Postanowienie NSA z dnia 16 grudnia 2013 r., sygn. II FZ 1211/13
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA (del.) Andrzej Jagiełło po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia A. Ś. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 18 października 2013 r. sygn. akt I SO/Bd 10/13 w przedmiocie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. Ś. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 6 czerwca 2013 r. r. Nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych postanawia: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
U Z A S A D N I E N I E Zaskarżonym postanowieniem z dnia 18 października 2013 r. Wojewódzki Sad Administracyjny w Bydgoszczy odmówił A. Ś. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym. Jak wskazał Sąd, A. Ś. w dniu 27 sierpnia 2013r. złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych a w oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach podał, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną oraz czwórką dzieci, którego miesięczny dochód stanowi kwota 1.800 zł netto. Oświadczył nadto, że nie posiada oszczędności oraz przedmiotów wartościowych a jako majątek wskazał mieszkanie o pow. 66 m² oraz nieruchomość rolną o pow. 3 ha i 2,3 ha - dzierżawa. Z tego tytułu uzyskuje dopłaty z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w kwocie 700 zł na 1 ha. Zarządzeniem referendarza sądowego z dnia 5 września 2013r. na podstawie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270, dalej: p.p.s.a.) skarżący wezwany został do nadesłania dokumentów obrazujących jego sytuację finansową i majątkową. W odpowiedzi przedłożył PIT - 37 za lata 2011-2012 z których wynika, że za powyższe okresy osiągnął dochód w kwotach: 27.363,20 zł oraz 29.729,24 zł. Oświadczył również, że nie posiada oszczędności ani kont zagranicznych a posiada samochód osobowy fiat 126p o wartości 500 zł. Postanowieniem referendarza sądowego z dnia 24 września 2013r. odmówiono skarżącemu przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Od postanowienia tego wniósł skuteczny sprzeciw i oświadczył, że nie ma środków do życia oraz na opłacenie rachunków. Jego zdaniem przedstawił wystarczającą ilość dowodów potwierdzonych przez Urząd Skarbowy oraz informacje o dochodach. Skarżący oświadczył także, że uzyskiwane dochody przeznacza na środki do życia 6 osób, prowadzenie gospodarstwa i podatki, których rocznie płaci w wymiarze 80-90%. Sąd pierwszej instancji uznał, że wniosek skarżącego nie zasługuje na uwzględnienie. Odwołując się do treści art. 243 § 1, art. 244, art. 245, art. 246 § 1 oraz art. 252 p.p.s.a. Sąd zaważył, że osobie fizycznej może być przyznane na jej wniosek prawo pomocy w zakresie całkowitym, jeżeli wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wykazanie tych okoliczności ciąży na osobie ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy i powinno nastąpić poprzez złożenie na urzędowym formularzu stosownego oświadczenia obejmującego dokładne dane o stanie rodzinnym i majątkowym. Do oceny Sądu należy, zaś uznanie, czy strona ubiegająca się o takie zwolnienie wykazała, że spełnia wskazane przesłanki. W razie wątpliwości co do przedstawionych na formularzu danych, bądź jeśli okażą się one niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego, sąd administracyjny może na podstawie art. 255 p.p.s.a. wezwać stronę do złożenia dodatkowych oświadczeń lub przedłożenia dokumentów źródłowych dotyczących stanu majątkowego, stanu rodzinnego i dochodów. Niedostarczenie żądanych przez sąd danych, przedstawienie ich w sposób niekompletny, mało czytelny, wybiórczy powoduje, że oświadczenie jest niewystarczające do pozytywnego załatwienia wniosku. W świetle tych regulacji, w ocenie Sądu wniosek skarżącego nie zasługuje na uwzględnienie. Wobec faktu, że jego oświadczenie zawarte we wniosku okazało się niewystarczające do oceny jego rzeczywistego stanu majątkowego, możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego wezwano go na, podstawie art. 255 p.p.s.a., do złożenia dodatkowych oświadczeń m.in. wyciągów i wykazów posiadanych rachunków bankowych skarżącego oraz osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, kopii zeznań podatkowych za ostatnie dwa lata tych osób, udokumentowanego oświadczenia o ponoszonych miesięcznie wydatkach i źródłach utrzymania. W odpowiedzi skarżący przedłożył jedynie PIT 37 za lata 2011-2012 z których wynika, że za powyższe okresy osiągnął dochód w kwotach: 27.363,20 zł oraz 29.729,24 zł. Oświadczył również, że nie posiada oszczędności ani kont zagranicznych a posiada samochód osobowy fiat 126p o wartości 500 zł. W tej sytuacji zdaniem Sądu wnioskodawca nie dopełnił spoczywającego na nim obowiązku i nie udokumentował podnoszonych we wniosku okoliczności a zatem nie uprawdopodobnił, że jego sytuacja materialna uzasadnia uwzględnienie wniosku. Pomimo wezwania do przedłożenia wyciągów i wykazów ze wszystkich rachunków bankowych obrazujących operacje dokonane w ich ramach w ciągu ostatnich trzech miesięcy oraz dokumentów dotyczących lokat i kont nie przedłożył tych dokumentów, oświadczając jedynie, że