Omawiamy skutki zmian w Kodeksie pracy, które dotyczą dyskryminacji w pracy i zasad bhp. Obowiązują one od 18 stycznia 2009 r. Pozostałe zmiany wprowadzone do Kodeksu pracy, dotyczące wydłużenia urlopów macierzyńskich, umówimy w następnym numerze.

Artykuł 30 § 4 ustawy - Kodeks pracy w zakresie, w jakim pomija obowiązek wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony, oraz art. 50 § 3 tej ustawy w zakresie, w jakim pomija prawo pracownika do odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony, nie naruszają Konstytucji

O tym, kto będzie wypłacał od 1 stycznia 2009 r. świadczenia z tytułu niezdolności do pracy pracownikom, którzy chorują 31 grudnia 2008 r., decyduje liczba osób zgłoszonych przez pracodawcę do ubezpieczenia chorobowego 30 listopada 2008 r. Natomiast prawo pracownika od 1 stycznia do wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego zależy od świadczenia, do którego pracownik miał prawo 31 grudnia 2009 r.

Przyznawanie pracownikom premii lub nagród jest w większości przypadków związane z pozytywną oceną pracodawcy co do szczególnego zaangażowania pracownika w obowiązki służbowe. Brane są wówczas pod uwagę sumienność, staranność i profesjonalizm pracownika w podejściu do wykonywanej pracy.

Prezydent podpisał 8 grudnia 2008 r. nowelizację Kodeksu pracy. Wejdzie ona w życie 18 stycznia 2009 r. W wyniku tej zmiany Kodeksu pracy nastąpiło dostosowanie przepisów polskiego prawa pracy do wymagań Unii Europejskiej w zakresie bhp oraz równego traktowania pracowników w zatrudnieniu. Zmiany te powodują zwiększenie obowiązków pracodawców.

Obowiązek podania konkretnej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę nie oznacza konieczności ścisłego wykazania w piśmie pracodawcy o wypowiedzeniu każdego zarzutu dotyczącego wykonywania pracy zatrudnionego (wyrok Sądu Najwyższego z 4 listopada 2008 r., II PK 82/08).

Przepisy dotyczące zwolnień grupowych stosujemy do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Pracodawcy zatrudniający poniżej 20 pracowników nie są zobowiązani w przypadku zwalniania większej liczby osób do przeprowadzania procedury zwolnień grupowych i wypłaty odpraw pracownikom. Zwolnienia grupowe następują w przypadku rozwiązywania przez pracodawców umów o pracę z przyczyn niedotyczących

Minimalne wynagrodzenie w 2009 r. wyniesie 1276 zł brutto. Będzie ono wyższe o 150 zł niż obecnie (1126 zł) i ma stanowić 40% planowanego na przyszły rok średniego wynagrodzenia.

Pracodawca zobowiązany do tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych może się zwolnić z tego obowiązku i ustalić, że nie będzie tworzył zfśs lub dowolnie będzie kształtować wysokość odpisu na fundusz. Pracodawca może też odstąpić od wypłacania świadczenia urlopowego lub ustalić je w niższej od ustawowej wysokości. Wyjątek stanowią pracodawcy prowadzący działalność w formach organizacyjno-prawnych

W listopadzie br. wypadały dwa dni świąt, w tym jeden w sobotę. Niektórzy pracodawcy musieli w te dni zlecić swoim pracownikom pracę. W takim przypadku powstają wątpliwości, w jaki sposób zrekompensować pracę w dni świąteczne.

Plany urlopów są sporządzane w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania zakładu pracy przez cały rok. Plan urlopów powinien uwzględniać wszystkie rodzaje urlopów wypoczynkowych, a więc: bieżący, zaległy i uzupełniający (urlop wypoczynkowy w wyższym wymiarze, do którego pracownik nabędzie prawo w trakcie trwania roku kalendarzowego).

Pracodawcy zatrudniający w dniu 1 stycznia co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mogą również zrezygnować z tworzenia tego funduszu. Powinni to zrobić do końca roku.

