Wyrok SN z dnia 2 grudnia 2009 r., sygn. I PK 123/09
1. Bezwzględnie nieważna jest zawarta dla pozoru umowa o wykonywanie pracy w ramach wolontariatu, jeśli zamiarem zatrudnionego nie jest rzeczywiste świadczenie nieodpłatnych usług na rzecz organizacji pożytku publicznego (art. 83 § 1 zdanie pierwsze k.c.). Ukryta pod nią umowa przewidująca odpłatność za wykonywaną pracę w formie „zapomogi" i zakładająca wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania pracowniczego jest umową o pracę (art. 22 § 11k.p.).
2. Umowa wolontariatu nie może zawierać postanowienia o upoważnieniu osoby trzeciej do wykonywania pracy w miejsce wolontariusza.
3. Związek zawodowy - co do zasady - może, także w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, korzystać z wolontariuszy, w tym wolontariuszy będących jego członkami.
Przewodniczący SSN Małgorzata Gersdorf (sprawozdawca), Sędziowie SN: Romualda Spyt, Herbert Szurgacz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 grudnia 2009 r. sprawy z powództwa Nadinspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. - Jerzego K. i Nadinspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. - Stanisława S. działających na rzecz Bożeny S., oraz z powództwa Bożeny S. przeciwko Ogólnokrajowemu Związkowi Zawodowemu Miast i Wsi „R." w R. o ustalenie istnienia stosunku pracy, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka - Zamiejscowego w Rybniku z dnia 9 kwietnia 2009 r. [...]
oddalił skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Nadinspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. wniósł pozew przeciwko Ogólnokrajowemu Związkowi Zawodowemu Miast i Wsi „R." w R. o ustalenie, że łączący Związek z Bożeną S. od dnia 1 stycznia 2008 r. stosunek prawny stanowił stosunek pracy w rozumieniu art. 22 § 1 k.p.
Rozpatrujący sprawę Sąd Rejonowy w Rybniku ustalił następujący stan faktyczny. Pozwany Związek niezależnie od wpisu do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej wpisany jest także do rejestru przedsiębiorców i prowadzi działalność gospodarczą w szerokim zakresie. Członkiem Związku może być każdy kto pracuje lub pracował na terytorium RP. W dniu 21 grudnia 2007 r. pozwany Związek zawarł z P. Koncernem Węglowym umowę na warunkach zlecenia o świadczenie kompleksowych usług pralniczych. Powódka została zatrudniona w punkcie wydawania odzieży po praniu - począwszy od dnia 31 grudnia 2007 r. - na podstawie umowy o pracę woluntarystyczną. Umowa przewidywała, że praca będzie bezpłatna. Umowa określała, że powódka będzie pracowała po 8 lub 9 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu od 5 do 13 lub 14. Powódka do dnia 31 grudnia 2007 r. pracowała na tym samym stanowisku na podstawie umowy zawartej z firmą P. z B., która wykonywała identyczne usługi w zakresie prania odzieży. Powódka jest członkiem pozwanego Związku. Za namową prezesa Związku od dnia 7 stycznia 2008 r. zarejestrowała się jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy i otrzymywała w związku z tym zasiłek dla bezrobotnych. Powódka otrzymywała od Związku „zapomogi" comiesięczne w kwocie 700 zł. Wnioski o zapomogę powódka wypisywała na druczkach in blanco, prezes nie pozwalał wpisywać konkretnej kwoty. Prezes obiecywał powódce zawarcie umowy o pracę, ale w rezultacie do tego nie doszło. W dniu 28 lipca 2008 r. po przyjściu do pracy powódka dowiedziała się, że na jej miejsce zatrudniona została inna osoba. Powódka próbowała kontaktować się z prezesem a w dniu 11 sierpnia 2008 r. wystosowała pismo, w którym stwierdziła, że jest gotowa do pracy. Powódka oraz inne osoby miały obowiązek osobistego wykonywania pracy, zastępstwa mogły być dokonywane jedynie za zgodą prezesa.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
