Wyrok SN z dnia 8 października 2020 r., sygn. III UK 139/19
1. Składka wpłacona do organu rentowego za pracownika, który nie podlegał ubezpieczeniom społecznym w kraju jest ujmowana jak nienależnie opłacona składka w rozumieniu art. 24 ust. 6a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
2. Sprawa z odwołania od decyzji odmawiającej zwrotu takiej składki (pkt 1) ma za przedmiot ustalenie czy pracownik podlegał ubezpieczeniom społecznym w kraju.
3. Reguły koordynacji zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej nie pozwalają na brak ustalenia podlegania przez pracownika ubezpieczeniom społecznym w żadnym kraju, w sytuacji, gdy wykonywał pracę za granicą i spełniał się tytuł podlegania ubezpieczeniom a został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych w kraju zamieszkiwania.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Leszek Bielecki
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z odwołania E. Sp. z o.o. w S. w likwidacji od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. z udziałem M. A. i M. C. o składki, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 8 października 2020 r., skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 17 lipca 2018 r., sygn. akt III AUa (...),
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w (...) do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny w (...) wyrokiem z 17 lipca 2018 r. oddalił apelację skarżącej E. spółki z o.o. w S. w likwidacji od wyroku Sądu Okręgowego w O. z 29 listopada 2017 r., który oddalił jej odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z 1 czerwca 2015 r., odmawiającej skarżącej zwrotu składek za maj i sierpień 2005 r.
Skarżąca wnioskami z 29 kwietnia i z 20 lipca 2015 r. zwróciła się do pozwanego o zwrot nienależnie opłaconych składek za maj i sierpień 2005 r. Pozwany pismami z 19 maja i 3 sierpnia 2015 r. odmówił z powodu niestwierdzenia nadpłaty oraz toczącego się postępowania dotyczącego ustalenia ustawodawstwa właściwego dla pracowników. Decyzjami nr (...) z 1 czerwca 2015 r. i nr (...) r. z 28 sierpnia 2015 r. pozwany odmówił zwrotu nienależnie opłaconych składek z powodu niestwierdzenia nadpłaty, podając w uzasadnieniu, że rozliczenie konta, według stanu deklaracji i wpłat na 1 czerwca i 28 sierpnia 2015 r. wykazało brak nadpłaty, a konto zostało rozliczone zgodnie z rozporządzeniem z 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawie rozliczania składek do których poboru zobowiązany jest pozwany. Na koncie płatnika składek na dzień wystawienia zawiadomienia o odmowie zwrotu była zaległość. Dokumenty rozliczeniowe wpłynęły 3 sierpnia 2015 r. Pozwany wskazał, że w dalszym ciągu brak jest możliwości poprawnego rozliczenia konta płatnika składek z uwagi na błędy w złożonych dokumentach rozliczeniowych. Wezwał do złożenia dokumentów rozliczeniowych i pełnomocnik skarżącej przedłożył dokumenty rozliczeniowe ZUS DRA za okres od kwietnia od września 2005 r. W dokumentach tych pozwany ponownie stwierdził błędy. Korekty dokumentów nie wpłynęły. Spółka E. z siedzibą w O. zawarła z niemiecką firmą D. GmbH w B. umowę na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r. W tym celu zatrudniła pracowników i wysłała ich do pracy na terenie Niemiec do wykonania zlecenia. Pozwany objął zgłoszonych pracowników ubezpieczeniami społecznymi w kraju (E 101) na okres 3 miesięcy, odmawiając od kwietnia 2005 r. przedłużania ubezpieczenia pracowników, uzasadniając to nieznacznym rozmiarem działalności prowadzonym przez skarżącą w kraju. Pismem z 2 lutego 2005 r. poinformowano firmę o braku możliwości potwierdzenia kolejnych formularzy na podstawie art. 14 ust. 1 lit a rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/17 z 14 czerwca 1971 r. Spółka zwracała się z wnioskiem o zawarcie porozumienia wyjątkowego o wyrażenie zgody na zawarcie porozumienia w myśl art. 17 rozporządzenia 1408/17, twierdząc, że jest na etapie podpisywania nowych umów oraz rozwijania działalności w Polsce, zwiększyła zatrudnienie. Wniosła o przedłużenie ubezpieczenia pracowników do końca 2005 r., tzn. na czas trwania umowy z niemiecką firmą. Instytucja niemiecka wyraziła zgodę na dalsze podleganie polskiemu ustawodawstwu tylko dla części pracowników, dla pozostałych nie wyraziła zgody i poinformowała, że w trakcie pracy w Niemczech podlegają obowiązkowi ubezpieczeń zgodnie z miejscem wykonywania pracy. E. ponownie wystąpiła o zmianę decyzji w sprawie podlegania pracowników ubezpieczeniom w Niemczech. W piśmie z 9 listopada 2007 r. podano, że wobec pracowników będą miały zastosowanie niemieckie przepisy z zakresu ubezpieczenia społecznego zgodnie z art. 13 ust. 2a rozporządzenia (...). Spółka złożyła korekty dokumentów rozliczeniowych. Likwidatora spółki zobowiązano do przedłożenia dokumentacji dla ustalenia poprawności zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i naliczenia składek od kwietnia do września 2005 r. Likwidator nie przedłożył wszystkich umów o pracę i świadectw pracy pracowników oraz pełnej dokumentacji obrotów w kraju i za granicą. Pracownicy nie posiadający formularza E101, a skierowani do pracy za granicą, nie zostali zgłoszeni do ubezpieczeń w Niemczech, tylko w Polsce. Spółka złożyła korekty dokumentów rozliczeniowych za okres od kwietnia do września 2005 r. wykazując zerową podstawę wymiaru składki zatrudnionych pracowników dopiero w listopadzie 2015 r. W grudniu 2004 r. spółka wystąpiła do pozwanego o wydanie potwierdzeń E101 dla 130 osób i pracownicy otrzymali je na okres od stycznia do marca 2005 r. Na dalszy okres spółka nie otrzymała potwierdzeń, ale nadal składki, tak jak od stycznia do marca 2005 r., płaciła do ZUS. Pracownicy pracowali w Niemczech do września 2005 r. i do tego czasu opłacano składki w ZUS Oddział w O. - ok. 130 pracowników. Pracownicy, którzy od kwietnia 2005 r. nie otrzymali druków E101 pracowali w Niemczech do września 2005 r., kiedy zerwany został kontrakt z niemiecką firmą, która poleciła pracownikom opuszczenie miejsc pracy. Poinformowała, że jest to skutek braku pozytywnej decyzji polskiej instytucji ubezpieczeniowej w zakresie wydania formularzy E-101 dla pracowników. Grupa 130 pracowników pracowała w Niemczech bez druków E-101.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