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest tworzony z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Liczba zatrudnionych pracowników zwykle w ciągu roku ulega zmianie. W przypadku zmian liczby zatrudnionych należy skorygować odpis pod koniec roku.

Pracodawcy, układając harmonogramy czasu pracy na przyszły rok, powinni znać wymiary czasu pracy właściwe dla poszczególnych miesięcy 2009 r. Szczególnie są one przydatne, gdy w zakładzie obowiązują długie okresy rozliczeniowe, np. 3-, 4-, 6- lub 12-miesięczne.

Koszty przygotowania i wydania posiłków pracownikom, jeśli pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskiwanymi przychodami, będą stanowiły koszty podatkowe. Jest tak nawet w sytuacji, w której pracodawca nie jest zobowiązany do zapewnienia posiłków pracownikom. Prawidłowość takiego stanowiska potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji, której fragment przedstawiamy. Interpretacja

Wynagrodzenie za przestój może przysługiwać tylko pracownikowi, a więc osobie pozostającej w stosunku pracy z pracodawcą. W razie wcześniejszego skutecznego rozwiązania stosunku pracy roszczenie o takie wynagrodzenie staje się bezzasadne (wyrok Sądu Najwyższego z 6 sierpnia 2008 r., II PK 41/08).

Pracodawca i przyszły pracownik zawierając przedwstępną umowę o pracę zobowiązują się do zawarcia przyszłej umowy o pracę. Zawarcie przedwstępnej umowy o pracę jest uzasadnione w sytuacji, gdy nie można zawrzeć od razu umowy o pracę, np. pracownik jest zatrudniony i obowiązuje go okres wypowiedzenia.

Przepisy prawa pracy przyznają 2 dni zwolnienia od pracy w roku kalendarzowym każdemu pracownikowi, który wychowuje przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat (art. 188 Kodeksu pracy). Największe problemy z udzieleniem tych dni wolnych występują wówczas, gdy jeden lub oboje rodzice lub opiekunowie uprawnieni do zwolnienia od pracy są zatrudnieni na podstawie co najmniej 2 umów o pracę równocześnie

Z okazji świąt Bożego Narodzenia zakłady pracy często obdarowują pracowników paczkami, bonami lub wręczają im pieniądze. Wartość przekazanych prezentów może niekiedy stanowić dla pracownika przychód, co pociąga za sobą dalsze konsekwencje podatkowe, a czasami także obowiązek potrącenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świąteczne wydatki poniesione

Na przełomie roku pracodawcy powinni pamiętać o licznych obowiązkach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń. Od 1 stycznia 2009 r. zmienia się wysokość minimalnego wynagrodzenia, które wpływa również na inne świadczenia ze stosunku pracy. Ponadto do końca roku trzeba sporządzić plan urlopów na kolejny rok. Płatnik składek musi pamiętać o ustaleniu, kto będzie wypłacał zasiłki w 2009 r. oraz czy powinien

Jeżeli pracownik opuści miejsce pracy w ciągu dnia roboczego, uważając, że przechodzi na urlop „na żądanie”, to nie można mu przypisać winy w naruszeniu podstawowych obowiązków pracowniczych. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika jest wówczas bezzasadne, gdyż nie może być wykazana wina pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 7 lutego 2008 r., II PK 162/07).

Najczęściej urlop wypoczynkowy jest udzielany pracownikowi w terminie ustalonym w planie urlopów (jeżeli taka forma obowiązuje u pracodawcy) lub w wyniku uzgodnień między pracodawcą lub inną uprawnioną do tego osobą (np. kierownikiem, brygadzistą) a pracownikiem. Jednak przepisy prawa pracy przewidują kilka przypadków, w których urlop wypoczynkowy może być udzielony pracownikowi w terminie wyznaczonym

W przypadku zatrudniania pracowników przy pracach, które są związane z obsługą komputera, pracodawca ma dodatkowe obowiązki. Polegają one na zapewnieniu tym pracownikom dodatkowych przerw w pracy, okularów korygujących wzrok czy na ograniczeniu godzin pracy przy komputerze pracownic w ciąży.