Wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2024 r., sygn. I OSK 63/23
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska Sędziowie: Sędzia NSA Iwona Bogucka (spr.) Sędzia del. WSA Dariusz Chaciński po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej H.M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 9 sierpnia 2022 r., sygn. akt II SA/Bd 550/22 w sprawie ze skargi H.M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Włocławku z dnia 25 marca 2022 r., nr KO.411.510.2022 w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz zaskarżoną decyzję; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Włocławku na rzecz H.M. kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z 9 sierpnia 2022 r., sygn. akt II SA/Bd 550/22 oddalił skargę H.M. (dalej: wnioskodawczyni/ skarżąca/ skarżąca kasacyjnie) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Włocławku (dalej także: organ II instancji) z 25 marca 2022 r., nr KO.411.510.2022 w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Wójt Gminy B. decyzją z 9 lutego 2022 r., znak: GOPS.5233.73odm.SP.02.2022 odmówił przyznania wnioskodawczyni świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wnioskowanego w związku ze sprawowaniem opieki nad mężem. W ocenie organu, nie doszło do spełnienia przesłanki określonej w art. 17 ust. 1b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 111 ze zm.; dalej: u.ś.r.), ponieważ niepełnosprawność osoby wymagającej opieki nie powstała w okresie wskazanym tym przepisem. Ponadto, art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) u.ś.r. wyklucza możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w sytuacji pozostawania osoby wymagającej opieki w związku małżeńskim. Wnioskodawczym nie spełnia także przesłanki wynikającej z treści art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a) u.ś.r. wobec jej uprawnienia do emerytury, zaś ustawodawca nie przewidział możliwości wyboru między świadczeniem emerytalnym a świadczeniem pielęgnacyjnym, bądź też możliwości zawieszenia prawa do emerytury i możliwości w takiej sytuacji nabycia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Po rozpatrzeniu odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze we Włocławku decyzją z 25 marca 2022 r., znak: KO.411.510.2022 utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję, nie zgadzając się jednak ze stanowiskiem organu I instancji co do niespełnienia przez wnioskodawczynię warunków określonych w art. 17 ust. 1b i art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) u.ś.r. Kolegium wyjaśniło, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13 stwierdzono, iż art. 17 ust. 1b u.ś.r w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Przy rozpatrywaniu wniosków o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego składanych przez opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej - wobec wynikającego z ww. wyroku wymogu ich równego traktowania, bez względu na moment powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki - organy mają obowiązek zbadać, czy wnioskodawca spełnia warunki do przyznania tego świadczenia z wyłączeniem tej części przepisu art. 17 u.ś.r., która została ostatecznie uznana za niekonstytucyjną. Organ II instancji zwrócił także uwagę, że nieuprawniona jest taka wykładnia art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) w związku z art. 17 ust. 1 u.ś.r., w myśl której osoba sprawująca opiekę, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, o którym mowa w art. 128 k.r.o., traci prawo do świadczenia z uwagi na fakt pozostawania osoby, nad którą sprawuje opiekę w związku małżeńskim. Przy interpretacji art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) u.ś.r. nie można pomijać treści ust. 1 pkt 2 tego artykułu, który wyraźnie stanowi, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny. Art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) u.ś.r. dotyczy sytuacji, gdy o świadczenie pielęgnacyjne z tytułu sprawowania opieki stara się osoba spełniająca kryteria wskazane w ust. 1, ale niebędąca małżonkiem zobowiązanym w pierwszej kolejności do alimentacji. Tym samym, przepis ust. 5 pkt 2 lit. a) tego artykułu nie może mieć zastosowania w sytuacji, gdy z przedmiotowym wnioskiem występuje właśnie sam małżonek.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
