Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że art. 15c ust. 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, obniżający emerytury do poziomu przeciętnej emerytury ZUS, narusza konstytucyjne prawa byłych funkcjonariuszy, którzy służyli po 1989 r., a nie pełnili służby na rzecz totalitarnego państwa.

Wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu bez względu na to, czy prowadzi faktyczną działalność gospodarczą, a obowiązek ten wynika wyłącznie z posiadania określonego statusu prawnego.

Ocena, czy funkcjonariusz pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, wymaga rozważenia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, a nie tylko formalnej przynależności do danej formacji. Przepisy ustawy o obniżeniu emerytury w związku z pełnieniem służby na rzecz systemu totalitarnego muszą być stosowane z uwzględnieniem konstytucyjnych standardów proporcjonalności i sprawiedliwości.

Art. 15c ustawy zaopatrzeniowej, nakazujący obniżenie emerytur za służbę na rzecz totalitarnego państwa, musi uwzględniać wszystkie okoliczności sprawy, w tym indywidualne czynny funkcjonariusza, i może być oceniany w kontekście konstytucyjności, zwłaszcza w przypadku braku rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny.

Obniżenie wskaźnika podstawy wymiaru emerytury ze względu na służbę na rzecz totalitarnego państwa wymaga jasnego i precyzyjnego ustalenia, czy określona działalność była związana z naruszeniami praw obywatelskich, zaś postępowania sądowe w tej kwestii muszą zapewniać stronom możliwość pełnego przedstawienia dowodów i stanowisk na rozprawie jawnej.

Domniemanie pełnienia służby na rzecz totalitarnego państwa na podstawie samego faktu zatrudnienia w jednostkach SB może być obalone, jednak sąd nie powinien stosować art. 15c ust. 3 ustawy zaopatrzeniowej z uwagi na jego niezgodność z Konstytucją RP.

Odmowa przyznania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych musi być oparta na wnikliwej i wszechstronnej ocenie materiału dowodowego, uwzględniającej wszystkie okoliczności życiowe i majątkowe skarżącego, a nie tylko na formalnym stwierdzeniu posiadania znacznych zasobów finansowych.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu niepodejmowania lub rezygnowania z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą ze znacznym stopniem niepełnosprawności, jeżeli wymiar i charakter tej opieki są na tyle absorbujące, że uniemożliwiają opiekunowi podjęcie lub kontynuowanie zatrudnienia.

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie przysługuje osobie zobowiązanej do alimentacji, w sytuacji gdy małżonek osoby niepełnosprawnej, będący adresatem obowiązku alimentacyjnego, nie jest osobą niepełnosprawną.

Świadczenie pielęgnacyjne zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych może być przyznane osobie sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, nawet jeśli istnieją inne osoby zobowiązane do alimentacji względem tej osoby.

W przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku dla opiekuna, osoba uprawniona może otrzymać wyłącznie jedno ze świadczeń, a przyznanie nowego świadczenia jest możliwe dopiero po rezygnacji z wcześniej przyznanego świadczenia konkurencyjnego.

Obowiązek sprawowania stałej opieki nad osobą niepełnosprawną, wymagającej całodobowej pomocy, uzasadnia przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, niezależnie od obecności innych członków rodziny zobowiązanych do alimentacji. Podstawą odmowy nie może być brak wykazania przez opiekuna wyczerpania możliwości zapewnienia pomocy przez inne osoby zobowiązane.

Stała opieka nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, wymagająca obecności opiekuna przez całą dobę i uniemożliwiająca podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej, spełnia przesłanki do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego nie może być odmówione na podstawie faktu istnienia innych osób zobowiązanych do alimentacji, jeśli jedna z tych osób faktycznie sprawuje stałą i długotrwałą opiekę nad osobą niepełnosprawną i spełnia wszystkie ustawowe wymagania dotyczące rezygnacji z zatrudnienia w celu sprawowania tej opieki.

Świadczenie pielęgnacyjne na opiekę nad osobą wymagającą, pozostającą w związku małżeńskim, nie przysługuje, chyba że jej współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, niezależnie od faktycznej możliwości sprawowania opieki przez współmałżonka.

Osoba posiadająca ustalone prawo do emerytury ma możliwość uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego pod warunkiem zawieszenia wypłaty emerytury, jeśli spełnia pozostałe ustawowe warunki; organy administracyjne powinny informować o możliwości takiego wyboru, respektując wykładnię systemową i funkcjonalną przepisów prawa.

O prawie do świadczenia pielęgnacyjnego decyduje nie tylko stan zdrowia osoby niepełnosprawnej uprawniający do opieki, ale również aktualna, uniemożliwiająca podjęcie zatrudnienia, stała i długotrwała konieczność opieki nad nią, obejmująca także czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego.

Brak podpisów wszystkich członków składu orzekającego pod sentencją wyroku stanowi podstawę do stwierdzenia nieważności postępowania sądowego zgodnie z art. 183 § 2 pkt 4 p.p.s.a.

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wyklucza możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, chyba że opiekun zdecyduje się na zawieszenie pobierania renty, aby wyeliminować negatywną przesłankę z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Warunkiem przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest brak posiadania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego i dokonanie wyraźnej rezygnacji z tego ostatniego, co prowadzi do wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji przyznającej konkurencyjne świadczenie.

W sprawie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, decydujące znaczenie ma aktualny zakres opieki nad osobą niepełnosprawną oraz realna niemożność pogodzenia tej opieki z zatrudnieniem, niezależnie od daty rezygnacji z zatrudnienia.

W przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego, osoba uprawniona może otrzymać tylko jedno z tych świadczeń, przy czym konieczne jest zrzeczenie się uprawnień do świadczenia konkurencyjnego.

Osoba spokrewniona w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, rezygnująca z zatrudnienia w celu sprawowania nad nią opieki, nie jest uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli współmałżonek osoby wymagającej opieki nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Świadome podejmowanie zatrudnienia bez zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego i odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne skutkuje tym, iż osoba, która podejmuje takie zatrudnienie, świadomie godzi się z powstaniem negatywnych konsekwencji w zakresie przyszłych uprawnień do świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Fakt ten nie może być uznany za okoliczność wyjątkową i niezależną od ubezpieczonego