracodawca posiadałby wiedzę o czynnościach powoda ocena zaistniałego stanu faktycznego niewątpliwie byłaby inna albowiem uzasadnione i możliwe byłoby wówczas twierdzenie o traktowaniu braku posiadanych uprawnień jedynie jako stan przejściowy a nie trwała przeszkoda w wykonywaniu pracy na stanowisku kierowcy. Zawiniona utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku może nosić cech lekkiego niedbalstwa lub lekkomyślności. Rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 pkt 3 k.p. w sytuacji, gdy pracodawca nie był w stanie powierzyć powodowi wykonywania innej pracy zgodnie z łączącą strony umową o pracę było uzasadnione.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
