Wyrok SN z dnia 6 marca 2025 r., sygn. II CSKP 2069/22

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył granic swobody umów w kontekście asymetrycznego ukształtowania uprawnień stron w umowie sprzedaży energii elektrycznej, w szczególności czy klauzula umowna przewidująca prawo wypowiedzenia umowy przez obie strony, ale zobowiązująca do zapłaty kary umownej jedynie w przypadku wypowiedzenia przez jedną ze stron (pozwana), stanowi naruszenie art. 353¹ k.c. w zw. z art. 58 § 1 k.c. Problem obejmował również ocenę czy skorzystanie z prawa wypowiedzenia umowy przy jednoczesnym narzuceniu asymetrycznych warunków może stanowić nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c., oraz kwestie proceduralne dotyczące ważności doręczenia wyroku za pośrednictwem Portalu Informacyjnego.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy stwierdził, że niezachowanie symetrii w kształtowaniu uprawnień stron umowy, w tym przyznanie prawa do kary umownej tylko jednej ze stron za wypowiedzenie umowy, nie oznacza automatycznie nieważności umowy. Sąd podkreślił, że niekorzystne ukształtowanie treści umowy dla jednej ze stron nie oznacza sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, chyba że nierównomierne ukształtowanie praw było konsekwencją nadużycia silniejszej pozycji kontraktowej. W sprawie nie wykazano takiego nadużycia - strony prowadziły równorzędne negocjacje przez kilka miesięcy i aneksowały umowę po jej zawarciu. Sąd uznał również, że skorzystanie z prawa wypowiedzenia zgodnie z postanowieniami umowy nie stanowi nadużycia prawa w rozumieniu art. 5 k.c.