Wyrok SN z dnia 7 sierpnia 2001 r. sygn. I PKN 408/00
Pracownik ma prawo uważać, że świadczenie wypłacane przez pracodawcę posługującego się wyspecjalizowanym służbami jest spełniane zasadnie i zgodnie z prawem, a więc nie musi liczyć się z obowiązkiem jego zwrotu (art. 409 KC).
Przewodniczący SSN Józef Iwulski (sprawozdawca)
Sędziowie SN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Andrzej Kijowski
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2001 r. sprawy z powództwa „U.P." S.A. - Oddział Detergentów i Kosmetyków w B. przeciwko Jadwidze N. o zapłatę, na skutek kasacji strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2000 r.
oddalił kasację.
Uzasadnienie
Strona powodowa „U.P." Spółka Akcyjna w W. - Oddział Detergentów i Kosmetyków w B. wniosła o zasądzenie od pozwanej Jadwigi N. kwot: 11.424,97 zł z odsetkami od dnia 20 marca 1994 r; 5.603,22 zł z odsetkami od 21 marca 1994 r.; 5.295,20 zł z odsetkami od 18 lipca 1994 r.; 5.728,86 zł z odsetkami od 15 grudnia 1994 r.; 4.833,68 zł z odsetkami od 31 grudnia 1994 r. i 2.227,50 zł z odsetkami od 30 stycznia 1995 r. jako zwrotu wypłaconego dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego.
Wyrokiem z dnia 6 sierpnia 1999 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy, po ponownym rozpoznaniu sprawy, zasądził od pozwanej kwotę 3.418 zł z ustawowymi odsetkami i oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Sąd Okręgowy ustalił, że pozwana była zatrudniona od 1973 r. na stanowisku radcy prawnego w B. Zakładach Chemii Gospodarczej Przedsiębiorstwie Państwowym w B. Przedsiębiorstwo to z dniem 1 lutego 1991 r. zostało przekształcone w Spółkę Akcyjną „P.B.", której jedynym akcjonariuszem był Skarb Państwa. Wtym czasie wynagrodzenia pracownicze regulował zakładowy system wynagradzania (porozumienie z dnia 18 lutego 1989 r. między pracodawcą a NSZZ Pracowników Przedsiębiorstwa), który w art. 30 przewidywał dodatkowe wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego i arbitrażowego. W czerwcu 1991 r. część akcji Spółki Skarbu Państwa została wykupiona przez podmiot zagraniczny i powstała Spółka Akcyjna „L.P". Protokołem [...] z dnia 8 stycznia 1992 r. wprowadzono do porozumienia płacowego z dnia 18 lutego 1989 r. zmiany, w których wyłączono dyrekcję i kadrę kierowniczą strony pozwanej spod działania tego porozumienia. Pozwana została zaliczona do grupy pracowników na stanowiskach kierowniczych, którym włączono premie i dodatki funkcyjne do płacy zasadniczej. Pozwana otrzymała wówczas pismo dyrektora z dnia 22 lutego 1992 r, w którym stwierdzono, że od 1 stycznia 1992 r. powierza się jej stanowisko radcy prawnego z łącznym wynagrodzeniem według XX kategorii w wysokości 6.500 000 zł (starych) brutto. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że spór dotyczy wynagrodzenia z tytułu zastępstwa sądowego wypłaconego przez stronę powodową w okresie od 10 sierpnia 1992 r. do 30 stycznia 1995 r. Sąd wskazał konkretne listy płac, na podstawie których wypłacono konkretne kwoty tego wynagrodzenia. Jego wypłata następowała na podstawie przedkładanych przez pozwaną zestawień kosztów zastępstwa procesowego wraz z odpisami wyroków lub ugod sądowych. We wnioskach tych pozwana jako podstawę prawną wskazywała rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 czerwca 1992 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. Nr 48, poz. 220), a należności obliczała według zasad określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 30 maja 1983 r. w sprawie dodatkowego wynagrodzenia radców prawnych (Dz.U. Nr 32, poz. 154), także po jego uchyleniu rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 sierpnia 1992 r. w sprawie dodatkowego wynagrodzenia radców prawnych (Dz.U. Nr 64, poz. 326) i zmianie zasad naliczania tego dodatkowego wynagrodzenia. Sąd pierwszej instancji (zgodnie z wytycznymi zawartymi w wyroku przekazującym mu sprawę do ponownego rozpoznania) przyjął, że podstawą dochodzonego roszczenia są przepisy Kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu. W toku postępowania strona powodowa nie ujawniła zasad wynagradzania dyrekcji i kadry kierowniczej. Jej pełnomocnik wręcz oświadczył, że nie doszło do ich sformułowania na piśmie. Dlatego Sąd przyjął, że oceny podstaw prawnych przysługiwania pozwanej dodatkowego wynagrodzenia musi dokonać na podstawie zakładowego systemu wynagradzania (porozumienie z 18 lutego 1989 r). Taki składnik wynagrodzenia przysługiwał pozwanej (art. 30 porozumienia). Regulacja ta odwoływała się do „dotychczasowych przepisów", przez które należy rozumieć rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 30 maja 1983 r, które obowiązywało do 1 września 1992 r, kiedy weszło w życie nowe rozporządzenie dotyczące tego wynagrodzenia (rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 sierpnia 1992 r). Nowe rozporządzenie wprowadziło istotną różnicę w ustalaniu dodatkowego wynagrodzenia radców prawnych, gdyż obniżyło jego stawkę ze 100% do 65% zasądzonych lub przyjętych w ugodzie sądowej kosztów zastępstwa. Sąd pierwszej instancji uznał, że w zakresie różnicy między stawkami wynagrodzenia wynikającymi ze wskazanych rozporządzeń (pomiędzy 100% a 65 %) oraz odnośnie do kwot należnych już na podstawie nowego rozporządzenia, pozwana uzyskała nienależne świadczenie, ze zwrotem którego powinna się liczyć w razie jego zużycia (art. 405 i 409 KC). Pozwana powoływała się bowiem na zasady wynikające z rozporządzenia, które utraciło moc, o czym jako radca prawny powinna wiedzieć. Sąd przeprowadził szczegółową analizę wypłat i ustalił, że pozwana w sposób nienależny pobrała kwotę 3.418,63 zł, którą zasądził na rzecz strony powodowej, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Sąd pierwszej instancji uznał, że nie ma obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu, skoro strona powodowa jest reprezentowana przez fachowego pełnomocnika. Oddalił wniosek o przesłuchanie świadka Jerzego F. na okoliczność ustnego zapoznania pozwanej z zasadami wynagradzania kadry kierowniczej, gdyż uznał, że prawna skuteczność tych zasad jest uzależniona od ich sformułowania na piśmie.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
