Postanowienie NSA z dnia 29 września 2016 r., sygn. II FZ 575/16
Wstrzymanie wykonania aktu
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Andrzej Jagiełło (spr.), , , po rozpoznaniu w dniu 29 września 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia R.W. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 maja 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 1153/16 w zakresie odmowy wstrzymania wykonania decyzji w sprawie ze skargi R.W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 lutego 2016 r. nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów ewidencjonowanych za 2013 r. postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Uzasadnienie
II FZ 575/16
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 16 maja 2016 roku, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w sprawie o sygnaturze akt III SA/Wa 1153/16, działając na podstawie art. 61 § 3 i § 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 roku, poz. 718), dalej p.p.s.a., odmówił R.W. wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 lutego 2016 r., w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od osób fizycznych za 2013 rok od przychodu niezaewidencjonowanego. Ze stanu sprawy przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynikało, że skarżący - R.W. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 lutego 2016 r. w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od osób fizycznych za 2013 r. od przychodu niezaewidencjonowanego. Ze skargą złożył również wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmawiając wstrzymania skarżącemu wykonania decyzji podniósł, że wniosek skarżącego nie spełnia przesłanek wstrzymania wykonania decyzji wynikających z art. 61 § 3 p.p.s.a. W ocenie Sądu skarżący nie uzasadnił wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. Nie podał popartych stosownymi dokumentami informacji, dotyczących jego sytuacji majątkowej, które pozwoliłyby Sądowi ocenić zasadność twierdzeń zawartych we wniosku. Sąd argumentował, że bez okoliczności uzasadniających wystąpienie przesłanki "znacznej szkody" lub "trudnych do odwrócenia skutków", o których mowa w art. 61 § 3 p.p.s.a., oraz bez przedstawienia stosownych dokumentów, potwierdzających ich istnienie, nie jest możliwa ocena wniosku pod kątem spełnienia warunków uzasadniających wstrzymanie zaskarżonej decyzji. W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wniósł o jego zmianę lub uchylenie i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu zażalenia podniósł, jako uzupełnienie wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji, który w ocenie Sądu był niekompletny, okoliczności przemawiające za wstrzymaniem wykonania decyzji. Wskazał między innymi, że przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego spowoduje brak możliwości powrotu do wznowienia przez niego działalności gospodarczej, co narazi go na niebezpieczeństwo poniesienia znacznej szkody w postaci utraty przychodów w dłuższym okresie czasu i trudnych do odwrócenia skutków, bo nawet w przypadku uchylenia decyzji nikt nie zwróci skarżącemu utraconych za ten czas przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie zasługuje na uwzględnienie, choć z innych przyczyn niż wskazano w zażaleniu. W pierwszej kolejności wskazać należy, że w zażaleniu nie sformułowano żadnych zarzutów pod adresem zaskarżonego postanowienia. Niemniej jednak zasygnalizowana wada konstrukcyjna zażalenia nie stanowi przeszkody dla sądu kasacyjnego do rozstrzygnięcia kwestii legalności zaskarżonego rozstrzygnięcia. W orzecznictwie oraz literaturze dominuje bowiem pogląd, że Naczelny Sąd Administracyjny nie jest związany granicami zażalenia (por. B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka- Medek - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - komentarz, wyd. Zakamycze 2005 r. str. 502.). Zatem tut. Sąd rozpoznając wniesiony środek odwoławczy może wyjść poza zakres postawionego w nim zarzutu (ewentualnie w razie ich braku) i zbadać czy orzeczenie Sądu pierwszej instancji jest zgodne z przepisami prawa, które miały zastosowanie w sprawie (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 lutego 2011 r., I FZ 458/10 publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/ . W myśl art. 61 § 3 p.p.s.a. po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli (1) zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub (2) spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Zauważyć należy, że sąd może wstrzymać wykonanie zaskarżonego aktu lub czynności, jeżeli została spełniona co najmniej jedna z ustawowych przesłanek, uregulowana w art. 61 § 3 p.p.s.a., tj. zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody nie musi mieć charakteru materialnego. Chodzi więc o taką szkodę, która nie będzie mogła być zrekompensowana wskutek zwrotu spełnionego i wyegzekwowanego świadczenia, jak również nie będzie możliwe przywrócenie rzeczy do pierwotnego stanu (por.: B. Dauter, [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2009, s. 205 oraz powoływane tam postanowienie NSA z dnia 20 grudnia 2004 r., GZ 138/04, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Trudne do odwrócenia skutki, to takie prawne lub faktyczne skutki, które raz zaistniałe powodują istotną lub trwałą zmianę rzeczywistości, przy czym powrót do stanu poprzedniego może nastąpić tylko po dłuższym czasie lub przy stosunkowo dużym nakładzie sił i środków (por.: postanowienia NSA: z dnia 26 września 2013 r., II FZ 718/13; z dnia 30 kwietnia 2010 r., II FZ 110/10, publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Obowiązkiem wojewódzkiego sądu administracyjnego rozpoznającego wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji jest wszechstronna i wnikliwa ocena argumentów przedstawionych we wniosku. W analizowanej sprawie Sąd pierwszej instancji obowiązku tego nie wykonał. Treść uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wskazuje, że Sąd nie rozważył wskazanych