Wyrok SN z dnia 4 lutego 2011 r., sygn. II PK 82/10
Obowiązki polegające na dozorowaniu obiektów nie mogą mieć charakteru dzieła, ponieważ polegają na wykonywaniu pewnych powtarzających się czynności bez możliwości osiągnięcia rezultatu, ale mogą być wykonywane na podstawie umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). Wykonywanie usług dozoru mienia nie musi więc odbywać się wyłącznie w ramach stosunku pracy.
Decydujące znaczenie - przy ustaleniu podstawy normatywnej zatrudnienia osoby świadczącej takie usługi - należy przypisać woli stron stosunku prawnego i okolicznościom towarzyszącym jego wykonywaniu. W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy (np. brak podporządkowania poleceniom służbowym przełożonego, możliwość zastąpienia pracownika osobą trzecią, ustalanie harmonogramu czasu pracy bezpośrednio przez samych usługodawców), nie jest możliwa ocena, że została zawarta umowa o pracę. Dla ustalenia, że stron nie łączył stosunek pracy, nie jest nawet konieczne precyzyjne nazwanie umowy cywilnoprawnej łączącej strony.
Sąd Najwyższy w składzie: SSN Halina Kiryło (przewodniczący) SSN Józef Iwulski (sprawozdawca) SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z powództwa Marcela B. przeciwko R. P. S. Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej i in. o ustalenie i zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 lutego 2011 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 grudnia 2009 r.,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 3 czerwca 2009 r., Sąd Rejonowy-Sąd Pracy oddalił powództwo Marcela B. przeciwko 1) R. P. S. Spółce z o.o., 2) I.S. Polska Spółce z o.o.-Zakładowi Pracy Chronionej oraz 3) Bankowemu Domowi Spółce z o.o. o ustalenie istnienia stosunku pracy i zapłatę należności ze stosunku pracy.
Sąd Rejonowy ustalił, że w okresie od 1 kwietnia 2003 r. do 30 czerwca 2004 r. powód był zatrudniony w spółce I. S. Polska-Zakładzie Pracy Chronionej na podstawie umowy o pracę na czas określony w niepełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku strażnika - pracownika ochrony. W dniu 5 lipca 2004 r. powód zawarł ze spółką R. P. S. umowę zlecenia zobowiązującą go do świadczenia usług ochrony obiektów. Następnie w dniu 31 stycznia 2006 r. zawarł umowę zlecenia ze spółką I. S. Polska-Zakładem Pracy Chronionej na wykonywanie usług związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa, w szczególności usług porządkowych, doraźnych usług chronienia mienia. Umowa ta obowiązywała do dnia 31 października 2006 r. Strony zastrzegły w niej, że powód będzie wykonywał czynności w sposób samodzielny, z należytą starannością, bez bezpośredniego nadzoru i kierowania ze strony zamawiającego. W dniu 1 listopada 2006 r. powód zawarł kolejną umowę zlecenia z Bankowym Domem na wykonywanie czynności w zakresie świadczenia usługi ochrony fizycznej obiektów (urządzeń) i osób oraz mienia związanego z tymi obiektami i urządzeniami. W umowie postanowiono, że wykonawca wykonuje czynności w sposób samodzielny, bez bezpośredniego nadzoru i kierownictwa ze strony zleceniodawcy oraz że zleceniobiorca jest obowiązany do osobistego wykonywania czynności objętych umową, chociaż po uzyskaniu pisemnej zgody zleceniodawcy może powierzyć wykonywanie czynności objętych umową osobie trzeciej, zaakceptowanej przez zleceniodawcę. W treści tej umowy ponadto zleceniobiorca (powód) oświadczył, że jest świadomy tego, iż umowa nie jest umową o pracę i że nie stosuje się do niej przepisów prawa pracy. Z inicjatywy powoda okres obowiązywania tej umowy zlecenia był dwukrotnie przedłużany, w sumie do dnia 31 grudnia 2007 r. W czasie obowiązywania wszystkich wskazanych umów powód świadczył pracę na tym samym obiekcie, to jest stacji paliw w przy ulicy M.11. Na tym obiekcie zazwyczaj pracowało czterech ochroniarzy, z których część była zatrudniona na podstawie umów o pracę, a część na podstawie umów zlecenia. Powód wykonywał pracę według grafiku służb, który był układany w ten sposób, że osoby zatrudnione "dogadywały się" między sobą kto i kiedy chce pracować. Powód pracował zwykle od 150 do 180 godzin miesięcznie. Zdarzało się jednak, że w miesiącu przepracował tylko 40-60 godzin, albo nawet 220 godzin. Ochroniarze na terenie obiektu zamieniali się między sobą służbami. Powód miał możliwość powierzenia osobie trzeciej wykonywania umowy, ale z tego prawa nie korzystał. Zleceniodawcy wyrażali zgodę na zastąpienie zleceniobiorcy w wykonaniu umowy przez inną przeszkoloną osobę, np. przez innego zleceniobiorcę lub pracownika firmy. Powód sam decydował, ile chce pracować. Jeśli potrzebował mieć wolne konkretnego dnia, to zgłaszał, aby w grafiku nie był uwzględniany w tym dniu. W miarę możliwości uwzględniano również jego życzenia co do powierzenia mu większej liczby służb.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
