Wyrok SN z dnia 23 czerwca 2025 r., sygn. III PSKP 12/24

Istota problemu

Czy pracownik odwołany ze stanowiska na podstawie powołania (art. 70 § 2 k.p.), zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia (art. 71 k.p.), pozostaje zobowiązany do wykonywania poleceń służbowych pracodawcy (art. 100 § 1 k.p.), a odmowa ich wykonania może stanowić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.).

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Okręgowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd uznał, że Sąd Okręgowy błędnie utożsamił zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy po odwołaniu ze zwolnieniem z wykonywania poleceń służbowych. Sąd podkreślił, że mimo zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, pracownik nadal pozostaje w stosunku pracy charakteryzującym się podporządkowaniem pracodawcy. Stosunek pracy trwa, a odwołanie powoduje jedynie, że obligatoryjny element stosunku pracy (rodzaj pracy) przestaje istnieć. Nie oznacza to jednak zerwania więzów łączących pracownika z pracodawcą ani ustania wszystkich jego obowiązków. Pracownik pozostaje zobowiązany do przestrzegania obowiązków z art. 100 k.p., w tym do stosowania się do poleceń przełożonych dotyczących pracy, dbałości o dobro zakładu, ochrony mienia i dochowania tajemnicy. Sąd wskazał, że zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy nie jest czasem wolnym od pracy ani czasem wypoczynku – pracownik otrzymuje za ten okres wynagrodzenie, a pracodawca zachowuje funkcję kierowniczą. Sąd Najwyższy zakwestionował mechaniczne zastosowanie przez Sąd Okręgowy wyroku SN z 20 czerwca 2018 r. (I PK 80/17), który dotyczył odmiennej sytuacji (nieobecności i braku zawiadomienia o przyczynie nieobecności), a nie odmowy wykonania polecenia służbowego. Sąd zobowiązał sąd ponownie rozpoznający sprawę do ustalenia szczegółowych okoliczności trzykrotnego zobowiązania powódki-skarbnika do stawienia się w pracy oraz oceny, czy polecenie było uzasadnione, a jego odmowa stanowiła ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.