nie posiada żadnych kont zagranicznych. Nie podał żadnych informacji na temat posiadania kont w krajowych bankach oraz pozostawił bez odpowiedzi wezwanie do przedłożenia odpisów zeznań podatkowych osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym oraz wyciągów z ich rachunków bankowych. Skarżący nie przedłożył również udokumentowanego oświadczenia o wysokości ponoszonych miesięcznie kosztów związanych z comiesięcznym utrzymaniem gospodarstwa domowego. W związku z powyższym w ocenie Sądu brak pełnej wiedzy uniemożliwia dokonanie wszechstronnej i właściwej oceny możliwości finansowych skarżącego, a tym samym brak jest dostatecznych podstaw do przyjęcia, że nie jest on w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny w rozumieniu art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. Sąd zauważył nadto, że wbrew temu co skarżący podał w urzędowym formularzu PPF, wartość przedmiotu sporu nie wynosi 200.000 zł lecz 1.112,04 zł a należny wpis od skargi 100 zł. W zażaleniu na powyższe postanowienie A. Ś. przedstawił przede wszystkim przebieg postępowania w sprawie i szczegółowo odniósł się do swojego sporu z organami podatkowi wysokości należnego zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2011 r. a zwłaszcza przysługujących mu ulg podatkowych. Oświadczył nadto, że nie przedstawił żądanych dokumentów ponieważ nie posiada dokumentów urzędowych. W jego ocenie wydatki ponoszone na utrzymanie jego 8- osobowej rodziny, a także wydatki związane z prowadzonym gospodarstwem rolnym pochłaniają całe uzyskiwane przez niego dochody i w związku z tym nie stać go na poniesienie kosztów sądowych. Naczelny Sąd Administracyjny zważył ,co następuje: Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym, np. zwolnienia od kosztów sądowych, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest obiektywnie niemożliwe. Z treści art. 246 § 1 p.p.s.a. wynika, że ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym spoczywa na wnioskującym o jego przyznanie. Rozpoznając sprawę Sąd pierwszej instancji miał, więc obowiązek wszechstronnie i wyczerpująco odnieść się do przytoczonych we wniosku okoliczności i do materiału dowodowego zebranego w sprawie. Stosownie do treści art. 255 p.p.s.a., jeżeli oświadczenie strony okaże się niewystarczające dla oceny jej stanu majątkowego i możliwości płatniczych lub budzi wątpliwości, strona jest zobowiązana złożyć, na wezwanie sądu, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty dla potwierdzenia jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. Przepis ten nakłada, więc na stronę obowiązek współdziałania z sądem w zakresie gromadzenia dowodów i wyjaśniania wszystkich okoliczności w celu ustalenia jej stanu majątkowego i możliwości płatniczych. Niewywiązanie się przez stronę z tego obowiązku może mieć wpływ na ocenę zasadności wniosku o przyznanie prawa pomocy . W rozpoznawanej sprawie, wobec uznania informacji zawartych we wniosku o przyznanie prawa pomocy za niewystarczające i budzące wątpliwości , wezwano wnioskodawcę do złożenia szeregu dokumentów dotyczących sytuacji majątkowej, rodzinnej, uzyskiwanych przez niego i osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie dochodach, odpisów zeznań podatkowych, wyciągów z posiadanych przez niego i osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie rachunków bankowych. W zakreślonym terminie skarżący nie przedłożył wszystkich wymaganych dokumentów . Nie skorzystał, zatem z możliwości rzetelnego wykazania swojej sytuacji majątkowej i rodzinnej, a tym samym zasadności swojego żądania i w konsekwencji powinien się liczyć z tym, że Sąd nie znajdzie wystarczających podstaw do jego uwzględniania. Należy zauważyć, że wprawdzie członkowie rodziny pozostający z nim we wspólnym gospodarstwie, nie mają obowiązku uiszczenia za niego kosztów sądowych, ale informacja o ich sytuacji materialnej i wysokości osiąganych dochodów pozwoliłaby na precyzyjne ustalenie rzeczywistej sytuacji materialnej skarżącego i obiektywnych możliwości poniesienia kosztów postępowania, a w analizowanym przypadku uiszczenia wpisu. Jest to o tyle istotne, że skarżący w swoim stanowisku eksponuje wysokie koszty utrzymania tak licznej rodziny (w zażaleniu podniósł, że składa się ona z 8 osób). Trafnie zatem Sąd pierwszej instancji uznał, że w oparciu o niekompletne dane brak jest podstaw do przyjęcia, że skarżący nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania sądowego bez uszczerbku koniecznego utrzymania dla siebie i rodziny, jak tego wymaga art. 246 §1 pkt. 2 p.p.s.a. Skarżący w zażaleniu, koncentrując się na przedstawieniu sporu z organami podatkowi co do wysokości należnego zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych i ograniczając się do ogólnych rozważań na temat własnej sytuacji rodzinnej i majątkowej, nie podważył skutecznie trafności orzeczenia Sądu pierwszej instancji w przedmiocie wniosku o przyznanie prawa pomocy. Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny uznał zaskarżone postanowienie za zgodne z prawem i w związku z tym oddalił zażalenie na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