przez skarżącego we wniosku argumentów oraz okoliczności, które przemawiać miały za wstrzymaniem wykonania decyzji. Tym samym naruszony został art. 141 § 4 w związku z art. 166 w związku z art. 163 § 2 p.p.s.a. Przepis art. 141 § 4 p.p.s.a. stanowi, że uzasadnienie, w tym wypadku postanowienia, powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Uzasadnienie orzeczenia umożliwia Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu ocenę zasadności przesłanek, na których oparto zaskarżone rozstrzygnięcie. Jest niezbędne do przeprowadzenia kontroli instancyjnej prawidłowości objętego zażaleniem postanowienia (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 lutego 2016 r., II FSK 3651/13 publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Niemożliwa jest kontrola orzeczenia, które nie zawiera wszystkich określonych w art. 141 § 4 p.p.s.a. elementów jak również orzeczenia, które wprawdzie je zawiera, lecz sformułowane zostało w sposób lakoniczny, niejasny, czy wręcz nielogiczny, uniemożliwiający jednoznaczne ustalenie stanu faktycznego i prawnego stanowiącego podstawę orzekania przez Sąd pierwszej instancji (wyrok NSA z dnia 20 stycznia 2016 roku, I GSK 468/14 publik.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można zgodzić się ze stanowiskiem zawartym w zaskarżonym postanowieniu, że skarżący we wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji nie przedstawił okoliczności na poparcie wniosku i spełnienie przesłanek wstrzymania wykonania decyzji wynikających z art. 61 § 3 p.p.s.a. oraz że z tej przyczyny należało odmówić wstrzymania wykonania decyzji. Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, przedstawiając stan sprawy, przywołał szczegółowo treść wniosku skarżącego o wstrzymanie wykonania decyzji. Wskazał wysokość uzyskiwanego przez skarżacego przychodu w latach 2012-2015, przedstawił twierdzenie skarżącego, że zaprzestał on prowadzenia działalności gospodarczej oraz oświadczenie, że jest on zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Sąd wskazał również, że skarżący argumentował we wniosku, że "konsekwencje ewentualnego wszczęcia egzekucji kwoty 86.919,00 zł (kwota z obu skarżonych decyzji) będą miały bezpośredni wpływ na jego płynność finansową i mogą być bardzo trudne do odwrócenia, a późniejszy zwrot tej kwoty nie przywróci stanu sprzed egzekucji". Skarżący dodał, iż wstrzymanie wykonania decyzji do czasu rozpatrzenia złożonych skarg umożliwi skarżącemu podjęcie próby powrotu do prowadzenia działalności i da możliwości na zebranie środków finansowych na ewentualną zapłatę zaległości, w przypadku odrzucenia jego skargi oraz że wszczęcie i prowadzenie egzekucji przy tak dużej kwocie należności spowoduje naliczenie dużych kosztów egzekucyjnych, co uniemożliwi skarżącemu powrót do prowadzenia działalności gospodarczej. Sąd z jednej strony, opisując stan sprawy podniósł, że skarżący do wniosku załączył zeznania podatkowe za lata 2012-2015, wydruk z CEIDG, potwierdzenie zapłaty zaległości podatkowych za korygowane lata, kopie decyzji o nadaniu statusu bezrobotnego, zaś w dalszej części uzasadnienia, wyjaśniając podstawę faktyczną rozstrzygnięcia odmawiającego wstrzymania wykonania decyzji, Sąd wskazał, że we wniosku skarżący "nie podał popartych stosownymi dokumentami informacji, dotyczących jego sytuacji majątkowej, które pozwoliłyby Sądowi ocenić zasadność twierdzeń zawartych we wniosku". W dalszej części uzasadnienia zaskarżonego postanowienia Sąd pierwszej instancji wyjaśniając przesłanki, jakimi kierował się wydając postanowienie, nie odniósł się do powyższych twierdzeń i okoliczności zawartych we wniosku skarżącego. Sąd nie rozważył czy wskazane przez skarżacego we wniosku okoliczności mogą świadczyć o spełnieniu przesłanek wstrzymania wykonania decyzji wymienionych w art. 61 § 3 p.p.s.a. Uznał jedynie, że wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji nie został należycie uzasadniony. Powyższe uwagi prowadzą do wniosku, że uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie spełnia wymogów wynikających z art. 141 § 4 p.p.s.a. Jego treść jest niejasna i uniemożliwia ustalenie stanu faktycznego będącego podstawą orzekania. Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia nie wynika, by Sąd rozważył wskazane we wniosku okoliczności z punktu widzenia spełnienia ustawowych przesłanek wstrzymania wykonania decyzji. Uzasadnienie postanowienia nie wyjaśnia w szczególności dlaczego Sąd pierwszej instancji wydając postanowienie odmawiające wstrzymania wykonania decyzji nie rozważył podnoszonych we wniosku argumentów, ani z jakich przyczyn uznał, że argumenty te nie mogą świadczyć o spełnieniu przesłanek wstrzymania wykonania decyzji w rozpoznawanej sprawie. Uniemożliwia to Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego postanowienia. Powoduje konieczność uchylenia tego rozstrzygnięcia oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ponownie rozpoznając wniosek powinien uwzględnić powyższe uwagi oraz odnieść się do treści wniosku skarżacego o wstrzymanie wykonania decyzji i podnoszonych tam okoliczności z punktu widzenia spełnienia wynikających z art. 61 § 3 p.p.s.a. przesłanek wstrzymania wykonania decyzji. Sąd szczególnie dokładnie powinien rozważyć podnoszoną przez skarżącego zarówno we wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji jak i w zażaleniu kwestię, czy przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego spowoduje u skarżącego brak możliwości powrotu do wznowienia prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, co narazi go na niebezpieczeństwo poniesienia znacznej szkody w postaci utraty przychodów w dłuższym okresie czasu i trudnych do odwrócenia skutków, "bo nawet w przypadku uchylenia decyzji nikt nie zwróci skarżącemu utraconych za ten czas przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej". Wskazując na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 i § 1 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
