Niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną w znacznym stopniu, która uniemożliwia kontynuowanie aktywności zawodowej, uprawnia do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego, niezależnie od wcześniejszych przyczyn bierności zawodowej, jeżeli nie ma innych możliwości zapewnienia opieki przez osoby zobowiązane do alimentacji. Teza od Redakcji

Warunkiem przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobom wskazanym w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, jest legitymowanie się rodziców osoby wymagającej opieki lub jej współmałżonka orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Rezygnacja z zatrudnienia lub niepodejmowanie pracy zarobkowej może uzasadniać przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego tylko wtedy, gdy konieczność sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym jest na tyle absorbująca, że obiektywnie uniemożliwia kontynuowanie lub podjęcie zatrudnienia. Teza od Redakcji

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje osobie, której bliski krewny pozostaje w związku małżeńskim z osobą wymagającą opieki, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie zakreśla żadnych ram czasowych co do wykazania rezygnacji lub niepodejmowania zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną, a ocena spełnienia przesłanek określonych w tym artykule powinna być dokonywana na dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie sprawującej faktyczną, całodobową opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, jeśli z tego powodu osoba ta nie podejmuje żadnego zatrudnienia, niezależnie od istnienia rodzeństwa zobowiązanego do alimentacji. Teza od Redakcji

Skarga kasacyjna, aby została uwzględniona, musi być prawidłowo sformułowana, zawierać konkretne przepisy prawa materialnego, które zdaniem skarżącego zostały naruszone, oraz jasno i precyzyjnie uzasadniać, na czym polegało to naruszenie i jaka powinna być właściwa interpretacja prawa.

Należyta świadomość świadczeniobiorcy co do skutków wystąpienia określonych okoliczności dla prawa do świadczenia jest kluczowa dla uznania świadczenia za nienależnie pobrane; odpowiednie pouczenie powinno być zrozumiałe i odnosić się do konkretnej sytuacji wnioskodawcy, a jego brak może wyłączyć jego złą wiarę.

Małżonek osoby wymagającej opieki jest uprawniony do świadczenia pielęgnacyjnego, o ile nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, co wynika z pierwszeństwa obowiązku alimentacyjnego małżonków przed innymi osobami. Teza od Redakcji

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jedynie członkom rodziny zobowiązanym do alimentacji, a obowiązek alimentacyjny nie występuje między powinowatymi, co wyklucza możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego opiekunowi teściowej.

Do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z art. 17 ust. 1 u.ś.r. konieczne jest ustalenie stałej lub długoterminowej opieki nad osobą niepełnosprawną, uniemożliwiającej podjęcie pracy zarobkowej, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności, jak np. stan zdrowia czy rodzaj niepełnosprawności osoby wymagającej opieki.

Przy zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku dla opiekuna, niemożliwe jest przyznanie obu świadczeń za ten sam okres; decyzja uchylająca jedno z tych świadczeń musi być prawomocna, aby pozbawić skarżącego prawa do tego świadczenia i umożliwić przyznanie drugiego świadczenia, zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b oraz art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Teza od Redakcji

Osoba korzystająca z urlopu wychowawczego nie rezygnuje z zatrudnienia, ponieważ stosunek prawny zatrudnienia nadal trwa, co wyklucza prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Teza od Redakcji

Z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) i art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych wynika, że w przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku dla opiekuna, decyzja o przyznaniu świadczenia wymaga rezygnacji z przysługującego już świadczenia, a przyznanie obu jednocześnie jest niedopuszczalne.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie, która sprawuje faktyczną opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i z tego powodu rezygnuje z pracy, niezależnie od istnienia innych osób z tej samej grupy alimentacyjnej, które mogłyby również pełnić opiekę. Teza od Redakcji

W sytuacji, gdy wyrok sądu powszechnego jest podstawą do przyznania świadczeń uzależnionych od niepełnosprawności, trzymiesięczny termin do złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia powinien być liczony od dnia uprawomocnienia się wyroku. W okresie pandemii COVID-19 przepisy prawa materialnego o zawitych terminach powinny być interpretowane z uwzględnieniem możliwości ich przywrócenia na podstawie

Przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie może być uzależnione od potencjalnej możliwości współudziału w opiece ze strony innych zobowiązanych członków rodziny. Jeżeli wnioskujący o świadczenie wypełnia przesłanki ustawowe, decyzja w tym zakresie pozostaje w jego gestii, a organ administracji publicznej nie jest uprawniony do narzucania innych form realizacji obowiązku alimentacyjnego.

Gdy osoba wnioskująca o świadczenie pielęgnacyjne na opiekę nad osobą niepełnosprawną spełnia ustawowe przesłanki, to fakt istnienia innych osób zobowiązanych do alimentacji nie stanowi przesłanki negatywnej do odmowy przyznania świadczenia. Decyzja o formie realizacji obowiązku alimentacyjnego należy do wnioskodawcy, a nie do organów administracyjnych czy sądów.

Do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego wystarczy, że jedna z osób objętych obowiązkiem alimentacyjnym realnie sprawuje opiekę nad osobą niepełnosprawną i z tego powodu rezygnuje z zatrudnienia lub nie podejmuje pracy. Brak jest potrzeby wykazywania, że inne osoby zobowiązane alimentacyjnie są niezdolne do realizowania ciążących na nich obowiązków.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie rezygnującej z pracy w związku z opieką nad niepełnosprawnym, niezależnie od istnienia innych osób zobowiązanych do alimentacji, o ile osoba ta spełnia ustawowe warunki. Obowiązkiem wnioskodawcy jest jedynie wykazanie spełnienia przesłanek ustawowych, a nie organizacja opieki we współpracy z innymi zobowiązanymi do alimentacji. Teza od Redakcji

Organ administracyjny jest zobowiązany do należytego i wyczerpującego informowania strony o wszelkich okolicznościach faktycznych i prawnych mogących mieć wpływ na ustalenie jej praw i obowiązków, w tym o konieczności zawieszenia pobierania emerytury w celu uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego (art. 9 kpa oraz art. 79a § 1 kpa).

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych wymaga stałej i długotrwałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz udokumentowania braku możliwości podjęcia jakiejkolwiek pracy zarobkowej przez opiekuna z uwagi na charakter i intensywność sprawowanej opieki.

Dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego kluczowe jest, aby opieka nad osobą niepełnosprawną miała charakter stały lub długotrwały oraz istniał bezpośredni związek przyczynowy między rezygnacją z zatrudnienia a koniecznością sprawowania opieki. Sam fakt sprawowania opieki nie jest wystarczającą przesłanką do otrzymania świadczenia.